[b]Odpowiada Jarosław Cholewa, aplikant adwokacki w KACZOR KLIMCZYK PUCHER WYPIÓR ADWOKACI spółka partnerska: [/b]
W postępowaniu cywilnym ustawodawca nie zawęża podmiotowo katalogu jednostek, które mogą uzyskać pomoc prawną z urzędu.
Co więcej, od 19 kwietnia 2010 r., tj. od czasu wejścia w życie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=339372]nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 17 grudnia 2009 r[/link]., wniosek o przyznanie stronie pomocy prawnej z urzędu nie jest już związany bezpośrednio z choćby częściowym zwolnieniem strony z ponoszenia kosztów sądowych, co miało szczególne znaczenie w sprawach z zakresu prawa pracy z uwagi na szeroki zakres ustawowego zwolnienia od ponoszenia kosztów sądowych.
W konsekwencji w obecnym stanie prawnym jedyną przesłanką warunkującą zasadność wniosku o udzielenie pomocy prawnej z urzędu jest wykazanie, iż poniesienie przez stronę kosztów działania adwokata lub radcy prawnego przekracza jej możliwości finansowe.
Szczegółowa treść przesłanki różni się nieco, w zależności od tego, czy strona wnosząca o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest osobą fizyczną czy też inną jednostką organizacyjną posiadającą zdolność sądową, w tym osobą prawną.
Jeżeli pracodawca jest osobą fizyczną – prowadzącą działalność gospodarczą indywidualnie lub w formie spółki cywilnej, winien wykazać, iż nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jeżeli natomiast mamy do czynienia z osobą prawną bądź inną jednostką organizacyjną posiadającą zdolność sądową (np. spółką osobową), uzasadnieniem przyznania pomocy prawnej z urzędu jest wykazanie, iż podmiot ten nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
W praktyce uzyskanie pełnomocnika z urzędu zdarzać się będzie sporadycznie, gdyż wykazanie, iż stan majątkowy pracodawcy nie pozwala na poniesienie kosztów fachowej pomocy prawnej, będzie możliwe jedynie w wyjątkowych wypadkach.
W normalnym toku spraw, nawet w razie wykazania przez pracodawcę braku bieżącej płynności finansowej, sądy prawdopodobnie będą oddalać wnioski o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, wskazując na możliwość zbycia oznaczonych składników majątku pracodawcy, co pozwoli uzyskać środki niezbędne na pokrycie kosztów pomocy prawnej.
