Sąd nie ogłasza bowiem upadłości z urzędu. Jeśli zatem wierzyciele nawet zawiadomią sąd o niewypłacalności dłużnika, nie daje to podstaw do ogłoszenia upadłości. Konieczne jest jeszcze dopełnienie formalności, czyli złożenie odpowiedniego wniosku i załączników (gdy są wymagane przez przepisy). Przy czym mogą z nim wystąpić zarówno wierzyciele, jak i sam dłużnik.
Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać elementy wymienione w art. 22 prawa upadłościowego i naprawczego. Przepis ten wskazuje oprócz imienia i nazwiska dłużnika, jego nazwy albo firmy również miejsce zamieszkania albo siedzibę oraz oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika.
Zadbaj o uprawdopodobnienie
W piśmie trzeba też wskazać okoliczności, które uzasadniają wniosek, i ich uprawdopodobnienie. Gdy dłużnikiem jest przedsiębiorca wpisany do ewidencji działalności gospodarczej, trzeba dołączyć zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie.
Gdy wniosek składa wierzyciel, powinien dodatkowo podać swoje dane (czyli imię, nazwisko lub nazwę), adres zamieszkania lub siedziby, informacje dotyczące swojej wierzytelności wobec dłużnika i okoliczności, które ją uprawdopodobniają. We wniosku powinien też zamieścić informację, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu (a jeśli tak, to zamieścić wstępne propozycje układowe).
Z kolei dłużnik, gdy to on składa wniosek, powinien zamieścić informację, czy występuje o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu (wtedy podaje propozycje układowe i dołącza rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie 12 miesięcy, oczywiście jeśli był zobowiązany do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej jego sporządzenie), czy też o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku. Ma to duże znaczenie.
Korzystniejsze jest, z oczywistych względów, ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu (dłużnik może dogadać się z wierzycielami, niektóre długi da się odroczyć, inne rozłożyć na raty, a po zrealizowaniu układu odzyskać czyste konto, czyli uwolnić się od poprzednich zobowiązań).
Potrzebne dokumenty
Dłużnik musi też dołączyć do wniosku kilka dodatkowych dokumentów. Wśród nich powinny znaleźć się: aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników oraz bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż 30 dni przed dniem złożenia wniosku.
Konieczny będzie też spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także lista zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia. Dłużnik powinien też dołączyć oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku.
Konieczne będzie też przygotowanie i dołączenie do wniosku spisu podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami (z określeniem wierzytelności, datą ich powstania i terminami zapłaty) oraz wykazu tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi.
Niezbędne będzie też podanie informacji o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, oraz o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika.
Policz koszty
Składając wniosek o ogłoszenie upadłości, trzeba liczyć się z wydatkami. Dlatego że od wniosku pobiera się wpis stały, wynosi on 1 tys. zł (stosownie do art. 74 pkt 1 ustawy z 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.).
O ile wierzyciel, składając taki wniosek, może wnioskować o zwolnienie go od kosztów sądowych (gdy wykaże, że nie jest w stanie ich ponieść), o tyle dłużnik takiej możliwości nie ma. Prawo upadłościowe w art. 32 ust. 1 mówi bowiem wyraźnie, że w stosunku do dłużnika nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych (czyli art. 101 i nast. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). W praktyce oznacza to tyle, że dłużnik obowiązany jest ponieść wszelkie koszty sądowe, jakie wynikną w związku z prowadzonym postępowaniem.
Dłużnik zostanie obciążony kosztami również wtedy, gdy wniosek o upadłość zostanie oddalony na podstawie art. 12 lub 13 upn (czyli gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 proc. wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika albo gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania).
Podobnie, gdy po złożeniu przez wierzyciela wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik wykona zobowiązania, o których mowa w art. 11 pun (czyli zapłaci zaległe należności), w związku z czym wierzyciel cofnie wniosek o upadłość. W obu przypadkach – poza wpisem sądowym – dłużnik zobowiązany będzie do zwrotu kosztów poniesionych przez wierzyciela (np. na dojazdy do sądu, zaangażowanie adwokata lub radcy prawnego itp.).
Na wydatki czasami musi przygotować się również wierzyciel. Jeśli złoży wniosek o ogłoszenie upadłości w złej wierze (czyli wtedy, gdy wie, że brak jest ku temu podstaw, bo np. wierzytelność jest sporna i zamiast dochodzić jej na drodze sądowej, kieruje wniosek do sądu upadłościowego, mimo że jego dłużnik jest wypłacalny).
W takiej sytuacji, gdy sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, obciąży wierzyciela kosztami postępowania. Dodatkowo może nakazać wierzycielowi złożenie publicznego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Co więcej, w takiej sytuacji dłużnikowi i osobie trzeciej przysługiwać będzie przeciwko wierzycielowi roszczenie o naprawienie szkody (powstaje ono z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o oddaleniu wniosku).
Przykładowy wzór wniosku o ogłoszenie upadłości
Gdańsk, 2 grudnia 2011
Sąd Rejonowy w Gdańsku
Wydział do spraw upadłościowych i naprawczych
Wnioskodawca dłużnik: ABC Jan Kowalski
ul. Morska 5, 00-212 Gdańsk
Wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku
Wnoszę o ogłoszenie upadłości ABC Jan Kowalski w Gdańsku obejmującej likwidację majątku.
Uzasadnienie
ABC Jan Kowalski wpisany jest w ewidencji działalności gospodarczej pod numerem 000000. Przedsiębiorstwo dłużnika i jego majątek znajdują się w siedzibie firmy przy ul. Morskiej 5.
Przedmiotem działalności jest produkcja balustrad i ich sprzedaż.
Dłużnik stał się niewypłacalny, ponieważ nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań. Załamanie płynności finansowej wynika z nietrafionej inwestycji. Poniesione w związku z tym koszty uniemożliwiły regulowanie zobowiązań obciążających przedsiębiorcę w pełnym zakresie. Aktualnie dłużnik ma zadłużenie wobec kontrahentów na 160 tys. zł.
Zakres nieuregulowanych zobowiązań oraz terminy ich wymagalności ujęte zostały w spisie wierzycieli dołączonym do wniosku. Wynika z niego, że niewykonywanie zobowiązań ma charakter trwały. Od października 2011 dłużnik zaprzestał również regulowania zobowiązań wobec ZUS i urzędu skarbowego. Za październik nie zostały też wypłacone wynagrodzenia dla dwóch zatrudnionych pracowników.
Przeciwko dłużnikowi prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. W jego wyniku zajęty został rachunek bankowy dłużnika służący do prowadzenia działalności.
Stan finansów nie pozwala kontynuować działalności gospodarczej, a zatem prowadzenie postępowania upadłościowego możliwe jest wyłącznie w opcji likwidacyjnej. Natomiast posiadany przez dłużnika majątek pozwala na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego i częściowe zaspokojenie zobowiązań wobec wierzycieli. Powyższe uzasadnia złożony wniosek.
Jan Kowalski
Załączniki:
1) odpis wniosku wraz z załącznikami
2) zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej
3) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników
4) spis wierzycieli (z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności, terminów zapłaty)
5) lista zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika (wraz z datami ich ustanowienia)
6) spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika (wraz z adresami, określeniem wierzytelności, dat powstania i terminów zapłaty)
7) wykaz tytułów egzekucyjnych i wykonawczych wydanych przeciwko dłużnikowi
8) informacja o prowadzonych postępowaniach sądowych i administracyjnych dotyczących majątku dłużnika
9) oświadczenie o prawdziwości danych złożonych we wniosku