Od 1 lipca 2011 r. osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, która chce zmienić formę prowadzonej działalności, ma możliwość „przekształcenia się” w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na zasadach określonych w kodeksie spółek handlowych (dalej ksh).
Niejednoznaczne przepisy
Do końca grudnia 2012 r. skutki prawno-podatkowe takiego przekształcenia były niejasne. Z jednej strony w takiej sytuacji przepisy ksh przewidywały sukcesję praw i obowiązków (z wyjątkiem ulg podatkowych), z drugiej zaś nie było analogicznych zasad w ordynacji podatkowej. Powodowało to, że istniało ryzyko nieuznania przez organy podatkowe spółki z o.o. za sukcesora osoby fizycznej. Przedstawiciele fiskusa mogli się bowiem powoływać na zasadę autonomii prawa podatkowego.
W związku z tą niespójnością przepisów nie było jasne, czy podatkowe prawa i obowiązki przysługujące przedsiębiorcy przed przekształceniem przejdą na rzecz spółki z o.o. Pojawiała się np. wątpliwość, czy do kosztów uzyskania przychodów w tej spółce można zaliczyć wydatki poniesione przez przedsiębiorcę przed przekształceniem, które nie zostały przez niego rozliczone.
W korzystny dla przedsiębiorców sposób sukcesja podatkowa praw i obowiązków została wyjaśniona m.in. w wydanej przez Izbę Skarbową w Warszawie interpretacji z 27 września 2012 (IPPP1/443-554/12-2/PR) oraz odpowiedzi podsekretarza ministra finansów na interpelację poselską z 11 stycznia 2012 r. (nr 1628).
W tym drugim piśmie sukcesja praw spółki przekształconej na gruncie prawa podatkowego została wywnioskowana z art. 584
2
.
Nie wszystkie rozstrzygnięcia były jednak korzystne dla podatników (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 3 października 2012 r., I SA/Wr 793/12).
Uzupełnienie luki
W celu uzupełnienia opisanej luki prawnej do ordynacji podatkowej został wprowadzony art. 93a § 4.
Przewiduje on sukcesję praw w przypadku przekształcania przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w spółkę kapitałową. Zgodnie z jego treścią od 1 stycznia 2013 r. na przekształconą spółkę z o.o. będą przechodziły te prawa przekształcanej osoby fizycznej, które są związane z wykonywaną działalnością gospodarczą.
Grzegorz Kujawski partner w kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy
Komentuje Grzegorz Kujawski, partner w kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy
Artykuł 93a § 4 ordynacji podatkowej przewiduje tylko sukcesję praw (a nie sukcesję praw i obowiązków).
Oznacza to, że obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, w tym związane z zaległościami podatkowymi powstałymi w ramach działalności gospodarczej przed przekształceniem, dalej pozostaną przy osobie fizycznej.
Nie znaczy to jednak, że organy podatkowe nie mogą dochodzić ich od spółki z o.o. Ponosi ona bowiem solidarną odpowiedzialność za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy na podstawie art. 112b ordynacji podatkowej.
—Przemysław Szabat jest konsultantem w kancelarii KNDP
