Ukrainiec przyjechał do Polski 30 lipca 2019 r. na paszporcie biometrycznym (w ruchu bezwizowym; może u nas przebywać 90 dni). Zamierzamy go zatrudnić na oświadczenie o pracę od przyszłego tygodnia do – odliczając 90 dni od jego przyjazdu – 27 października 2019 r. Po tym oświadczeniu chcielibyśmy go już zatrudnić na stałe. Czy jest to możliwe? Jakich formalności musimy dopełnić zarówno pracownik, jak i my jako przedsiębiorstwo? – pyta czytelniczka.
Czytaj także: Ukraińcy muszą czekać na zezwolenie na pobyt w Polsce
Faktycznie od ponad dwóch lat możliwy jest wjazd do Polski w ramach tzw. ruchu bezwizowego. Obywatele Ukrainy, posiadający paszporty biometryczne, mogą przekraczać granice bez konieczności posiadania wizy. Jednak okres pobytu na terytorium państw obszaru Schengen w ramach ruchu bezwizowego nie może przekroczyć 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu (liczy się łączny okres pobytu na terytorium wszystkich państw Schengen, w tym Polski). Okres ten zlicza się na podstawie stampili, wbijanych do paszportu na granicy. Przekroczenie tego okresu, choćby o jeden dzień, powoduje, że pobyt na terenie Polski staje się nielegalny.
Dużym ułatwieniem w obliczaniu dni legalnego pobytu w Polsce jest udostępniony kalkulator Schengen (https://ec.europa.eu/assets/home/visa-calculator/calculator.htm?lang=en). Na podstawie dat wjazdu i wyjazdu ze strefy Schengen można ustalić, ile dany cudzoziemiec może jeszcze legalnie przebywać na terenie strefy, w tym Polski. Najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu cudzoziemca powinien on albo zalegalizować swój pobyt na terenie Polski (np. złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy), albo opuścić Polskę. Później pobyt staje się nielegalny.
Legalne zatrudnienie
Aby można było legalnie zatrudnić pracownika z Ukrainy, konieczne jest wpisanie dla niego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy do ewidencji prowadzonej przez właściwy PUP bądź uzyskanie zezwolenia na pracę. Fakt pobytu cudzoziemca na podstawie ruchu bezwizowego oraz posiadanie jednej ze wskazanych wyżej decyzji upoważnia pracodawcę do powierzenia pracy takiej osobie.
Jeżeli zatrudnienie rozpoczniemy od oświadczenia, to po jego upływie (maksymalnie 6 miesięcy w okresie kolejnych 12 miesięcy) można próbować zalegalizować pracę cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę typu A.
Aktywne oczekiwanie
Na zezwolenie na pracę trzeba obecnie w niektórych województwach czekać nawet pięć miesięcy. W tym przypadku można jednak skorzystać z art. 88za ustawy o promocji i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który zatrudniał cudzoziemca przez okres nie krótszy niż 3 miesiące w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, złożył przed upływem daty zakończenia pracy wskazanej w oświadczeniu wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla tego cudzoziemca na tym samym stanowisku na podstawie umowy o pracę, a wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach nie gorszych niż określone w oświadczeniu wpisanym do ewidencji oświadczeń uważa się za legalną od dnia upływu ważności tego oświadczenia do dnia wydania zezwolenia na pracę lub doręczenia decyzji odmownej w tej sprawie. Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku wniosku cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Możliwe warianty
Niestety nie wiem, co czytelnik miał na myśli pod pojęciem zatrudnienia na stałe. Jeżeli chodzi o umowę o pracę na czas nieokreślony, to tę można zawrzeć niezależnie od czasowości posiadanego zezwolenia na pracę. Jeżeli pracownik traci zezwolenie, to obowiązek świadczenia pracy wygasa. Jeśli jednak chodzi o możliwość zatrudniania bez dodatkowych formalności związanych z uzyskiwaniem kolejnego zezwolenia na pracę, to w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w art. 87 są wymienione enumeratywnie przypadki, w których nie jest konieczne jego posiadanie. Dotyczy to np. cudzoziemców, którzy mają zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie rezydenta długoterminowego UE czy Kartę Polaka.
Katarzyna Gospodarowicz radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając (SDZLEGAL SCHINDHELM)
