Zasady podejmowania i wykonywania niezarobkowego przewozu drogowego (przewozu na potrzeby własne) są określone w ustawie z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (dalej: u.t.d.).
Ustal, czy przejazdy podlegają ustawie o transporcie drogowym
Przy przewozie na potrzeby własne osób przepisów tej ustawy nie stosuje się w razie wykonywania go pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Natomiast przy niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy przepisów u.t.d. nie stosuje się, jeżeli przewóz jest wykonywany pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (art. 3 ust. 1 u.t.d.).
Przewóz rzeczy pojazdem lub zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony w transporcie drogowym obliguje przedsiębiorcę do uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (art. 5 u.t.d.) albo zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności (art. 33 u.t.d.).
Przedsiębiorca chce wykonywać przewozy rzeczy na potrzeby własne samochodem z przyczepą. W takim przypadku mamy do czynienia ?z zespołem pojazdów, gdyż samochód i przyczepa są połączone ze sobą w taki sposób, że stanowią jedną jednostkę jezdną ?(por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie ?z 8 sierpnia 2007 r., I OSK 1305/06). Jeżeli ich całkowita masa będzie przekraczać 3,5 tony, przedsiębiorca powinien uzyskać zaświadczenie potwierdzające przejazdy na potrzeby własne.
Sprawdź, czy będziesz wykonywać przewozy na potrzeby własne
Art. 4 pkt. 4 u.t.d. przewiduje, że niezarobkowym przewozem drogowym (przewozem na potrzeby własne) jest każdy – choćby incydentalny – przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
Zasadniczym kryterium pozwalającym na zakwalifikowanie danego przewozu drogowego jako wykonywanego na potrzeby własne jest służebny charakter tego przejazdu wobec zasadniczej działalności przedsiębiorcy. Aby dany przejazd mógł zostać uznany za przewóz na potrzeby własne, muszą być także spełnione łącznie wymienione wyżej wymogi dotyczące: kierowcy, pojazdu oraz przewożonego ładunku lub osób.
Wypełnij wniosek ?o wydanie zaświadczenia
Przewozy drogowe na potrzeby własne mogą być wykonywane po uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia takich przewozów jako działalności pomocniczej (art. 33 ust. 1 u.t.d.). Zaświadczenia nie muszą uzyskiwać przedsiębiorcy posiadający uprawnienia do wykonywania transportu drogowego.
500 złotych tyle wynosi opłata za wydanie zaświadczenia na krajowy przewóz drogowy
Zaświadczenie na krajowy niezarobkowy przewóz drogowy wydaje starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy na czas nieokreślony. Natomiast zaświadczenie na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy wydaje Główny Inspektor Transportu Drogowego na okres do pięciu lat.
Wniosek o wydanie zaświadczenia powinien zawierać:
Do wniosku należy dołączyć:
Ustawodawca nie ustalił formularzy wniosku o wydanie zaświadczenia, ale takie wzory są często dostępne na stronach internetowych odpowiednich urzędów (por. np. https://www.um.warszawa.pl).
Uiść ?wymaganą opłatę
Opłaty za wydanie omawianego zaświadczenia i wypisów określa rozporządzenie ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 6 sierpnia 2013 r. w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych. Zgodnie z jego treścią za wydanie zaświadczenia na krajowy przewóz drogowy na potrzeby własne osób lub rzeczy na czas nieokreślony pobiera się opłatę w wysokości 500 zł, a za wydanie wypisu z tego zaświadczenia dla każdego pojazdu zgłoszonego we wniosku – opłatę w wysokości 100 zł.
Opłata za wydanie zaświadczenia na międzynarodowy przewóz drogowy na potrzeby własne rzeczy i osób zależy od tego, na jaki okres jest wydawane zaświadczenie. Przy przewozie rzeczy opłata wynosi: 100 zł ?– przy zaświadczeniu na okres do roku, 200 zł – do 2 lat, 300 zł – do 3 lat, 400 zł – do 4 lat lub 500 zł – do 5 lat. Za wydanie wypisu z takiego zaświadczenia dla każdego pojazdu zgłoszonego we wniosku pobiera się opłatę w wysokości: 20 zł – przy wypisie z zaświadczenia na okres do roku, 40 zł – do 2 lat, 60 zł – do 3 lat, 80 zł – do 4 lat lub 100 zł – do 5 lat.
Za wydanie zaświadczenia na międzynarodowy przewóz drogowy na potrzeby własne osób pobiera się opłatę w wysokości: 80 zł – gdy zaświadczenie jest wydawane na okres do roku, 100 zł – do 2 lat, 120 zł – do 3 lat, 150 zł – do 4 lat lub 170 zł – do 5 lat.
Odbierz zaświadczenie i przekaż wypis kierowcy
Wzór zaświadczenia został określony w rozporządzeniu ministra transportu i budownictwa z 5 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru zaświadczenia na przewozy drogowe na potrzeby własne oraz wypisu z tego zaświadczenia (DzU nr 6, poz. 41).
Przedsiębiorca otrzymuje wypis z zaświadczenia na każdy pojazd zgłoszony we wniosku. Taki wypis powinien się znajdować w pojeździe przez cały czas trwania przewozu i być okazywany przez kierowcę na żądanie uprawnionego organu kontroli (art. 87 ust. 2 u.t.d.). Obowiązek wyposażenia kierowcy w niezbędne dokumenty, w tym w wypis zaświadczenia, spoczywa na przedsiębiorcy wykonującym przewozy na potrzeby własne (art. 87 ust. 3 u.t.d.).
Kierowca powinien zostać wyposażony przez przedsiębiorcę w stosowne zaświadczenie przed rozpoczęciem przewozu drogowego. Późniejsze, już po rozpoczęciu kontroli, a tym bardziej po jej zakończeniu, dostarczenie tego dokumentu jest bezskuteczne (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 1 sierpnia 2013 r., II SA/Go 485/13).
Za wykonywanie przewozu na potrzeby własne bez wymaganego zaświadczenia grozi kara pieniężna w kwocie 8000 zł.
Anna Puszkarska, ?radca prawny
podstawa prawna: par. 24–25 rozporządzenia ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 6 sierpnia 2013 r. w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych (DzU z 2013 r., poz. 916)
podstawa prawna:art. 3 ust. 1, art. 4 pkt 4, art. 33, art. 87 ust. 2-3, art. 92a ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1414 ze zm.)