Dla wielu firm maszyny i urządzenia są podstawą ich funkcjonowania. Bez nich przedsiębiorstwo nie mogłoby funkcjonować. Czas naprawienia maszyny krytycznej lub trudnej do zastąpienia może być dłuższy niż czas przywrócenia budynku do stanu np. sprzed powodzi, jeśli części zapasowe są niedostępne lub maszyny były robione na zamówienie.
Do tego maszyny i urządzenia stanowią znaczącą część całego majątku. Konsekwencją awarii i niesprawności maszyn może być niewywiązanie się przedsiębiorstwa z zobowiązań, np. niedotrzymanie umowy na dostawę produktów pociąga za sobą ryzyko zatrzymania produkcji u partnera handlowego, a co za tym idzie – w grę mogą wchodzić odszkodowania z tytułu jego strat finansowych.
Typowe dla przemysłu bywa stosowanie złych środków eksploatacyjnych, błędna konserwacja i remonty lub niezgodny z zaleceniami producenta montaż i rozruch nowych maszyn – uważa Krzysztof Dąbrowski z Biura Ubezpieczeń Podmiotów Gospodarczych Ergo Hestii.
Jak wyjaśnia Krzysztof Dąbrowski, nawet najbardziej nowoczesne linie produkcyjne wymagają mniejszego czy większego współdziałania z człowiekiem, które może stać się przyczyną zakłócenia pracy urządzeń i wypadków. Błędy operatora polegające na zaprogramowaniu nieprawidłowych nastawów maszyn powodują ich wadliwą pracę, narzędzia pozostawione w obrębie działania maszyny mogą zostać wyrzucone w powietrze i uderzyć pracowników, powodując ich śmierć lub okaleczenie.
Poza elementami ruchomymi posiadającymi energię kinetyczną lub obrotową, kontakt z rozgrzanymi powierzchniami i piecami w połączeniu z niewystarczającym przeszkoleniem operatorów bywa kolejną przyczyną wypadków przy pracy. Rzadziej źródłem zagrożenia są same maszyny i ich automatyka – zdarza się, że system zabezpieczeń nie zadziała lub zadziała wadliwie czy z opóźnieniem – np. nie wyłączy maszyny w sytuacji zagrożenia.
Dla dużych i małych
Od niesprawności maszyn chroni ubezpieczenie maszyn od awarii, które gwarantuje rekompensatę kosztów naprawy lub zakupu nowej maszyny w przypadku jej zniszczenia lub utraty w następstwie jednego ze zdarzeń, które są objęte ochroną w ramach zawartej umowy ubezpieczenia.
Pierwotnie ubezpieczenie maszyn od awarii adresowane było do dużych zakładów przemysłowych i energetycznych, eksploatujących rozległe parki maszynowe czy specjalistyczne maszyny i instalacje o znacznej wartości. Intensywny postęp techniczny i zautomatyzowanie procesów produkcji, skutkujące wzrostem cen maszyn oraz ich napraw prowadzi do zwiększenia zainteresowania tym ubezpieczeniem, nie tylko przez podmioty duże.
– Po polisy ubezpieczenia maszyn od uszkodzeń coraz częściej sięgają firmy średnie i małe. Coraz częściej też takiej formy ochrony wymagają podmioty zewnętrzne finansujące zakup maszyn i urządzeń jak banki czy firmy leasingowe – mówi Jacek Idzik, ekspert z PZU. – Dziś można już śmiało zaryzykować stwierdzenie, iż ubezpieczenie maszyn od uszkodzeń adresowane jest praktycznie do każdego podmiotu, prowadzącego działalność gospodarczą z wykorzystaniem maszyn, urządzeń lub instalacji niezależnie od ich wielkości.
Jednak nie każdy przedsiębiorca może kupić polisę, a wymagania dotyczą stanu maszyn i sposobu ich użytkowania.
– Warunkiem rozpoczęcia ochrony jest pozytywne przejście niezbędnych prób i testów oraz eksploatacja w warunkach zgodnych z zaleceniami producenta – mówi Małgorzata Mikoda, dyrektor operacyjny w Departamencie Zarządzania Produktami Ubezpieczeń Korporacyjnych w Warcie.
Co można uzyskać
Ubezpieczenie od awarii maszyn, czyli MB (Machinery Breakdown) chroni maszyny i urządzenia od szkód mechanicznych i elektrycznych powstałych, w ubezpieczonych maszynach w trakcie pracy i postoju, a także podczas demontażu oraz ich przemieszczania na terenie zakładu w celu konserwacji lub naprawy. Chroni także od szkód powstałych wskutek przerwy lub zakłócenia w dostarczeniu, bądź dostarczenia do maszyny/urządzenia medium o niewłaściwych parametrach bądź spowodowanych czynnikiem ludzkim takim jak niewłaściwa obsługa, błąd operatora, nieumiejętna konserwacja.
Szkodę spowodować mogą m.in. błędy projektowe, konstrukcyjne lub wadliwe wykonanie maszyny przez jej producenta lub wadliwy materiał z którego została wykonana, błędy montażowe popełnione podczas montażu maszyny na stanowisku pracy, błędy w obsłudze maszyny spowodowane brakiem umiejętności lub doświadczenia operatora, niedobór wody w kotłach, nadmierne ciśnienie lub temperatura wewnątrz maszyny czy celowe zniszczenie maszyny lub jej elementów przez osoby trzecie.
Można też ochroną objąć koszty usunięcia pozostałości, koszty napraw prowizorycznych, koszty transportu, montażu i demontażu, przy czym koszty te muszą być wliczone w deklarowaną do ubezpieczenia sumę ubezpieczenia.
Ochrona obejmuje wszelkie zdarzenia, które nie mogą zostać pokryte z gwarancji producenta oraz szkody spowodowane działaniem człowieka, wadami produkcyjnymi i błędami konstrukcyjnymi, eksploatacją, niewłaściwą obsługą, wybuchem gazów, spięciem, zwarciem, przepięciem, nadciśnieniem.
Ubezpieczenie maszyn od uszkodzeń najczęściej stanowi niezależny produkt ubezpieczeniowy, co oznacza, że zawarcie takiego ubezpieczenia nie jest w żaden sposób uwarunkowane posiadaniem innych ubezpieczeń majątkowych.
– Niezależnie od tego w praktyce najczęściej traktowane jest ono jako pokrycie komplementarne do ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych lub ubezpieczenia mienia od wszelkiego ryzyka w celu uzyskania dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej w zakresie szkód nie objętych takimi umowami ubezpieczenia, na które narażone są maszyny i urządzenia w trakcie ich eksploatacji – mówi Jacek Idzik.
Utrata zysku
Wiadomo, że ciągłość pracy i niezakłócone działanie przedsiębiorstwa jest niezwykle istotne i wpływa na rentowność firmy. Jednak mimo zawarcia ubezpieczenia MB ubezpieczający narażony jest zwykle na przestój ze względu na konieczność naprawy danej maszyny. Jest na to rada. Na rynku dostępny jest również produkt: ubezpieczenie utraty zysku w wyniku awarii maszyn tzw. MLOP.
– Produkt ten kierowany jest do podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, a ochroną ubezpieczeniową objęty jest ubezpieczeniowy zysk brutto tj. zysk ze sprzedaży oraz koszty stałe przedsiębiorstwa – wyjaśnia Grzegorz Bińkowski, specjalista ds. ubezpieczeń, MAK Ubezpieczenia Sp. z o.o.
Bez odszkodowania
Standardowa umowa ubezpieczenia maszyn od uszkodzeń zawierana jest według konwencji „ubezpieczenia od wszystkich ryzyk". Oznacza to, że ochrona ubezpieczeniowa obejmuje wszelkie przypadkowe, nagłe, nieprzewidziane i wynikające z przyczyn niezależnych od ubezpieczającego szkody powstałe w maszynach lub urządzeniach w związku z ich eksploatacją i użytkowaniem za wyjątkiem tych, które zostały jednoznacznie wskazane w treści ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU) jako wyłączone z zakresu ochrony >patrz ramka.
Jak się ustala sumę
Suma ubezpieczenia ustalana jest z reguły odrębnie dla każdej maszyny i określana jest według wartości odtworzeniowej, czyli zawiera cenę maszyny nowej lub tego samego rodzaju, typu, mocy i wydajności z uwzględnieniem kosztów: transportu, montażu i demontażu oraz opłat celnych.
– Przyjęcie tej wartości do ustalania sumy rekomendowane jest dla maszyn nowych lub po generalnym remoncie, dzięki któremu ich stan można określić jako zbliżony do nowego – mówi Małgorzata Mikoda.
Można też zdecydować się na ubezpieczenie na podstawie wartości ewidencyjnej brutto. Dla nowych maszyn ta wartość jest równa wartości odtworzeniowej.
– Znaczenie ma również wiek maszyny. Jeśli jej produkcja zakończyła się, odpowiedzialność ubezpieczyciela jest równa wartości maszyny o maksymalnie zbliżonych parametrach, trudno bowiem wypłacić odszkodowanie na zakup rzeczy nieistniejącej - mówi Grzegorz Bińkowski. – Nierzadko ubezpieczyciele odmawiają ochrony ubezpieczeniowej z uwagi na zbyt długi okres eksploatacji w momencie zgłoszenia maszyny do ubezpieczenia.
Niekiedy ubezpieczyciele dopuszczają też możliwość ustalania indywidualnych zasad wartości maszyn w drodze negocjacji, co może mieć miejsce przy ubezpieczaniu dużego parku maszynowego.
Nie wszystkie ryzyka
Towarzystwa najczęściej wyłączają swoją odpowiedzialność za szkody w częściach i materiałach:
- które ulegają szybkiemu zużyciu,
- powstałe w czasie naprawy maszyny przez zewnętrzne służby techniczne,
- spowodowane naturalnym zużyciem maszyn,
- powstałe w okresie gwarancyjnym, za które odpowiedzialność ponosi producent,
- powstałe wskutek doświadczeń lub eksperymentów czy
- powstałe wskutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa ubezpieczającego.
Nie można również liczyć na odszkodowanie za szkody powstałe wskutek zdarzeń losowych: ognia, uderzenia pioruna, wybuchu chemicznego, upadku statku powietrznego, wiatru, zalania, powodzi, opadów atmosferycznych, huraganu, osunięcia się ziemi – przed tymi zdarzeniami chroni ubezpieczenie mienia od zdarzeń losowych, ubezpieczenie maszyn i urządzeń od awarii chroni bowiem przed tzw. ryzykami wewnętrznymi, nie zewnętrznymi.
Regina Skibińska dziennikarka specjalistka ds. ubezpieczeń
Komentuje Regina Skibińska dziennikarka specjalistka ds. ubezpieczeń
Podstawą naliczenia składki jest suma ubezpieczenia oraz stawka, która kształtuje się najczęściej na poziomie 2–6 promila sumy ubezpieczenia. Wysokość stawki zwykle ustalana jest indywidualnie.
Wysokość składki w dużym stopniu zależy również od rodzaju i typu maszyn lub urządzeń będących przedmiotem ubezpieczenia, roku ich produkcji, warunków eksploatacji takich jak stopień zapylenia czy zawilgocenia, aktualnego stanu i stopnia zużycia technicznego, podejmowanych działań profilaktycznych ze szczególnym uwzględnieniem okresowej diagnostyki maszyn oraz prowadzonych prac konserwacyjno-remontowych, jak również doświadczenia osób obsługujących i nadzorujących pracę maszyn.
Istotny wpływ na koszt polisy ma, tak jak we wszystkich ubezpieczeniach majątkowych, historia szkodowa ryzyka, czyli częstość występowania awarii oraz wysokość kosztów dokonanych napraw awaryjnych odnotowanych w latach poprzedzających zawarcie ubezpieczenia. Na cenę wpływają też indywidualnie ustalone warunki ubezpieczenia, franszyzy i klauzule dodatkowe.
