Prawo do urlopu dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole. Stanowi o tym art. 73 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn. DzU ?z 2014 r., poz. 191, dalej KN). Ponieważ należy się on nauczycielowi pozostającemu w stosunku pracy, to zgodnie ?z wyrokiem Sądu Najwyższego z 21 lipca 1999 r. (I PKN 58/99) niemożliwe jest jego udzielenie, gdy w momencie wystąpienia z takim wnioskiem stosunek pracy był już rozwiązany z powodu wykonania orzeczenia komisji dyscyplinarnej o wydaleniu z zawodu.
Wymiar urlopu dla poratowania zdrowia jednorazowo nie może przekroczyć roku. Temu, komu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, nie udziela się takiego urlopu na dłużej niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym pedagog nabywa uprawnienia emerytalne (art. 73 ust. 2 KN).
Wymóg siedmioletniego okresu pracy w szkole dotyczy udzielenia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia, o czym stanowi art. 73 ust. 4 KN. Ta siedmioletnia praca uzasadniająca prawo do urlopu powinna przypadać bezpośrednio przed datą jego rozpoczęcia (wyrok SN ?z 13 grudnia 2012 r., II PK 137/12). Wlicza się do niej okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy (np. bezpłatny), trwające łącznie nie dłużej niż ?6 miesięcy. W przypadku niezdolności do pracy i urlopu trwających dłużej niż ?6 miesięcy wymagany okres pracy przedłuża się o ten czas (art. 73 ust. 3 KN).
Urlopu dla poratowania zdrowia udziela dyrektor szkoły na wniosek nauczyciela (uchwała SN z 14 lutego ?2012 r., III PZP 1/12) w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia dla odzyskania pełnej zdolności do pracy i kontynuowania zatrudnienia. Zatem udzielenie go bez takiego wniosku jest niemożliwe (wyrok SN z 25 lipca 2006 r., ?I PK 47/06).
W trakcie przebywania na tym urlopie nauczycielowi przysługuje miesięczne wynagrodzenie zasadnicze ?i dodatek za wieloletnią pracę, a także dodatki socjalne – wiejski i mieszkaniowy (art. 73 ust. 5 KN).
Podczas urlopu zdrowotnego nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy ani podjąć innej działalności zarobkowej. Ponadto nie wolno mu też kontynuować już podjętego zatrudnienia czy działalności zarobkowej. W razie stwierdzenia, że w czasie urlopu pedagog podjął inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje go ?z urlopu i określa mu termin powrotu do pracy (art. 73 ust. 7 KN). Podstawą odwołania z urlopu może być też to, że nauczyciel kontynuuje zatrudnienie na podstawie stosunku pracy lub wykonuje inną działalność zarobkową rozpoczętą przed udzieleniem tego urlopu, na co wskazał SN w uchwale z 7 lipca 2005 r. (II PZP 5/05).
Łącznie trzy lata
Kolejnego urlopu zdrowotnego wolno udzielić nauczycielowi nie wcześniej niż po roku od dnia zakończenia poprzedniego. Łączny jego wymiar w czasie całego zatrudnienia nie może przekraczać trzech lat, o czym przesądza art. 73 ust. 8 KN.
