Przepisy dokładnie precyzują zasady uwidaczniania cen towarów w miejscach sprzedaży detalicznej – nie tylko w sklepach, lecz także na stoiskach poza nimi. W tym celu zostały nawet określone definicje takich pojęć, jak: wywieszka, towary podobne, masowe, pakowane itp. (podajemy je w słowniczku). Sprzedawca, który nie stosuje się do tych regulacji, musi się liczyć z przykrymi konsekwencjami. Uporczywe ignorowanie obowiązków oznaczania ceną towarów wystawionych do sprzedaży detalicznej jest zagrożone karą w wysokości od 1000 do 5000 euro. Wymierza ją Inspekcja Handlowa.

[srodtytul]Obowiązki sklepu[/srodtytul]

Towar przeznaczony do sprzedaży musi być oznaczony ceną zawierającą w sobie wszystkie wymagane podatki – najczęściej chodzi o VAT, czasami będzie to również akcyza. Trzeba też podać – w sposób, który nie budzi wątpliwości co do jej wysokości – cenę jednostkową (np. ile kosztuje kilogram danego produktu, metr itp.).

[ramka][b]Przykład[/b]

Sprzedawca podaje, że produkt w opakowaniu 600 gramów kosztuje 50 zł + 22 proc. VAT. Powinien tymczasem napisać, że cena produktu to 61 zł. Ponadto powinien podać, ile kosztuje kilogram takiego produktu (101,67 zł).[/ramka]

[srodtytul]Wywieszki przy towarach[/srodtytul]

Na wywieszce przy towarze muszą się znaleźć jego nazwa handlowa, cena oraz jednostka miary, do której się ona odnosi. Gdy w asortymencie są jakieś towary do siebie podobne, to na wywieszkach trzeba też umieścić nazwy producentów i inne informacje umożliwiające bezproblemową identyfikację ceny z towarem. Na wywieszkach trzeba podawać ceny aktualne w momencie oferowania towarów.

Wywieszki trzeba umieścić w miejscu ogólnodostępnym i widocznym dla każdego kupującego, bezpośrednio przy towarach lub w ich bliskości – w taki sposób, aby nie można było pomylić ceny określonego produktu z ceną innego, zwłaszcza podobnego. Napisy na wywieszkach muszą być wyraźne i czytelne, by nie budziły wątpliwości klientów. Gdy jakieś towary przeznaczone do sprzedaży znajdują się w miejscu niedostępnym lub niewidocznym dla klientów (np. na zapleczu sklepu), to wtedy trzeba zrobić ich cennik. Wywiesza się go lub wykłada (ewentualnie udostępnia w jeszcze inny sposób) w miejscu sprzedaży.

Niektóre towary mogą być oznaczone ceną w inny sposób. Dotyczy to książek, gazet, czasopism i wydawnictw periodycznych oraz zapisanych nośników informacji. Wystarcza cena nadrukowana lub napisana na poszczególnych egzemplarzach. Nie ma wtedy potrzeby dodawać wywieszki. Naklejki z samą ceną wystarczą też przy wierzchniej odzieży włókienniczej, ze skóry i na futrach. Warunkiem takiego oznaczenia ceną jest stały, bezpośredni dostęp kupujących do tych towarów.

Ceny muszą być też uwidocznione na towarach, które znajdują się w oknach (witrynach), gablotach i innych podobnych miejscach wystawowych. Dotyczy to również atrap, imitacji lub wzorów – wtedy też trzeba umieścić cenę w taki sam sposób i taką samą czcionką, jak przy towarach oryginalnych.

[srodtytul]Kiedy trzeba metkować...[/srodtytul]

Towary powinny być też bezpośrednio oznaczone ceną na poszczególnych egzemplarzach lub na ich pojedynczych opakowaniach. Oznaczenie musi być trudne do usunięcia. Niekiedy wystarczy jednak tylko kod kreskowy. Trzeba wtedy spełnić kilka innych warunków: umieścić wywieszki zgodnie z zasadami opisanymi wyżej, mieć w sklepie czytniki na sali sprzedaży (minimum jeden na każde 400 metrów powierzchni sprzedażowej), a ponadto masa takiego towaru nie przekracza pięciu kilogramów (albo objętość wynosi do 5 litrów). Przy produktach pakowanych bierze się pod uwagę tylko masę lub objętość bez opakowania, a przy towarach sprzedawanych na sztuki – nie tylko limity wagowo-objętościowe, ale też długość, szerokość i wysokość sięgające łącznie tylko do dwóch metrów. Kolejny warunek, to aby zakodowana cena (sprawdzana czytnikiem) nie była wyższa od tej uwidocznionej na wywieszce przy towarze. Na oddzielnych stoiskach i działach obsługa powinna też odczytywać ceny na życzenie klientów.

[ramka][b]Przykład[/b]

Na półce sklepowej jest podana cena za wystawione tam czipsy (powyżej pięciu złotych). Na ich opakowaniu nie musi już więc widnieć kwota. Wystarczy sam kod kreskowy.[/ramka]

[srodtytul]... a kiedy nie trzeba[/srodtytul]

Jeszcze prawie przez dwa lata sklepy nie muszą bezpośrednio oznaczać ceną (na poszczególnych opakowaniach albo egzemplarzach) niektórych produktów przeznaczonych do handlu detalicznego. Ich listę zawiera rozporządzenie z 2002 r. (patrz podstawa prawna).

[ramka][b]Przykład[/b]

Nie trzeba oznaczać ceną towarów o małych gabarytach, towarów masowych, sadzonek roślin, kwiatów ciętych i doniczkowych, żywych zwierząt, towarów żywnościowych (niepakowanych i sprzedawanych na sztuki), towarów zwyczajowo oferowanych do sprzedaży w większych ilościach (np. cegły, glazura lub terakota).

Nie ma też obowiązku opatrywania ceną towarów spożywczych, których termin przydatności do spożycia albo data minimalnej trwałości upłynie w ciągu najbliższej doby, licząc od momentu wystawienia na sprzedaż. Inne wyjątki to towary oferowane do sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa (np. sklepem) lub na specjalnie organizowanych pokazach. Wyłączeniem objęte są też automaty dystrybucyjne.

Czasowe zwolnienie obejmuje także produkty z ceną nieprzekraczającą pięciu złotych. Są jednak dodatkowe warunki – muszą być one opatrzone cenami na etykietach (wywieszkach) trwale złączonych z tymi towarami lub w cennikach albo w katalogach, także na ekranach monitorów, do których kupujący powinien mieć bezpośredni wgląd. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Przy wystawianiu na sprzedaż większej ilości towaru cenę uważa się za uwidocznioną, jeśli wywieszkę umieści się tylko przy jednej sztuce.[/ramka]

[ramka][b]Słowniczek[/b]

- cena jednostkowa – ustalona za jednostkę określonego towaru, którego ilość lub liczba są wyrażone w jednostkach miar

- towary masowe – towary, które nie są opakowane, lecz odmierzane (w tym odważane podczas sprzedaży w obecności kupującego)

- towary pakowane – produkty w opakowaniu jednostkowym, którego ilość jest odmierzana bez obecności kupującego

- wywieszka – niezłączona trwale z towarem etykieta, tabliczka lub plakat z wydrukowaną lub napisaną odręcznie ceną i nazwą towaru[/ramka]

Podstawa prawna:

– ustawa z 5 lipca 2001 r. o cenach ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=162528]DzU z 2001 r. nr 97, poz. 1050 ze zm.[/link])

– rozporządzenie z 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=166240]DzU z 2002 r. nr 99, poz. 894 ze zm.[/link])