Na prowadzenie robót budowlanych w pasie drogowym trzeba mieć zezwolenie. Wydaje je właściwy zarządca drogi. Tak wynika z art. 40 ?ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych (dalej: u.d.p.). Szczegółowo tryb składania wniosku reguluje rozporządzenie w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego (dalej rozporządzenie).
Niejasne przepisy
Ani art. 40 u.d.p., ani przepisy rozporządzenia nie mówią nic o tym, jaki podmiot może wystąpić w przypadku robót w pasie drogowym o wydanie zezwolenia. Z treści art. 39 ust. 3a pkt 3 u.d.p. można wyciągnąć wniosek, że podmiotem uprawnionym jest tylko inwestor. Zgodnie z tym przepisem w decyzji lokalizacyjnej określa się w szczególności: rodzaj inwestycji, sposób, miejsce ?i warunki jej umieszczenia ?w pasie drogowym oraz pouczenie inwestora, że przed rozpoczęciem robót budowlanych jest zobowiązany do uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego, dotyczącego prowadzenia robót w pasie drogowym lub na umieszczenie w nim obiektu lub urządzenia.
Kto ma uprawnienie
Powstaje więc pytanie, czy oprócz inwestora o wydanie zezwolenia może wystąpić wykonawca (podwykonawca) robót. Pozytywnie na to pytanie odpowiedział Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku ?z 3 lipca 2014 r. (II GSK 767/13). Sprawa dotyczyła robót przy realizacji przyłączy kanalizacji sanitarnej w pasie drogowym. Prezydent miasta zlecił ich wykonanie spółce. Ta wystąpiła do zarządcy drogi, czyli do zarządu powiatu, ?o wydanie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Organ wydał decyzję w tej sprawie, wskazując jako adresata wykonawcę. Określił zakres warunków (obowiązki) zezwolenia oraz opłatę z tego tytułu ?w kwocie 2700 zł. Spółka, zorientowawszy się, że to ona będzie musiała wykonywać obowiązki wynikające z zezwolenia (w tym uiścić opłatę), próbowała podważyć ważność wydanego rozstrzygnięcia. Choć sprawa nie zakończyła się pozytywnie dla spółki, Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wypowiedział się na temat tego, czy wykonawca może wystąpić do zarządcy drogi o wydanie zezwolenia.
Orzeczenie to jest ważne, gdyż ugruntuje ono zapewne niejednolite w tym zakresie orzecznictwo sądowe. W jego uzasadnieniu NSA wyjaśnił, że z art. 39 ust. 3a pkt 3 u.d.p. nie można wyprowadzać kategorycznego wniosku, iż to wyłącznie inwestor jest legitymowany do ubiegania się o zezwolenie na zajęcie pasa drogowego w celu prowadzenia robót w pasie drogowym. Prowadzenie robót w pasie drogowym w celu zrealizowania takiej inwestycji jak kanalizacja sanitarna inwestor może powierzyć innemu podmiotowi, tj. wykonawcy. Niewątpliwie prowadzi on te roboty na rzecz inwestora ?i może w tym celu zajmować pas drogowy w ramach zezwolenia udzielonego inwestorowi, czyli działać w tym zakresie niejako w imieniu inwestora (taką właśnie możliwość przewiduje art. 39 ?ust. 3 u.d.p.).
Interesy wykonawcy
Wykonawca jest jednak odrębnym od inwestora podmiotem prawa, posiadającym ?w związku z wykonaniem inwestycji również własne interesy wynikające z łączącej strony umowy o wykonanie robót związanych z inwestycją. Realizacja tych interesów jest warunkowana uzyskaniem zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Jeżeli zatem inwestor nie ubiegał się o zezwolenie na prowadzenie robót w pasie drogowym, może o nie wystąpić wykonawca. Można powiedzieć, że wykonawca zajmuje pas drogowy również „dla siebie", w celu wykonania przyjętego na siebie zobowiązania.
Zajęcie pasa drogowego na podstawie zezwolenia zarządcy drogi oznacza objęcie go we władanie w zakresie określonym w zezwoleniu. W ocenie NSA, idąc tą drogą, można przyjąć, że w pewnych okolicznościach zezwolenie na zajęcie pasa drogowego w celu prowadzenia robót w pasie drogowym może być również wydane na rzecz podwykonawcy. Podwykonawca będzie legitymowany jako strona w takiej sprawie, jeżeli zajęcie przez niego pasa drogowego w celu wykonania robót zleconych mu przez wykonawcę będzie wykraczało poza zakres zezwolenia na zajęcie pasa drogowego uzyskanego przez inwestora lub wykonawcę albo też gdy oni nie ubiegali się w ogóle ?o jego wydanie.
podstawa prawna: ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 260 ze zm)
podstawa prawna: rozporządzenie Rady Ministrów z 1 czerwca 2004 r. w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego (DzU nr 140, poz. 1481)