Wodociąg, droga czy kanalizacja. To nie tylko udogodnienia dla właściciela działki.  Czasami oznaczają one konieczność zapłaty daniny na rzecz jednostki samorządowej.

Przygotuj pieniądze

Chodzi o środki na  opłatę adiacencką.  Dotyczą jej przepisy ustawy z 21 sierpnia ?1997 r. o gospodarce nieruchomościami: od art. 101 do 108 – scalenia i podział nieruchomości; art. 143 do 148 – udział w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Są dwa rodzaje opłaty adiacenckiej >patrz ramka.

W  przypadku gdy gmina  wybudowała drogę czy wodociąg daninę płaci wyłącznie właściciel nieruchomości. Gminy nie mogą jej żądać od użytkowników wieczystych ?(z małym wyjątkiem).

Przepisy przewidują, że opłaty adiacenckie nie obejmują nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele rolne lub leśne, a gdy go nie ma, wykorzystywanych na cele rolne ?i leśne.

Czyja decyzja

Decyzję o ustaleniu opłaty adiacenckiej wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta każdorazowo, gdy  zostaną stworzone warunki do podłączenia się do urządzeń infrastruktury technicznej (np. do wodociągu, kanalizacji) lub po wybudowaniu drogi.

Nie ma przy tym znaczenia, że przedsiębiorca nie będzie zainteresowany korzystaniem z kanalizacji, bo ma  szambo ?i ono mu wystarcza. Czy  tego chce czy nie, płacić musi  za samo  stworzenie możliwości podłączenia się.

Tak jak w przypadku renty planistycznej  gmina może pobierać opłatę tylko przez określony czas. Przepisy mówią o trzech latach od daty np. wybudowania drogi lub sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej. Po  upływie trzech lat obciążenie takie jest już niedopuszczalne. Termin początkowy, od którego liczy się upływ tego okresu, to dzień sporządzenia protokołu odbioru końcowego robót. W praktyce rodzi to jednak sporo wątpliwości.

Opłata adiacencka wynosi nie więcej niż 50 proc. przyrostu wartości (różnicy między wartością, jaką nieruchomość miała przed wybudowaniem urządzeń czy drogi, a wartością, jaką ma po ich wybudowaniu). Jest to górna granica, której przekroczyć nie wolno. Może być ona niższa, ale nigdy wyższa. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala rada gminy ?w uchwale. Może to być 5, 10, 20, 30 proc.

Uwaga! Do ustalenia wysokości indywidualnej opłaty konieczny jest udział w postępowaniu rzeczoznawcy majątkowego.

Wnosi się ją po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Po scaleniu i podziale

Zasady ustalania opłaty adiacenckiej w związku ze scalaniem i podziałem nieruchomości są podobne do tych, które obowiązują w przypadku uzbrojenia gruntu czy budowy drogi. I w takim przypadku ustala ją wójt, burmistrz, prezydent miasta (na prawach powiatu), a jej wysokość nie może przekraczać 50 proc. wzrostu wartości nieruchomości otrzymanych w wyniku scalenia (podziału) w stosunku do wartości nieruchomości sprzed tej operacji.

Wartość nieruchomości posiadanych przed podziałem i otrzymanych w wyniku podziału i scalenia musi wycenić rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając także urządzenia infrastruktury technicznej planowane do wybudowania.

W omawianym przypadku terminy i sposób wnoszenia opłaty ustala się w ugodzie zawieranej między uczestnikami postępowania a wójtem (burmistrzem czy prezydentem). Jeśli do ugody nie dojdzie, kwestie te rozstrzyga rada gminy już przy podejmowaniu uchwały o scalaniu i podziale nieruchomości.?Co ważne, termin wniesienia opłaty adiacenckiej ustalony przez radę gminy nie może być krótszy niż termin wybudowania urządzeń składających się na uzbrojenie terenu.

Można się odwołać

Przepisy pozwalają, żeby opłata była wnoszona w ratach w okresie dziesięciu lat. Jej spłata musi być zabezpieczona, przede wszystkim hipotecznie. Wysokość oprocentowania jest równa stopie redyskonta weksli stosowanej przez NBP.

Gmina może, ale nie musi, żądać opłat adiacenckich. Wiele z nich ustala je na bardzo niskim poziomie, 1–2 proc.

Jeżeli właściciel nie zgadza się z ustaloną  wysokością  opłaty adiacenckiej, może się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego, a w następnej kolejności do sądu administracyjnego.

WNIOSEK:  Do ustalenia wysokości indywidualnej opłaty konieczny jest udział w postępowaniu rzeczoznawcy majątkowego.

podstawa prawna:  art. 101–108 oraz 143–148 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.)