Getin Noble Bank pobierał niezgodnie z prawem opłaty od użytkowników swoich kart kredytowych, którzy spóźniali się ze spłatą zadłużenia. Decyzję Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w tej sprawie potwierdził Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Utrzymana została również kara finansowa nałożona na bank, która wyniosła blisko 2 mln zł.

Wyrok sądu dotyczył decyzji prezesa UOKiK z listopada 2010r. (RKT 36/2010). Przeprowadzone postępowanie wykazało wówczas, że instytucja finansowa w tabeli opłat i prowizji kart kredytowych i ratalnych przewidziała opłatę za obsługę nieterminowej spłaty, która obejmowała czynności typu wysłanie sms, kontakt telefoniczny czy monit.

Jak ustalił urząd antymonopolowy, bank już w pierwszym dniu zadłużenia automatycznie naliczał tę opłatę wszystkim klientom, nawet w przypadku, gdy nie podejmował wobec nich żadnych działań. UOKiK zakwestionował automatyczne pobieranie opłat od wszystkich klientów, którzy spóźnili się ze spłatą zadłużenia na karcie kredytowej bez względu na to, czy dodatkowe czynności zostały faktycznie podjęte.

Jednym z efektów takiego działania banku było niesłuszne obciążanie kosztami upomnień klientów, którzy spłacili zaległości zanim bank zdążył podjąć czynności przypominające o zadłużeniu.

Tym samym mogło dojść do sytuacji, gdy w przypadku osób, w stosunku do których bank nie podjął żadnych faktycznych czynności, opisywana opłata miała charakter kary represyjnej i dyscyplinującej. Warto więc przypomnieć, że zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego w przypadku nieterminowego spełnienia świadczenia pieniężnego, przedsiębiorcy należą się odsetki.

W przypadku ich naliczenia z tytułu zwłoki w spełnieniu świadczenia pieniężnego, ich wysokość powinna być skorelowana z wartością zadłużenia oraz czasem niespełnienia należnego świadczenia. Natomiast określenie ryczałtowej opłaty naliczanej bez względu na długość trwania zadłużenia oraz koszty, jakie ponosi przedsiębiorca, należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszające ekonomiczne interesy konsumentów.

Dlatego w opisywanym przypadku należałoby uznać, że dobry obyczaj wyraża się w prawie do obciążenia konsumenta opłatami za dokonane czynności tylko w przypadku, gdy te zostały faktycznie dokonane. Tym samym stosowane przez bank działanie było sprzeczne z dobrymi obyczajami, a stosowaną praktykę można uznać za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (naruszenie art. 24 ust 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).

Za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów UOKiK nałożył na przedsiębiorcę karę w wysokości ponad 1,9 mln zł. Spółka skorzystała z przysługującego jej prawa i odwołała się od decyzji. Jednak Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów potwierdził jej słuszność.

Przedstawiając ustne motywy rozstrzygnięcia sąd podkreślił, że nikt nie zakwestionował ustalenia opłaty ryczałtowej, lecz fakt automatycznego jej pobierania bez względu na to, czy zaistniały do tego przesłanki. Ponadto bank nieprawidłowo ustalał ogólną opłatę ryczałtową za wszystkie czynności obsługi przeterminowanej należności. Zdaniem sądu, możliwe jest pobieranie opłat ryczałtowych, ale muszą być to opłaty za poszczególne jasno wskazane czynności.

Porada dla klientów

W razie zastrzeżeń do postępowania banku, którego jesteśmy klientem, można skorzystać z bezpłatnej pomocy miejskich lub powiatowych rzeczników konsumentów. O pomoc można także poprosić: Federację Konsumentów pod bezpłatnym numerem 800 007 707 i w jej oddziałach oraz Stowarzyszenie Konsumentów Polskich pod adresem porady@dlakonsumentow.pl.

Ponadto klienci banków mogą też złożyć wniosek o rozpatrzenie sporu toczonego z instytucją finansową przez Arbitra Bankowego przy Związku Banków Polskich, który został powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy bankami a ich klientami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez nie czynności.

Podstawa naruszenia

Zarzuty postawione bankowi oparte zostały na naruszeniu przez instytucję finansową art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Stanowi on, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.