Podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 lat to skutek obowiązującej od 1 stycznia 2013 r. zmiany ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2012 r., poz. 637).

Dochodzenie do 67-letniego wieku emerytalnego będzie następować stopniowo - poprzez podnoszenie go o miesiąc z każdym kwartałem. Pułap 67 lat kobiety osiągną w 2040 r., a mężczyźni w 2020 r. Zbliżającym się do obliczonego w ten sposób, indywidualnego wieku emerytalnego przysługuje ochrona przed wymówieniem. Wskutek nowelizacji może wykraczać poza cztery lata przewidziane w kodeksie pracy.

Jakie bezpieczeństwo

Obliczając nowy okres ochronny, do czterech lat z kodeksu automatycznie dodaje się dodatkowy czas, o który przesunął się wiek emerytalny konkretnego pracownika >patrz tabela. Aby skorzystać z tych zasad, pracownica musiała do końca 2012 r. przekroczyć 56 lat, a mężczyzna 61.

Przykład

W lutym 2013 r. pani Irena skończyła 56 lat. Jej wiek emerytalny wynosi co najmniej 61 lat i pięć miesięcy. Osiągnie go w lipcu 2018 r., a okres ochronny rozpocznie się dla niej odpowiednio cztery lata wcześniej, czyli w lipcu 2014 r.

Gdyby pani Irena 56 lat skończyła w grudniu 2012 r., jej wiek emerytalny wynosiłby 61 lat i cztery miesiące (byłby 16 miesięcy dłuższy niż dotychczas), osiągnęłaby go w kwietniu 2018 r. Zatem jej ochrona trwałaby aż pięć lat i cztery miesiące (czyli kodeksowe cztery lata + 16 miesięcy).

Istotą art. 39 k.p. jest zakaz wypowiadania angaży w okresie przedemerytalnym, a nie ich rozwiązywania w ogóle (np. na mocy porozumienia stron). Jeśli wypowiedzenie szef wręczył jeszcze przed rozpoczęciem okresu ochronnego, przepis ten nie jest naruszony – nawet gdy okres wymówienia upłynie w czasie ochrony. Z drugiej strony, wymówienie złożone w trakcie szczególnej ochrony będzie wadliwe, nawet jeżeli jego okres upłynie po osiągnięciu pełnego wieku emerytalnego.

Oczywiście wydłużona ochrona przedemerytalna nie ma żadnego wpływu na wygaśnięcie umów terminowych (np. na okres próbny lub czas określony) z upływem czasu, na które zostały zawarte. Finiszują one w uzgodnionym przez strony terminie.

Zwolnienie bez przeszkód

Chronionemu przedemerytalnie można wręczyć wypowiedzenie jedynie w razie:

- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy czy

- uzyskania przez zatrudnionego prawa do renty w związku z całkowitą niezdolnością do pracy.

Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy można złożyć w tych samych wypadkach co definitywne, a dodatkowo:

- gdy jest to konieczne ze względu na wprowadzenie nowych zasad wynagradzania u pracodawcy, które dotyczą ogółu pracowników lub grupy, do której należy pracownik lub z uwagi na stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratą zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną utratę uprawnień do jej wykonywania przez pracownika,

- z przyczyn niedotyczących pracowników - w trybie grupowym lub indywidualnym, przy których obniżenie pensji będzie się jednak wiązać z obowiązkiem zapłaty dodatku wyrównawczego.

Przykład

Pracodawca przeprowadza zwolnienia grupowe. Zamiarem restrukturyzacji objął także znajdującego się w ochronie przedemerytalnej pana Wojciecha.

Jeśli pracownik nie zgodzi się na porozumienia rozwiązujące ani zmieniające, szefowi pozostanie jedynie wręczyć mu wypowiedzenie zmieniające, przewidujące np. przesunięcie pana Wojciecha do innej pracy.

W razie równoczesnego obniżenia pensji trzeba mu będzie płacić dodatek wyrównawczy do końca okresu ochronnego.

Autorka jest radcą prawnym, of counsel, kieruje Zespołem Prawa Pracy w K&L Gates Jamka sp. k.