Najczęściej wiążą się z wartością przedmiotu sporu. Zwrot wynagrodzenia pełnomocnika nie zależy natomiast od rzeczywistej kwoty wypłaconej adwokatowi lub radcy prawnemu ani od umowy, jaka łączy szefa czy etatowca z pełnomocnikiem.
O wynagrodzeniu decydują stawki określone w dwóch rozporządzeniach ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie:
- opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, oraz w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 490) oraz
- ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 461).
Dolne i górne limity
Zwykle uwzględnia się wynagrodzenie w stawkach minimalnych >patrz ramka. Wolno je podnieść aż sześciokrotnie. Nie mogą jednak przekraczać wps, ale tylko w sprawach skomplikowanych, w których nakład pracy pełnomocnika jest wyższy i odpowiednio zostanie to wykazane.
W postanowieniu z 14 października 2012 r. (III CZ 57/12) SN wyjaśnił, że określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach, ustawodawca rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym stawki minimalne odzwierciedlają swoistą wycenę koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związaną ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności. Chodzi o takie, które pojawiając się w konkretnej sprawie, zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego.
Pełnomocnicy mogą żądać podwyższonych stawek, składając zestawienie kosztów.
Jeśli sprawa dotyczy zapłaty wynagrodzenia za pracę lub odszkodowania, stawka minimalna wynosi 75 proc. stawek z ramki obliczonych od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Tylko przy odszkodowaniu za wypadek przy pracy lub chorobę zawodową należy się 50 proc. stawki.
W postanowieniu z 14 lutego 2012 r. (II PZ 48/11) SN stwierdził, że odprawa pieniężna, która przysługuje pracownikowi na mocy tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych, jest najbardziej rodzajowo zbliżona do wynagrodzenia. Dlatego wysokość należnej pełnomocnikowi opłaty za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym należy wyliczyć na analogicznej zasadzie, jak i w sprawie dotyczącej wynagrodzenia.
Bez niespodzianek
W kilku rodzajach spraw stawki są stałe. Za ustalenie wypadku przy pracy (bez żądania odszkodowania) wynosi ona 120 zł. W sprawach o nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia angażu za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy oraz przy wszystkich roszczeniach niemajątkowych jest to 60 zł. W orzecznictwie przyjęto też, że w zakresie dotyczącym odszkodowania, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p., stawkę minimalną wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego w takiej sprawie ustala się tak jak w sprawie o przywrócenie do pracy (por. postanowienie SN z 18 października 2011 r., III PZ 8/11).
Wynagrodzenie za udział pełnomocnika należy się także w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. Przed sądem okręgowym wynosi ono 50 proc. stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat – 75 proc. stawki minimalnej. W obu wypadkach jest to nie mniej niż 60 zł, przed sądem apelacyjnym 75 proc. stawki, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat – 100 proc. stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł.
Wynagrodzenie zasądza się też w postępowaniu zażaleniowym. Jego przyznanie zależy od ostatecznego wyniku sprawy. Oznacza to, że sąd drugiej instancji odmówi zasądzenia kosztów w postępowaniu zażaleniowym dotyczącym postanowienia, które nie kończy postępowania, pozostawiając sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcie o tych kosztach.
Minimalne stawki wynagrodzenia obrońców
Przy wartości przedmiotu sprawy:
- do 500 zł – 60 zł,
- powyżej 500 zł do 1500 zł –180 zł,
- powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł,
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł,
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł,
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł,
- powyżej 200 000 zł – 7200 zł.
