Przedsiębiorcy na opakowaniach swoich produktów powinni umieszczać znaki identyfikujące towar i producenta oraz daty wytworzenia lub przydatności. Informacje te pozwalają klientom na dokonanie prawidłowej oceny jakości towaru, a także możliwości jego spożycia czy wykorzystania. Warto pamiętać, że fałszowanie tych informacji może słono kosztować firmy. Zgodnie bowiem z art. 306 kodeksu karnego zachowania tego typu stanowią przestępstwo. Grozi za nie do trzech lat pozbawienia wolności. Taka surowa kara może zostać orzeczona w stosunku do osoby, która usuwa, podrabia lub przerabia znaki identyfikacyjne, datę produkcji lub datę przydatności towaru czy urządzenia.
Sprawcą takich przestępstw może być każdy, bowiem ma ono charakter powszechny. Nie musi być to podmiot profesjonalnie uczestniczący w obrocie, a więc np. osoba prowadząca działalność gospodarczą. Z uwagi na charakter czynu najczęściej popełniane są przez przedsiębiorców i osoby przez nich zatrudnione. Przestępstwo to może popełnić zarówno producent towaru, jak i przedsiębiorca prowadzący sklep oraz osoby, które są w nim zatrudnione.
Działania sprawcy muszą polegać na usuwaniu, podrabianiu lub przerabianiu np. daty ważności towaru. Usuwanie to pozbawianie towaru lub urządzenia zamieszczonych na nim znaków identyfikacyjnych, daty produkcji czy ważności. Może ono polegać na całkowitym ich zlikwidowaniu, ale też na zamalowaniu, zamazaniu czy zaklejeniu tak, że są niewidoczne. Podrobienie to zaopatrzenie towaru lub urządzenia w nowe znaki identyfikacyjne lub informacje, które są nieautentyczne. Może ono polegać na wpisaniu na towarze daty jego produkcji w przypadku, gdy w ogóle jej nie było. Natomiast przerobienie oznacza zniekształcenie czy zmianę znaku w taki sposób, że nabiera on innej treści – najczęściej niekorzystnej dla konsumenta. Jeżeli sprzedawca towaru zmieni cyfrę w dacie jego ważności tak, że będzie z niej wynikało, że towar nie uległ przeterminowaniu, to dopuści się właśnie jej przerobienia.
Kara za omawiane przestępstwo może zostać orzeczona, gdy sprawca dopuszcza się sfałszowania znaku identyfikacyjnego, daty produkcji lub daty przydatności. Znakami identyfikacyjnymi są wszelkie oznaczenia towaru lub urządzenia wyrażone za pomocą kodu kreskowego, cyfrowego lub kombinacji cyfr i liter, które służą do jego rozpoznawania. Taki charakter mają w szczególności znaki towarowe, a więc każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego. Może być to wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Data produkcji to oznaczony za pomocą cyfr rok, miesiąc i dzień wytworzenia produktu. Data ważności to z kolei opisane w ten sam sposób oznaczenie terminu, do którego towar lub produkt zachowuje dotychczasowe właściwości.
Przestępstwo z art. 306 k.k. można popełnić jedynie przez działanie. Nie ma znaczenia, czy swoim zachowaniem sprawca spowoduje jakikolwiek skutek, np. stratę finansową klienta, który kupił przeterminowany produkt czy zapłacił za niego więcej, sądząc, że pochodzi on od innego producenta. W postępowaniu karnym trzeba jednak udowodnić sprawcy, że działał on umyślnie. Tylko w taki bowiem sposób przestępstwo to może zostać popełnione, ścigane jest z urzędu.
Autor jest asesorem Prokuratury Rejonowej Warszawa-Ochota
Obowiązki pracowników
Pracownik może odmówić wykonania polecenia i nie zgodzić się na wydłużanie dat przydatności do spożycia produktów spożywczych. Zgodnie z art. 100 § 1 kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Fałszowanie terminu ważności produktu jest zabronione przez art. 306 k.k. Pracownik nie musi zatem zastosować się do takiego polecenia i nie może zostać ?z tego powodu zwolniony.
