Podwładnemu przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Uprawnienie to wynika z art. 152 § 1 kodeksu pracy. Polega ono na zwolnieniu pracownika z obowiązku wykonywania pracy w celu wypoczynku przy jednoczesnym zapewnieniu mu za ten czas wynagrodzenia. Przy czym jako zasadę przyjęto, że prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego zależy od pozostawania w stosunku pracy. Tak też wskazano w [b]uchwale Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 1995 r. (I PZP 10/95)[/b].
[srodtytul]Wadliwe rozwiązanie angażu[/srodtytul]
Jeżeli pracodawca w sposób wadliwy rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem i ten został przywrócony przez sąd do pracy, to w razie gdy ją podejmie, ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Według bowiem art. 47 kodeksu pracy pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do niej, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za dwa miesiące. A gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące, należy mu się wynagrodzenie za nie więcej niż miesiąc.
Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem w wieku przedemerytalnym, o którym mowa w art. 39 k.p., albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie angażu podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
[srodtytul]Wliczenie okresu zatrudnienia[/srodtytul]
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się zaś za przerwę w zatrudnieniu pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia (art. 51 § 1 k.p.).
W praktyce powstały problemy z ustaleniem, [b]czy w czasie tego pozostawania bez pracy wskutek wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę pracownik nabywa prawo do urlopu, a w razie jego niewykorzystania – czy ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop[/b].
Rozstrzygając te wątpliwości, [b]Sąd Najwyższy[/b] wskazał w [b]wyroku z 14 marca 2006 r. (I PK 144/05)[/b], że pracownik przywrócony do pracy na podstawie orzeczenia sądu nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego za okres pozostawania bez pracy określony w art. 51 § 1 k.p.
Wynika to z faktu, że pojęcie „okres pozostawania bez pracy”, o którym mowa w tym przepisie, należy rozumieć jako okres nieświadczenia pracy u pracodawcy, który dokonał niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Kodeks pracy nie nakazuje przy tym uznania okresu pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, za okres zatrudnienia, lecz jedynie wliczenia go do okresu zatrudnienia.
Poza tym okres pozostawania bez pracy może zostać zaliczony do okresu zatrudnienia (stażu pracy) tylko wtedy, gdy pracownik podjął pracę w wyniku przywrócenia do niej. Przepis ten nie wprowadza więc fikcji prawnej, że pracownik przywrócony do pracy w okresie pozostawania bez zatrudnienia pozostawał w stosunku pracy.
[b]Zatem w okresie pozostawania bez pracy przywróconemu do pracy na podstawie wyroku sądu, który podjął pracę u dotychczasowego pracodawcy, nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji pracownik ten nie ma również prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop za czas pozostawania bez zatrudnienia, za który sąd przyznał mu wynagrodzenie.[/b]
[ramka][b]Przykład[/b]
Pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę Adamowi Z., który został po długim procesie na podstawie wyroku sądu przywrócony do pracy. Sąd zasądził też na jego rzecz wynagrodzenie za czas pozostawania bez zatrudnienia od 10 maja 2006 r. do 28 kwietnia 2008 r. Adam Z. podjął pracę i zażądał wypłacenia mu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za okres pozostawania bez pracy, za który przyznano mu wynagrodzenie. Gdy pracodawca odmówił, wystąpił do sądu z żądaniem zasądzenia na jego rzecz tego ekwiwalentu. Sąd jednak oddalił jego powództwo, gdyż zatrudnionemu nie przysługuje ekwiwalent z tytułu niewykorzystania urlopu wypoczynkowego za okres pozostawania bez pracy.[/ramka]
[srodtytul]Przyznanie odszkodowania[/srodtytul]
Podobnie jest w przypadku zasądzenia na rzecz pracownika odszkodowania za wadliwe rozwiązanie umowy o pracę. Według bowiem art. 51 § 2 k.p. pracownikowi, któremu przyznano odszkodowanie, wlicza się do okresu zatrudnienia czas pozostawania bez pracy odpowiadający okresowi, za który jest ono wypłacone. Nie oznacza to jednak nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego.
Tak też wypowiedział się [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 28 września 1990 r. (III PZP 15/90)[/b], stwierdzając, że pracownik nie uzyskuje prawa do urlopu wypoczynkowego w okresie, za który przyznano mu odszkodowanie na podstawie art. 56 k.p. Zasądzenie tej należności nie powoduje bowiem przedłużenia czasu trwania stosunku pracy o okres, za który zostało ono przyznane. Skoro zaś okres ten jest okresem pozostawania bez pracy, to nie można w tym czasie nabyć prawa do urlopu wypoczynkowego.
[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]