W międzynarodowym transporcie bardzo często znajdują zastosowanie specjalne klauzule ubezpieczeniowe.

[srodtytul]Londyńskie klauzule[/srodtytul]

Są one opracowywane przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli (Institute of London Underwriters) i stowarzyszenie Lloyd’s.

Institute Cargo Clauses (ICC) dzielą się na poszczególne grupy, a te zawierają zestaw odpowiednich klauzul wskazujących, co jest, a co nie jest objęte ubezpieczeniem. Przykładowo, w transporcie morskim najczęściej zastosowanie znajdują klauzule ICC (C) – minimalny zakres ubezpieczenia, ICC (B) – średni poziom, ICC (A) – najszerszy zasięg ubezpieczenia.

Jednak nawet ta ostatnia nie chroni przed wszystkimi niebezpieczeństwami. Dlatego trzeba zwrócić uwagę na szczegółowe zapisy klauzul kryjących się pod numerami 4, 5, 6 i 7:

- [b]Klauzula nr 4[/b] Zawiera ogólny zakres wyłączeń. Przykładowo zwalnia firmę ubezpieczeniową za straty spowodowane zawinionym działaniem samego ubezpieczającego oraz wyklucza odpowiedzialność za uszkodzenia towaru spowodowane niedostatecznym lub nieprawidłowym opakowaniem i złym przygotowaniem do transportu. Ubezpieczenie nie obejmuje także strat związanych ze zwykłym zużyciem przedmiotu ubezpieczenia;

- [b]Klauzula nr 5[/b] odnosi się do wyłączeń niezdolności żeglugowej. Tutaj ubezpieczyciel nie odpowiada za straty, jeżeli statek (środek transportu) nie nadawał się do żeglugi;

- [b]Klauzula nr 6[/b] zawiera tzw. wyłączenia wojny. Dlatego ubezpieczenie nie obejmuje strat lub uszkodzeń spowodowanych m.in. przez wojnę, wojnę domową, rewolucję, bunt, powstanie lub zamieszki, porzucone bomby, miny, torpedy itp.;

- [b]Klauzula nr 7[/b] dotyczy tzw. wyłączeń strajku. W tej sytuacji ubezpieczenie nie zostanie wypłacone np. za straty spowodowane strajkami, lokautami, niepokojami robotniczymi, zamieszkami społecznymi oraz spowodowane działaniami terrorystów lub osób działających z pobudek politycznych.

Dla transportu lotniczego zostały opracowane specjalne zasady ICC (Air). Oczywiście zawsze należy mieć na uwadze, że pierwszeństwo w jakichkolwiek umowach będą mieć przepisy prawa bezwzględnie obowiązującego. Dlatego ubezpieczenia w transporcie morskim muszą być zgodne z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7CBB249FAA24F68101DDCB29A53BAA00?n=1&id=163352&wid=316238]polskim kodeksem morskim (DzU z 2001r. nr 138, poz. 1545)[/link] i konwencjami dotyczącymi tego transportu (w szczególności reguły Yorku i Antwerpii oraz reguły Haga-Visby).

Na treść i zakres ubezpieczeń w innych rodzajach transportu będą miały wpływ zarówno przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link], [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2F0CCC752F506EA13A3D8DC6E2D48F27?id=115791]prawa przewozowego[/link], jak i konwencje ratyfikowane przez nasz kraj (np. dla transportu samochodowego – konwencja CMR, dla kolejowego – konwencja COTIF (CIM) i SMGS, dla lotniczego – protokół montrealski).

[srodtytul]Nie tylko transport[/srodtytul]

Oczywiście ryzyko nie dotyczy tylko etapu transportu towarów. Odnosi się ono właściwie do całości transakcji. Stąd ubezpieczeniem powinny być objęte także inne kwestie. Przykładowo, polisa może dotyczyć ubezpieczenia od ryzyka handlowego. Przede wszystkim braku zapłaty. Podstawowy zakres takiej umowy dotyka strat, które wystąpią, gdy:

- właściwy sąd ogłosi upadłość dłużnika lub ogłosi jego likwidację,

- sąd oddali wniosek o upadłość, ponieważ majątek dłużnika nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania,

- wszyscy wierzyciele wyrażą zgodę na zawarcie ugody,

- organ egzekucyjny zadecyduje o niemożności zaspokojenia roszczeń ze względu na brak majątku dłużnika.

Jednak w wymienionych sytuacjach okres oczekiwania na wypłatę odszkodowania może być bardzo długi ze względu na procedury związane z procesami upadłości lub likwidacji. Stąd niektóre firmy ubezpieczeniowe proponują rozszerzony zakres takiej polisy. Odszkodowania będzie się wtedy dochodzić, gdy dłużnik nie wywiąże się ze swoich obowiązków w określonym czasie (np. brak płatności po 180 dniach od pierwotnie wyznaczonego terminu).

W takim przypadku nie trzeba czekać na oficjalne ogłoszenie jego bankructwa. Warto wspomnieć, że specjalne ubezpieczenia dla polskich eksporterów oferuje w tym zakresie Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych ([link=http://www.kuke.com.pl]www.kuke.com.pl[/link]) dysponująca w pewnym stopniu gwarancjami Skarbu Państwa.

Dlatego jest ona skłonna ubezpieczać także transakcje zawierane na tzw. ryzykownych rynkach, czyli tam, gdzie większość pozostałych firm ubezpieczeniowych nie jest skora do współpracy. Takie ubezpieczenie może obejmować zarówno ryzyko handlowe, jak i niehandlowe.