Apel o skrócenie czasu otwarcia sklepów wystosowała do pracodawców Sekcja Krajowa Pracowników Handlu NSZZ „Solidarność”. Zatrudnieni w handlu chcą zakończyć pracę już o godzinie 13.
– [b]Pracuję w sklepie, zazwyczaj w soboty też. Szef zapowiedział, że w Wigilię pracujemy normalnie. Ja się zastanawiam, czy nie powinniśmy odebrać tego dnia wolnego za 25 grudnia. Czy zatrudnieni w handlu, dla których soboty są zazwyczaj pracujące, mają prawo do ekstrawolnego za to święto?[/b] – pyta czytelnik.
Grafik czasu pracy układamy tak, by jeden dzień oprócz niedzieli był, przeciętnie raz na tydzień, wolny od pracy. To tzw. szósty dzień tygodnia, który większość pracowników odbiera w sobotę. Im w grudniu 2010 r. przysługuje dodatkowy dzień wolny, bo sobota 25 grudnia to pierwszy dzień Bożego Narodzenia.
Święto pokrywa się zatem z wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy i dlatego ten ostatni trzeba oddać w innym terminie, byle do końca okresu rozliczeniowego. Większość pracodawców wyznacza ten ekstradzień w Wigilię, aby zatrudnieni mieli czas na przygotowanie się do świąt.
A jak jest w handlu? Rzeczywiście dla zatrudnionych w tej branży pracowników sobota jest zazwyczaj pracująca, a szósty, wolny dzień tygodnia wypada np. w poniedziałek, wtorek czy środę. Są jednak miesiące, w których sobota musi być wolna.
Należy do nich tegoroczny grudzień, bo 25 dzień tego miesiąca to święto, a art. 151[sup]9a[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] stanowi, że w placówkach handlowych praca w święta i świąteczne niedziele jest zabroniona.
Wyjątek dotyczy prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Zatem zatrudnionym na etat w handlu nie można planować pracy ani na 25 (świąteczna sobota), ani na 26 (świąteczna niedziela) grudnia bez względu na to, co tego dnia mieliby w sklepie robić.
[b]Jeśli chodzi natomiast o szósty wolny dzień tygodnia, to zatrudnionym w handlu przysługuje on tak samo jak innym pracownikom i dodatkowa wolna sobota (25 grudnia) z racji przypadającego święta nic w tym zakresie nie zmienia.
Ustawodawca nie narzuca, kiedy szósty dzień tygodnia trzeba wyznaczyć. Może to być w każdym innym powszednim dniu tygodnia.
Wigilia też do takich należy, ale z racji tak specyficznej branży jak handel nie ma pewności, że ekstrawolne zatrudnieni odbiorą właśnie tego dnia.[/b] Niektórzy zapewne tak, ale inni będą musieli stanąć tego dnia za ladą, bo mało który przedsiębiorca będzie chciał zrezygnować z handlu w okresie świąt. Stąd apel „Solidarności” o skrócenie godzin pracy w Wigilię jest słuszny.
A jak wtedy potraktować te niedopracowane godziny?
– Jako usprawiedliwioną nieobecność w pracy. Absencja powinna być płatna, i to niezależnie od tego czy wynagrodzenie było określone w stawce godzinowej czy miesięcznej. W innym razie dodatkowe godziny bez pracy stanowiłyby niedogodność, a nie prezent dla zatrudnionych.
Z prawnego punktu widzenia udzielenie (nieodpłatnego) wolnego wbrew woli podwładnych mogłoby zostać uznane np. za gotowość do pracy w rozumieniu art. 81 § 1 k.p., za którą i tak przysługuje wynagrodzenie – wyjaśnia Patrycja Zawirska, prawniczka w kancelarii Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy.
