Sąd Rejonowy w Krakowie przedstawił do rozpatrzenia Sądowi Najwyższemu następujące pytanie prawne. Czy upadły, który poręczył za zapłatę zobowiązania zaciągniętego przez inny podmiot, obciążając swój majątek hipoteką ustanowioną w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i nie otrzymując z tego tytułu żadnego świadczenia, powinien zostać uznany za dłużnika osobistego zabezpieczonego wierzyciela w rozumieniu art. 130 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze?
Pytanie to pojawiło się podczas rozpatrywania przez sąd następującego stanu prawnego. Spółka Budostal -3 udzieliła w 2005 r. poręczenia kredytu udzielonego przez bank Pekao SA spółce Apartamenty Ludwinów, będącej spółką zależną od Budostal-3.
W 2009 r. spółka Budostal-3 ustanowiła na rzecz banku Pekao SA umowną hipotekę kaucyjną jako dodatkowe zabezpieczenie kredytu udzielonego przez ten bank Apartamentom Ludwinów.
Rok później Budostal-3 ogłosił upadłość. Do masy upadłości weszły między innymi nieruchomości, na których ustanowiona została hipoteka zabezpieczająca bankowy kredyt. Syndyk zażądał, żeby uznać za bezskuteczne obciążenie majątku upadłego hipoteką. Argumentował, że upadły nie jest dłużnikiem osobistym banku.
Zgodnie bowiem z art. 130 ust. 1 prawa upadłościowego sędzia komisarz na wniosek syndyka uzna za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości obciążenie majątku upadłego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub hipoteką morską, jeżeli upadły nie był dłużnikiem osobistym upadłego wierzyciela, a obciążenie to zostało ustanowione w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i w związku z jego ustanowieniem upadły nie otrzymał żadnego świadczenia.
Zdaniem Sądu Najwyższego w rozpatrywanej przez Sąd Rejonowy w Krakowie sprawie o zastosowaniu art. 130 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego nie może być mowy. Spółka Budostal-3 jest bowiem dłużnikiem osobistym banku Pekao SA. W uchwale z 8 sierpnia 2012 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że upadły, który udzielił poręczenia i zabezpieczył wykonanie tego zobowiązania, ustanawiając hipotekę, jest dłużnikiem osobistym zabezpieczonego wierzyciela.
– Nie budzi wątpliwości, że poręczyciel odpowiada osobiście za zobowiązanie, odpowiada za swój dług – uzasadniał Dariusz Zawistowski, sędzia sprawozdawca. – W momencie udzielenia poręczenia osoba staje się dłużnikiem osobistym wierzyciela – wyjaśnił sędzia Sądu Najwyższego.
sygnatura akt: III CZP 42/12
