Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) to jedna z dwóch (obok akcyjnej) spółek kapitałowych w polskim systemie prawa od lat cieszy się wśród przedsiębiorców dużą popularnością. Wielu z nich wybiera tę właśnie formę prowadzenia działalności, m.in. ze względu na niski kapitał zakładowy, jaki potrzebny jest do jej założenia (5 tys. zł) oraz korzystne dla wspólników zasady odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Kto założycielem

Spółka z o.o. może zostać utworzona przez jedną lub więcej osób, w każdym celu prawnie dopuszczalnym, a więc nie tylko do prowadzenia działalności gospodarczej, lecz także np. kulturalnej. Wyjątki uniemożliwiające działanie w formie spółki z o.o. muszą być zapisane w ustawie (np. bank nie może być inną spółką niż akcyjną). Nie wolno też zawiązać spółki z o.o. innej jednoosobowej spółce z o.o.

Założycielami spółki mogą być zarówno osoby krajowe, jak i zagraniczne. Ważne jedynie, by miały zdolność do czynności prawnych.

Co w umowie

Warunkiem koniecznym do powstania tego podmiotu jest zawarcie umowy spółki, wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, powołanie zarządu, ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej (jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki), a także wpisanie jej do rejestru. Obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru spoczywa zawsze na jej zarządzie.

Umowa spółki z o.o. musi być zawarta w formie aktu notarialnego (wyjątek dotyczy spółki s24). Powinna ona określać przede wszystkim firmę i siedzibę spółki. Firma spółki, czyli jej nazwa, może być wybrana dowolnie. Zawsze jednak musi zawierać oznaczenie: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, które w skrócie może się streszczać do określenia spółka z o.o. lub sp. z o.o.

Ważne!

Siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Dlatego w umowie spółki wpisuje się tylko miejscowość, w której podmiot ma działać, a nie dokładny adres biura.

Umowa spółki z o.o. powinna także określać przedmiot jej działalności, wysokość kapitału zakładowego, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, a także czas jej trwania, jeżeli jest oznaczony.

Wspólnicy muszą wnieść wkłady na pokrycie całego kapitału zakładowego przed rejestracją spółki. Nie może on wynosić mniej niż 5 tys. zł. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł. Wkład na pokrycie kapitału zakładowego może mieć postać pieniężną lub być wniesiony w naturze (tzw. aport).

Działanie przez organy

W odróżnieniu od spółek osobowych wspólnicy spółki z o.o. nie reprezentują oraz nie prowadzą jej spraw. Zajmuje się tym zarząd. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych.

5 tys. zł

minimalna kwota potrzebna do założenia spółki z o.o.

Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby zarówno spośród wspólników, jak i spoza ich grona. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Członkowie zarządu nie muszą przebywać w Polsce, aby wykonywać swoje obowiązki członka organu spółki.

Ważne!

W spółce z o.o. poza zarządem może funkcjonować również rada nadzorcza lub komisja rewizyjna albo oba te organy łącznie. Powinna je ustanawiać umowa spółki.

W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 tys. zł, a wspólników jest więcej niż 25, musi być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. Zadaniem obu tych organów jest kontrolowanie zarządu i tego, czy w sposób prawidłowy prowadzi on sprawy spółki i reprezentuje jej interesy.

W przypadku ustanowienia tych organów umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników. Co do zasady bowiem to właśnie każdemu wspólnikowi przysługuje prawo kontroli.

Ochrona wierzyciela

Inaczej niż w spółkach osobowych za zobowiązania sp. z o.o. nie odpowiadają wspólnicy, ale sama spółka całym swoim majątkiem. Wspólnicy, poza kapitałem, który zainwestowali w powstanie i funkcjonowanie spółki, w ogóle nie ponoszą odpowiedzialności za jej długi.

Takie zasady ponoszenia odpowiedzialności w spółce z o.o. nie oznaczają oczywiście, że jeżeli jej majątek nie wystarczy na pokrycie długów, to wierzyciele nie będą mogli zaspokoić swoich roszczeń. Taka sytuacja byłaby bowiem niekorzystna nie tylko dla kontrahentów, ale także dla samej spółki. Wiele osób mogłoby z tego powodu niechętnie nawiązywać współpracę ze spółkami z o.o.

50 zł

od tej kwoty nie może być niższa wartość nominalna udziału

Żeby uniknąć takiej sytuacji, ustawodawca wprowadził zasadę, że za zobowiązania spółki mogą odpowiadać także solidarnie członkowie zarządu. Zostaną oni pociągnięci do takiej odpowiedzialności jedynie wówczas, gdy egzekucja przeciwko sp. z o.o. okaże się bezskuteczna (odpowiedzialność subsydiarna).

Dodatkowo członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczął postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel sp. z o.o. nie poniósł szkody.

Podwójne opodatkowanie

Spółka z o.o. posiada osobowość prawną. Jest więc podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (podatnikiem jest także sp. z o.o. w organizacji).

W konsekwencji mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem dochodów osiąganych przez wspólników i podatek płacony jest przez samą spółkę od osiągniętych przez nią w danym roku podatkowym dochodów oraz przez wspólników, którzy płacą podatek od wypłacanych im dywidend i innych dochodów z udziału w zyskach osób prawnych (np. dochód z umorzenia udziałów).

Podstawa prawna

- Art. 151–300 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.)