Pierwszy rodzaj zabezpieczenia należytego wykonania umowy o roboty budowlane został ustanowiony przez samego ustawodawcę.

Najpierw gwarancja

Zgodnie z art. 6491 § kodeksu cywilnego inwestor jest obowiązany udzielić wykonawcy gwarancji terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych. Gwarancją zapłaty w rozumieniu tego przepisu jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, a także akredytywa bankowa lub poręczenie banku udzielone na zlecenie inwestora.

Przyjmuje się, że jest to katalog zamknięty profesjonalnych instrumentów zabezpieczenia. Atrakcyjność tego rodzaju zabezpieczenia polega przede wszystkim na tym, że jego istotą jest bezgotówkowa forma, czego bezpośrednią pozytywną implikacją jest brak konieczności angażowania pieniędzy. W praktyce jest wiele rodzajów gwarancji bankowych czy ubezpieczeniowych.

Przykładowo można wskazać, że jednym z podstawowych rodzajów jest gwarancja warunkowa oraz bezwarunkowa. Bezwarunkowa jest płatna na pierwsze żądanie, bez warunku i jest zazwyczaj nieodwołalna. Przepis ustanawiający obowiązek ustanowienia gwarancji zapłaty jest bezwzględnie obowiązujący i nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć prawa wykonawcy (generalnego wykonawcy) do żądania od inwestora gwarancji zapłaty (art. 649

2

§ 1 k.c.).

A może weksel

Weksel jest papierem wartościowym, który charakteryzuje się wysokim stopniem sformalizowania. Najbardziej popularnym jego rodzajem jest weksel własny. Powinien on zawierać nazwę weksla, przyrzeczenie bezwarunkowe zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, oznaczenie terminu i miejsca płatności, nazwisko osoby, na której rzecz zapłata ma nastąpić, oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla, jak również podpis wystawcy weksla. W związku z wystawieniem weksla, wierzyciel wekslowy ma znaczne przywileje w zakresie procedury sądowej. Uprawnienia te dotyczą:

Fakt wystawienia weksla przyznaje wierzycielowi prawo do zastosowania uproszczonej procedury dochodzenia roszczeń od dłużnika. Pozycja procesowa powoda – wierzyciela wekslowego jest znacznie wzmocniona kosztem pozycji procesowej pozwanego. Z uwagi na to, że nakaz zapłaty wydawany jest na posiedzeniu niejawnym, postępowanie odznacza się dość dużą sprawnością terminową.

Na koniec poddanie się egzekucji

W kodeksie postępowania cywilnego zostały przewidziane również określone sposoby zabezpieczenia zapłaty. Zgodnie z art. 777 § 1k.p.c., tytułami egzekucyjnymi są:

Skuteczność oświadczenia o poddaniu się egzekucji jest uzależniona od zachowania formy aktu notarialnego, tak więc w praktyce będzie to odrębny od umowy o roboty budowlane dokument. Wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi może nastąpić dopiero po nadaniu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Postępowanie klauzulowe wszczyna się na wniosek wierzyciela. Zgodnie z art. 781 § 2 k.p.c., sądem właściwym miejscowo w tej sprawie jest sąd rejonowy ze względu na miejsce zamieszkania lub na siedzibę dłużnika.

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności należy zawsze kierować do właściwego wydziału cywilnego sądu rejonowego i to nawet w przypadku, gdy stronami czynności byli przedsiębiorcy. Wynika to z dominującego w orzecznictwie poglądu, że sąd gospodarczy nie jest sądem egzekucyjnym. Klauzula wykonalności powinna zostać nadana przez sąd w terminie trzech dni od dnia wpływu wniosku, co wynika z art. 781

1

k.p.c. Niestety termin, o którym mowa w przepisie, ma charakter instrukcyjny i jego przekroczenie przez sąd nie pociąga dla wierzyciela ani dłużnika żadnych skutków. W praktyce termin, o którym mowa jest rzadko dochowywany.

WNIOSEK

Wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi może nastąpić dopiero po nadaniu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności.