Kwestie walki z nieuczciwą konkurencją regulują przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (DzU z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.). Mówi ona o zapobieganiu takim działaniom ?i zwalczaniu ich w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach ?– w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów. W myśl tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta lub go narusza.

Czynu nieuczciwej konkurencji może się dopuścić każdy przedsiębiorca, przy czym warto mieć świadomość, że na potrzeby tej ustawy definicja tego podmiotu jest bardzo szeroka. Przedsiębiorcami są bowiem osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą ?w działalności gospodarczej. Jak widać, przepisy te mogą mieć zastosowanie nawet do aktywności osoby fizycznej, choćby nie prowadziła ona zarejestrowanej działalności gospodarczej.

PRZYKŁAD

Jan Kowalski jest etatowym pracownikiem i nigdy nie prowadził własnej działalności gospodarczej. Zdarza mu się jednak kilkakrotnie ?w ciągu roku wyjeżdżać do Niemiec, skąd sprowadza używane samochody, a następnie sprzedaje ?je na polskim rynku. Jeżeli w związku z tą sprzedażą dopuści się czynu nieuczciwej konkurencji, na przykład zapewniając, wbrew prawdzie, ?że sprzedawany przez niego samochód jest bezwypadkowy, zostanie potraktowany jako przedsiębiorca, mimo że nie zarejestrował oficjalnie żadnej działalności gospodarczej.

Lista wykroczeń

Oprócz samej definicji czynu nieuczciwej konkurencji ustawa wskazuje także na ich przykłady. Przy czym najpierw wymienia je w art. 3 ust. 2,  a następnie opisuje je dokładniej w kolejnych przepisach. I tak w szczególności takimi czynami są:

Środki zaradcze

Jak wynika z tych przykładów, ofiarą nieuczciwego działania firmy może paść inny przedsiębiorca albo bezpośrednio klient. Jednak nie znaczy to, że osoby te są bezbronne. W przypadku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, ma prawo żądać:

Ponadto w myśl art. 18 ust. 2 sąd, na wniosek uprawnionego może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania. Jednak to też nie wszystko. Oprócz typowych sankcji cywilnych przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewidują także ?w pewnych przypadkach sankcje karne.

Tajemnice działalności

Karą grzywny, ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności do lat dwóch zagrożone jest ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli skutkiem tego ujawnienia jest poważna szkoda u tego przedsiębiorcy. Takiej samej karze podlega ten, kto uzyskawszy bezprawnie taką informację, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej. Takimi samymi karami zagrożone są czyny polegające na kopiowaniu zewnętrznej postaci produktu innego przedsiębiorcy albo wprowadzaniu do obrotu tak podrobionych wyrobów, jeżeli skutkiem tych działań możliwe jest wprowadzenie klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu i ponownie wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, którego produkty są kopiowane.

Sprzedaż lawinowa

Najsurowiej w omawianej ustawie karane jest organizowanie lub kierowanie systemem sprzedaży lawinowej, czyli systemu polegającego na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia następnych osób do dokonania zakupu. Zgodnie z przepisami, kto organizuje taki system lub nim kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do ośmiu lat.

Karą aresztu lub grzywny zagrożone są także nieuczciwe czyny, które skutkują wprowadzeniem w błąd klientów, narażając ich tym samym na szkodę. Przede wszystkim chodzi tu ?o nieprawidłowe znakowanie towarów, które może wprowadzać w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów lub usług albo nie informuje o ryzyku, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.

Wreszcie takiej samej karze (aresztu lub grzywny) może podlegać ten, kto chce wyrządzić szkodę innemu przedsiębiorcy, ośmieszając go lub deprecjonując jakość jego wyrobów albo usług czy też rozpowszechniając o nim nieprawdziwe informacje. Przykładowo może tu chodzić o rozpowszechnianie informacji o rzekomo złej sytuacji finansowej danego przedsiębiorcy, co może narazić go na utratę dotychczasowych kontrahentów lub klientów, albo też rozpowiadanie o zawyżonych cenach oferowanych przez niego produktów, gdy nie jest to prawdą.

Ciężar dowodu

Zgodnie z art. 18a ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd. Z przepisu tego wynika, że to przedsiębiorca, który jest oskarżony o podawanie nieprawdziwych informacji, musi udowodnić, że jest inaczej, i że w rzeczywistości stosowane przez niego praktyki nie wprowadzają w błąd. Z drugiej strony warto pamiętać, że także przedsiębiorca, który został niesłusznie oskarżony o stosowanie czynów nieuczciwej konkurencji, ma prawo się poskarżyć. Mianowicie, w myśl art. 22, w razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Ponadto taki niesłusznie pozwany przedsiębiorca, u którego na skutek wniesienia powództwa powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.