Jestem pracownikiem stacji benzynowej. Czy pracodawca może zlecić mi pracę 1 listopada?

Tak. Zdaniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (DPR-079-578/JS/MF/07) placówka handlowa to każde miejsce, w którym prowadzi się sprzedaż detaliczną i hurtową. Będzie to zatem sklep, w którym pracownik stoi za ladą lub przy kasie, hurtownia, stragan, dom wysyłkowy, a nawet firma, w której pracownik obsługuje sprzedaż internetową. W tym katalogu zdaniem resortu pracy mieszczą się też stacje paliw. Nie zgodził się z tym jednak Główny Inspektorat Pracy. Stacje benzynowe uznał za placówki usługowe wykonujące prace konieczne ze względu na użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Pisaliśmy o tym wczoraj. Opierając się na tej ostatniej interpretacji, pracodawca może polecić czytelnikowi wykonywanie pracy w święto.

Czy za czas tej pracy szef powinien wypłacić mi dodatek do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych?

Tak. Wcześniej jednak, do końca okresu rozliczeniowego, pracodawca musi udzielić pracownikowi wolnego dnia. Dopiero gdy nie będzie mógł odebrać wolnego we wskazanym terminie, szef wypłaci mu poza normalnym wynagrodzeniem 100-proc. dodatek.

Czy taki dodatek przysługuje również wtedy, gdy pracodawca zleci pracę w święto, łamiąc zakaz?

Tak. Pracę w święto trzeba zrekompensować nawet wtedy, gdy zostanie naruszony zakaz. Jeżeli zatem pracodawca zleci pracownikowi, aby 1 listopada stał za ladą w sklepie, to sam narazi się na grzywnę, a zatrudnionemu wypłaci normalne wynagrodzenie i 100-proc. dodatek.

Czy zakaz pracy w święta dotyczy wszystkich pracowników, czy tylko tych, którzy zajmują się sprzedażą?

Zakaz pracy w święta dotyczy każdej osoby zatrudnionej na umowę o pracę w placówce handlowej. Bez znaczenia jest stanowisko czy rodzaj pracy. Zatem w święto w placówce handlowej nie może pracować ani etatowy sprzedawca, ani magazynier.

Prowadzę zakład cukierniczy oraz sieć swoich sklepów. Stan zatrudnienia w firmie nie przekracza 20 osób. Czy takie małe sklepy jak mój też są objęte zakazem pracy w święta?

Tak. Wielkość placówki handlowej nie ma znaczenia. Pracownicy nie mogą pracować w święta nawet w małych osiedlowych sklepikach. Jeżeli ich właściciele chcą prowadzić działalność w tym dniu, to sami muszą stanąć za ladą.

Jesteśmy placówką handlową. Do pilnowania budynku zatrudniliśmy na umowę o pracę trzech ochroniarzy. Pracują oni na zmiany. Czy możemy polecić im pracę 1 listopada? Dodam, że w tym dniu sklep będzie zamknięty.

Z kodeksu pracy nie wynika, że zakaz pracy w święta nie dotyczy pracowników ochrony. Inspekcja Pracy też nie potwierdza takiej tezy w swoim stanowisku. Oznacza to, że na razie pracownik ochrony zatrudniony na etacie w placówce handlowej też nie może wykonywać swoich zawodowych obowiązków w święto. Ale uwaga, ten problem budzi wątpliwości wśród ekspertów. Przykładowo Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych twierdzi, że zakaz pracy w święta w placówkach handlowych nie dotyczy – zgodnie z art. 151

10

k.p. – pracowników zatrudnionych przy dozorze i pilnowaniu mienia. Zdaniem PKPP zakaz pracy w święta powinien mieć zastosowanie do pracowników wykonujących czynności związane tylko z handlem.

Jestem właścicielem dużego marketu. Zatrudniamy pracowników w systemie zmianowym w trzymiesięcznych okresach rozliczeniowych. Obecny obejmuje październik, listopad, grudzień. Z harmonogramu czasu pracy wynika, że wszystkie święta to dni robocze. Czy w związku z nowelizacją kodeksu pracy musimy zmienić rozkład czasu pracy? Czy możemy go zmienić w trakcie okresu rozliczeniowego?

Tak. Jeżeli czytelnik zaplanował pracę na dni świąteczne, to grafik trzeba zmienić. Z nowego musi wynikać, że 1, 11 listopada oraz 25 i 26 grudnia to dni wolne od pracy. Nie ma znaczenia, że pracownicy pracują na zmiany albo w systemie weekendowym. Jeśli chodzi natomiast o zmianę harmonogramu czasu pracy w trakcie okresu rozliczeniowego, to jest możliwe, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. awarie, niezapowiedziane remonty dróg, urlopy na żądanie).

Uwaga! Zmianę grafiku czasu pracy warto przewidzieć w przepisach wewnętrznych firmy, ale najpierw trzeba uaktualnić grafik, a dopiero potem wprowadzić zmiany.

Pracuję w dużym sklepie spożywczym. W ostatnich dniach pracodawca oświadczył, że święto 1 listopada rozpoczyna się w naszej firmie o godzinie 17 i trwa do godziny 17 w dniu następnym. Czy pracodawca mógł tak zrobić na kilka dni przed świętem?

Nie. Mimo że art. 151

9

k.p. pozwala ustalić inne niż ustawowe ramy czasowe świąt, to decyzja o tym tuż przed 1 listopada może wskazywać, że zamierza ominąć zakaz pracy w święto. Inspektor pracy może w takiej sytuacji uznać to za wykroczenie przeciwko prawom pracownika i wymierzyć pracodawcy grzywnę.

Jestem właścicielem hurtowni. Na 11 listopada, niedzielę, zaplanowałem remanent. Czy mogę polecić pracownikom, aby przyszli do pracy?

Nie. Zakaz pracy w święta dotyczy też świątecznych niedziel. Oznacza to zatem, że 11 listopada (Święto Niepodległości wypadające w tym roku w niedzielę) pracownicy czytelnika muszą mieć wolne.

Jestem właścicielem całodobowego marketu. Pracowników zatrudniam na zmiany w równoważnym systemie czasu pracy. Z art. 151

10

k.p. wynika, że przy pracy zmianowej można pracować w święto. Czy to oznacza, że mogę polecić pracownikom pracę 11 listopada?

Nie. Rzeczywiście, z art. 151

10

k.p. wynika, że można pracować w święto w systemie zmianowym. Nie dotyczy to jednak obowiązującego od dziś zakazu pracy w te dni. Eksperci podkreślają bowiem, że dodany do kodeksu pracy art. 151

9a

, który przewiduje zakaz pracy w święta w handlu, jest przepisem nadrzędnym do katalogu, który dopuszcza pracę m.in. w dni świąteczne.

Prowadzę mały, samoobsługowy sklep spożywczy. Dotychczas w święta był zawsze otwarty. Chciałabym otworzyć go również 1 i 11 listopada. Czy mogę zawrzeć z pracownikami dodatkowe umowy cywilnoprawne, na podstawie których wykonywaliby pracę w dni świąteczne?

Pracodawca nie może zatrudniać przykładowo zleceniobiorców do pracy w święta tylko po to, aby ominąć zakaz pracy w tym dniu. Ponadto nie można zatrudniać na umowy cywilnoprawne osób, które już wykonują pracę na podstawie stosunku pracy. Taka praktyka jest zabroniona szczególnie wtedy, gdy obowiązki z tytułu umowy cywilnoprawnej byłyby takie same jak z umowy o pracę. Zabronione jest również zastępowanie umowy o pracę umową cywilną. Czytelnik nie może zatem rozwiązać z pracownikiem umowy tylko po to, aby zatrudnić go jeszcze raz na umowę-zlecenie.