Surowa odpowiedzialność karna – od trzech miesięcy do pięciu lat pozbawienia wolności – grozi dłużnikowi, który doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności w sytuacji, gdy ma on co najmniej kilku wierzycieli. Sytuacja taka nastąpi wówczas, gdy członek władz spółki doprowadza ją do stanu, w którym pojawia się podstawa do ogłoszenia jej upadłości, a więc gdy nie reguluje ona swoich zobowiązań, a jej majątek nie wystarcza na pokrycie długów.

Przestępstwo to może być popełnione jedynie umyślnie. Sprawcy trzeba zatem wykazać, że miał on świadomość, że jego zachowanie mogło doprowadzić do jego niewypłacalności lub upadłości. Nie oznacza to jednak, że do odpowiedzialności karnej może zostać pociągnięta jedynie osoba, która umyślnie doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności. Karalne jest nawet lekkomyślne doprowadzenie do swojej upadłości lub niewypłacalności.

W takiej sytuacji sprawcy grozi jednak łagodniejsza odpowiedzialność karna. Może on zostać ukarany grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch. Lekkomyślne doprowadzenie do upadłości lub niewypłacalności może nastąpić w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania.

Odpowiedzialności karnej podlega nie tylko dłużnik, który celowo lub lekkomyślnie doprowadza spółkę do upadłości, ale także wówczas, gdy z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli dokonuje tzw. oszukańczych transferów majątkowych. Przestępstwem, za które grozi kara od trzech miesięcy do pięciu lat więzienia, jest bowiem udaremnianie lub ograniczanie zaspokojenie kilku wierzycieli poprzez tworzenie nowej jednostki gospodarczej i przenoszenie na nią składników majątku.

Przestępstwo to może być popełnione tylko umyślnie. Oznacza to, że sprawca musi mieć świadomość, że ma co najmniej trzech wierzycieli i mimo to przenosi składniki swojego majątku tylko po to, żeby nie mogli oni w całości lub w części zaspokoić swoich należności. Dodatkowo przestępstwo to ma charakter materialny, a więc sprawca swoim zachowaniem musi spowodować skutek w postaci rzeczywistego udaremnienia lub ograniczenia zaspokojenia interesów wierzycieli.

Podstawa prawna

- Art. 301 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.)