Przedsiębiorca, gdy planuje inwestycję, musi liczyć się ?z koniecznością uzyskania różnych decyzji. Zgodnie z art. 28 prawa budowlanego roboty budowlane mogą zostać rozpoczęte jedynie na podstawie ostatecznej decyzji administracyjnej o pozwoleniu na budowę.
Jeżeli inwestor rozpocznie budowę wcześniej, to organ nadzoru może zastosować sankcje, np. wstrzymać roboty, nakazać rozbiórkę. Dlatego tak ważne jest uczynienie zadość wszystkim wymogom formalnym postępowania.
Przy wydawaniu pozwolenia na budowę weryfikuje się zgodność zamierzeń budowlanych z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wcześniej inwestor musi wskazać, jakim dysponuje prawem do nieruchomości, którą chce zabudować. Prawo budowlane przyznaje każdemu prawo do zabudowy nieruchomości pod warunkiem wykazania prawa do dysponowania nieruchomością. Budowa musi być też zgodna z innymi wymogami i przepisami.
Przez prawo do dysponowania nieruchomością rozumie się:
- ?prawo własności nieruchomości,
- ?prawo użytkowania wieczystego,
- ?zarządu,
- ?ograniczone prawo rzeczowe,
- ?stosunek zobowiązaniowy przewidujący uprawnienia do wykonywania robót budowlanych.
Osoby, które dysponują tymi prawami, a z ich treści wynika możliwość zabudowy nieruchomości, mogą złożyć skuteczne wnioski o wydanie pozwolenia na budowę. O ile nie budzi wątpliwości prawo do zabudowy właściciela nieruchomości i użytkownika wieczystego, o tyle czasem wymagają szerszej analizy pozostałe prawa. Ograniczonym prawem rzeczowym może być na przykład użytkowanie – zdecydowanie w mniejszym już stopniu służebność. Stosunek zobowiązaniowy natomiast może się łączyć z umową najmu lub umową dzierżawy, w których zostało przewidziane uprawnienie najemcy lub dzierżawcy do zabudowy (składania wniosków o wydanie pozwolenia na budowę). Oznacza to, że nie każdy najemca/dzierżawca może wnieść skuteczny wniosek o pozwolenie na budowę, ale osoba, której właściciel zezwoli na to w umowie. Stosowne wnioski może składać również zarządca nieruchomości. On również musi być upoważniony do tego rodzaju działań.
Pamiętać należy, że w przypadku, gdy nieruchomość jest przedmiotem współwłasności, do podjęcia robót, zwłaszcza wymagających pozwolenia, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Za zgodę taką nie może zostać uznane milczenie jednego ze współwłaścicieli (wszyscy pod wnioskiem powinni się podpisać). Na marginesie wskazać należy, że art. 4 prawa budowlanego jest nie do końca precyzyjny. Sugeruje konieczność wykazania prawa do dysponowania nieruchomością, podczas gdy obowiązek wnioskodawcy, co do zasady, ogranicza się do złożenia odpowiedniego oświadczenia. Trudno więc mówić, że prawo do dysponowania nieruchomością zostało „wykazane". Procedura raczej opiera się na oświadczeniu inwestora, któremu grozi odpowiedzialność za składanie fałszywych deklaracji.