Zatrudnienie pracownika oznacza dla szefa nowe obowiązki i konieczność właściwego przygotowania go do zajęć. Nie chodzi jedynie o stronę merytoryczną, ale także o wymogi formalne. Te zaś wiążą się ze znajomością przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

[srodtytul]Przed podjęciem zadań[/srodtytul]

Za przyswojenie takiej wiedzy przez podwładnego odpowiada pracodawca. Ponadto szkolenia BHP są przeprowadzane na jego koszt i powinny odbywać się w czasie pracy. [b]Jeśli więc szef wyznaczy termin kursu po godzinach, jego czas będzie stanowił pracę w nadgodzinach, za którą oprócz normalnego wynagrodzenia podwładnemu przysługuje też odpowiedni dodatek.[/b]

Art. 237 k.p. wskazuje, że nie wolno dopuścić do pracy, do której wykonywania pracownik nie ma wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Takie szkolenie musi więc przejść przed dopuszczeniem do pracy.

Wyjątek dotyczy jedynie podjęcia pracy na rzecz tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku, które zajmował bezpośrednio przed zawarciem kolejnego angażu pracowniczego (podobnie jak przy badaniach lekarskich – patrz ramka).

[srodtytul]Kursów bez liku [/srodtytul]

Szkolenia BHP dzielą się na wstępne i okresowe. Te pierwsze obejmują instruktaż ogólny i pozwalają pracownikowi zapoznać się z podstawowymi przepisami BHP wynikającymi z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link], układów zbiorowych czy regulaminów pracy. Zaznajamiają też z przepisami BHP obowiązującymi w konkretnym zakładzie czy podstawami udzielania pierwszej pomocy medycznej.

Podczas instruktażu stanowiskowego, który precyzuje szkolenie ogólne, pracownik zapoznaje się z konkretami behapowskimi dotyczącymi jego stanowiska pracy. Ma znać zagrożenia występujące na nim, metody ich ograniczania lub ochrony przed szkodliwym wpływem oraz sposoby bezpiecznego wykonywania zleconej pracy.

[b]Instruktaż ten powinien kończyć się sprawdzianem z wiedzy praktycznej (egzamin) i dopiero on stanowi podstawę dopuszczenia do wykonywania pracy.[/b]

Instruktażu stanowiskowego nie musi jednak przechodzić każdy zaangażowany. Obejmuje on jedynie zatrudnionych bądź przenoszonych na stanowiska, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych. Jest też wymagany, gdy firma zatrudnia ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką, niezależnie od zagrożeń występujących na stanowisku.

Odbycie instruktażu ogólnego i stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie, a taki dokument szef przechowuje w aktach osobowych.

Natomiast szkolenia okresowe aktualizują i ugruntowują wiedzę podwładnych z BHP. To, jak często się je przeprowadza, i to, jak długo one trwają, zależy od rodzaju i ilości zagrożeń występujących w firmie.

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DBB8ACE8763077AE74D7DA7114B3EDB0?id=174609]Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 180, poz. 1860 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie o szkoleniach BHP) określa minimalną częstotliwość szkoleń okresowych poszczególnych grup pracowników.

Ostateczna decyzja w tej sprawie należy jednak do pracodawcy. Przykładowo pierwsze szkolenie okresowe osób będących pracodawcami i innych osób kierujących pracownikami przeprowadza się do sześciu miesięcy, a pozostałych, np. robotników – do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach (§15 ust. 4 rozporządzenia o szkoleniach BHP).

[b]Szkolenie okresowe pracodawca powinien organizować nie rzadziej niż raz na trzy lata[/b] dla zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (w formie instruktażu). Natomiast robotnicy zatrudnieni na stanowiskach, na których wykonują prace szczególnie niebezpieczne, muszą je przechodzić nie rzadziej niż raz w roku.

Takie szkolenie również powinno kończyć się egzaminem, a pod jego zaliczeniem pracownik podpisuje się i ten dokument pracodawca także przechowuje w aktach osobowych podwładnego.

[srodtytul]Nie tylko robotnik[/srodtytul]

Wymóg odbywania regularnych szkoleń BHP obciąża nie tylko podwładnych, ale również pracodawców będących osobami fizycznymi. Z kolei u tych będących osobami prawnymi obowiązek odbywania takich kursów spoczywa na zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy.

[b]Szkolenia BHP pracodawców, pracowników służby BHP oraz instruktorów i wykładowców z tego zakresu mogą przeprowadzać jedynie uprawnione firmy.[/b] Pracodawcy powinni odbyć pierwsze szkolenie BHP nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od podjęcia działalności, a następnie powtarzać je nie rzadziej niż co pięć lat.

Natomiast okresowe kursy BHP osób kierujących pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów, pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji organizowane są nie rzadziej niż raz na pięć lat.

Nie rzadziej niż raz na sześć lat szkolić się powinni pracownicy administracyjno-biurowi, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne.

[srodtytul]Zleceniobiorca z wiedzą[/srodtytul]

Choć zleceniobiorca i chałupnik nie wykonują swoich zadań na podstawie umowy o pracę, to niektóre wymogi zarezerwowane dla pracowników, m.in. odbycie szkoleń BHP, spełniają.

Pracodawca musi bowiem zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy wszystkim osobom fizycznym wykonującym na jego rzecz pracę w zakładzie lub w miejscu wyznaczonym przez niego, w tym zleceniobiorcom i osobom prowadzącym w zakładzie lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Tak stanowią art. 304 § 1 i art. 304[sup]1 [/sup]k.p.

[b]Oznacza to, że osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy przechodzą szkolenia BHP i badania lekarskie w zakresie określonym przez pracodawcę.[/b]

Na zasadach dotyczących pracowników bezpieczne i higieniczne warunki odbywania zadań zapewnia się też przyjmowanemu do zakładu na praktyki na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=EE3E17F9E219962128C8BEC65151330E?id=321141]ustawy z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (DzU nr 127, poz. 1052)[/link].

[ramka][b]Trzeba wysłać na badania[/b]

Znajomość przepisów, zasad oraz zaliczenie kursów BHP to niejedyna powinność pracownika. Przed podpisaniem angażu musi on także przejść wstępne badania lekarskie.

Szefowi nie wolno dopuścić do zadań osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Zabrania tego art. 229 § 4 k.p. Wyjątek dotyczy podejmujących pracę ponownie u tego pracodawcy na tym samym stanowisku lub na posadzie o takich samych warunkach pracy oraz osób, które bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę zawierają z tym samym szefem kolejny stosunek pracy.[/ramka]