Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Oznacza to, że jej wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa.

Natomiast ustawa z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (dalej: ustawa) określa szczegółowo warunki, jakie musi spełniać  przedsiębiorca, aby mógł wykonywać działalność gospodarczą w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego.

Przede wszystkim zobowiązany jest do wdrożenia systemu wewnętrznej kontroli. Musi on  uwzględniać częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań jakościowych, metody badań, a także sposób postępowania z produktami nieodpowiadającymi wymaganiom jakościowym. Kolejnym warunkiem jest posiadanie planu zakładu w którym ma być prowadzona działalność.

Plan obejmuje pomieszczenia produkcyjne, magazynowe, socjalne i sanitarne. Ważne jest, aby wyraźnie na nim były zaznaczone: linie technologiczne, drogi przemieszczania surowców i produktów gotowych, stanowiska pracy. Przedsiębiorca zobowiązany jest ponadto do wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za kontrolę jakości oraz do posiadania tytułu prawnego do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana działalność gospodarcza.

Uwaga!

Przedsiębiorca prowadzący wyrób alkoholu etylowego zobowiązany jest zagospodarować wywar powstały przy produkcji na cele paszowe lub inne cele rolnicze albo go utylizować.

Oczywiste jest, że obiekty budowlane i urządzenia techniczne przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej w omawianym zakresie, muszą spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i o ochronie środowiska.

Interesującego nas rodzaju działalności z mocy ustawy nie może wykonywać osoba karana za przestępstwa przeciwko mieniu i wiarygodności dokumentów.

W przypadku przedsiębiorcy będącego osobą prawną warunek ten dotyczy członków zarządu.

Przedsiębiorca prowadzący wyrób alkoholu etylowego  musi być wpisany do rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego. Jest on prowadzony przez ministra do spraw rynków rolnych, czyli ministra rolnictwa i rozwoju wsi.

Jak uzyskać wpis

Aby uzyskać wpis, należy złożyć pisemny wniosek. Ustawa szczegółowo określa, co musi się w nim znaleźć. Tak więc przedsiębiorca podaje swoją firmę, siedzibę i adres przedsiębiorstwa lub swój adres zamieszkania. Konieczne jest podanie także numeru w rejestrze przedsiębiorców albo w ewidencji działalności gospodarczej. Jeżeli  przedsiębiorca posiada numer NIP, to także musi się on znaleźć we wniosku. Należy też określić rodzaj i zakres działalności gospodarczej, która będzie wykonywana.

Konieczne jest wskazanie miejsc lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej. To wszystko nie wystarczy, jeżeli do wniosku przedsiębiorca nie dołączy oświadczenia, że w dniu jego złożenia:

- nie zalega  z należnościami wobec Skarbu Państwa oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

- nie był karany za przestępstwa przeciwko mieniu i wiarygodności dokumentów,

- posiada zaświadczenia komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska stwierdzające, że obiekty budowlane i urządzenia techniczne przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej objętej wnioskiem spełniają wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i o ochronie środowiska.

To jednak nadal nie wszystkie dokumenty, które przedsiębiorca  musi złożyć, starając się o uzyskanie wpisu. Konieczne jest  jeszcze dołączenie oświadczenia o treści ściśle określonej przez ustawę, czyli: „Oświadczam, że:

1)

dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego są kompletne i zgodne z prawdą;

2)

znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego, określone w ustawie z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych".

Organ prowadzący rejestr wyda decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności w dwóch  przypadkach. Po pierwsze, gdy zajdą przesłanki określone w przepisach ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, po drugie, w przypadku cofnięcia przez właściwego dla podatnika naczelnika urzędu celnego, ze względu na naruszenie przepisów prawa, w trybie i na zasadach określonych w przepisach odrębnych, zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego.

W przypadku zakończenia lub zawieszenia działalności gospodarczej w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego  na przedsiębiorcy ciąży obowiązek zawiadomienia o tym fakcie, w terminie 14 dni od dnia zakończenia lub zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, organu prowadzącego rejestr.

Jawne informacje

Rejestr podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego jest prowadzony w systemie informatycznym i ma charakter jawny.

Oznacza to, że każdy może swobodnie sięgnąć do zagregowanych w nim danych. Dlatego warto wiedzieć, jakie informacje dotyczące  przedsiębiorcy staną się powszechnie dostępne. Wpisowi do rejestru podlegają następujące dane:

- firma i siedziba przedsiębiorcy oraz jego adres oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP),

- określenie rodzaju i zakresu działalności gospodarczej objętej wpisem,

- określenie miejsca lub miejsc wykonywania działalności gospodarczej,

- data dokonania wpisu.

Organ prowadzący rejestr (jak już wskazywano aktualnie jest nim minister rolnictwa i rozwoju wsi) wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru lub zaświadczenie o zmianie wpisu w rejestrze. Oznacza to, że przedsiębiorca nie musi składać jakiegokolwiek wniosku o wydanie takich dokumentów. Czynność ta jest dokonywana automatycznie.

Informacja praktyczna: Rejestr prowadzony jest w Wydziale Wyrobów Winiarskich, Napojów Spirytusowych i Rejestracji Producentów Wyrobów Akcyzowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tel. (22) 623 27 17 lub (22) 623 16 02.

Obowiązki związane ze skażaniem

Dopuszcza się skażanie alkoholu etylowego jednym z takich środków, który zmienia smak, zapach albo zabarwienie alkoholu etylowego w taki sposób, że bez zmiany istotnych właściwości alkoholu etylowego ten staje się niezdatny do spożycia.

Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 25 czerwca 2008 r. w sprawie środków dopuszczonych do skażania alkoholu etylowego zawiera wykaz środków dopuszczonych do skażania alkoholu etylowego wraz z minimalną ilością ich stosowania. Na tej liście znajduje się 21 pozycji.

Ustawa określa szczegółowo zasady skażania alkoholu etylowego. Czynności związane ze skażaniem alkoholu etylowego muszą być dokonywane przy udziale co najmniej dwóch pracowników przedsiębiorcy wykonującego skażanie. Środki skażające przed ich zastosowaniem muszą być zbadane w celu ich identyfikacji.

Z każdej partii skażonego alkoholu etylowego pobiera się w miejscu skażenia próbkę w ilości 0,5 litra, która po zabezpieczeniu musi być przechowywana przez okres trzech miesięcy. Przy skażaniu alkoholu etylowego na cele perfumeryjno-kosmetyczne próbkę pobiera się w ilości nie mniejszej niż 0,05 litra. Po trzymiesięcznym okresie przechowywania próbki skażonego alkoholu etylowego muszą być zagospodarowane lub komisyjnie zlikwidowane.

Pomieszczenia lub wydzielone miejsca, gdzie przechowywane są próbki skażonego alkoholu etylowego, należy zabezpieczyć w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych. Z czynności skażania alkoholu etylowego przedsiębiorca jest zobowiązany sporządzić protokół. Art. 11 ustawy określa jego elementy.

Sankcje karne

Ustawa określa sankcje za naruszenie jej przepisów. Przedsiębiorca, który uzyska wpis do rejestru, a jednocześnie:

- nie wdrożył systemu kontroli wewnętrznej, nie dysponuje planem zakładu lub nie wyznaczył osoby odpowiedzialnej za kontrolę jakości,

- nie zawiadomił organu prowadzącego rejestry o zakończeniu działalności gospodarczej określonej we wpisie w terminie 14 dni od dnia zakończenia tej działalności podlega grzywnie.

Postępowanie w tych sprawach jest  prowadzone według przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Wyrabianie, skażanie, oczyszczanie lub odwadnianie alkohol etylowego bez uzyskania wpisu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jeżeli dotyczy to alkoholu o znacznej wartości sankcją jest grzywna, kara ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2.

Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP

Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego jest typowym przykładem działalności regulowanej. Ustawodawca doszedł do wniosku, że obszar ten jest na tyle wrażliwy, że wskazany jest nad nim szczególny nadzór państwa.

Kierował się, jak należy przypuszczać, względami podatkowymi oraz bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli. Opisane przepisy nie stanowią bariery wejścia na rynek. Procedury są jasne i klarowne. Nie pozostawiono urzędnikom zbyt szerokiej swobody interpretacyjnej, która mogłaby stać się powodem patologii.