Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 7 kwietnia 2011 r. (I PK 238/10).
Stan faktyczny
Pracodawca wypowiedział podwładnemu umowę o pracę, wskazując jako przyczynę trudną sytuację ekonomiczną w zakładzie. Do zwolnienia wybrano go dlatego, że miał alternatywne źródło dochodów – prowadził gospodarstwo rolne. Szef nie wskazał jednak tego kryterium w wypowiedzeniu. Pracownik odwołał się do sądu.
Rozstrzygnięcie
Sąd rejonowy uznał, że wypowiedzenie było uzasadnione, a okręgowy podtrzymał ten wyrok. Pracownik wniósł kasację do Sądu Najwyższego, podnosząc naruszenie art. 30 § 4 k.p. Jego zdaniem przyczyna wypowiedzenia była niekonkretna, ponieważ nie wskazywała podstaw doboru do zwolnienia.
SN nie podzielił argumentacji zwolnionego. Uznał, że przyczyna wypowiedzenia była konkretna i spełniała wymagania z kodeksu pracy. W związku z tym wypowiedzenie było uzasadnione. Szef nie miał natomiast obowiązku wskazywać w treści wypowiedzenia kryteriów doboru do zwolnienia.
Sławomir Paruch radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy
Komentuje Sławomir Paruch, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy
Decydując się na redukcję zatrudnienia i wypowiedzenie pracownikowi umowy z przyczyn go niedotyczących (np. w związku z reorganizacją zakładu lub trudną sytuacją ekonomiczną), pracodawca nie może w sposób arbitralny dobierać osób do zwolnienia.
Podejmując decyzję o pożegnaniu konkretnego pracownika, powinien kierować się obiektywnymi kryteriami, aby nie narazić się na zarzut naruszenia zasady równego traktowania i niedyskryminacji. Dotyczy to każdego zwalniania pracowników z przyczyn ich niedotyczących, niezależnie od tego, czy do konkretnej osoby odnosi się ustawa o tzw. zwolnieniach grupowych.
Przepisy nie rozstrzygają, czy szef musi wskazywać kryteria doboru do zwolnienia w wypowiedzeniu. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. w oświadczeniu o wypowiedzeniu (rozwiązaniu) umowy o pracę należy podać przyczyny tego wypowiedzenia (rozwiązania). Z przepisu tego nie wynika obowiązek ujawniania kryterium doboru do zwolnienia.
Dlatego stanowisko SN w tej sprawie jest słuszne i – co istotne – przywraca pracodawcom komfort po odmiennym wyroku SN z 16 grudnia 2008 r. (I PK 86/08). W nim SN uznał, że pracodawca powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru podwładnego do zwolnienia. Patrząc na oba wyroki, zalecam pracodawcom ostrożność przy dokonywaniu zwolnień z przyczyn niedotyczących załogi.
Gdyby nawet bowiem uznać, że nie muszą podawać kryterium doboru pracownika w wypowiedzeniu, to kryteria te tak czy inaczej nie mogą być dowolne, a ich właściwość podlega ocenie sądowej w zakresie analizy zasadności wypowiedzenia (jeżeli pracownik odwoła się do sądu).
W efekcie zastosowanie niewłaściwych przesłanek może skutkować uznaniem wypowiedzenia za nieuzasadnione niezgodne z prawem. To z kolei oznacza konieczność przywrócenia zwolnionego do pracy lub wypłaty mu odszkodowania.
