Nakaz rozbiórki firmowego budynku - kiedy i na jakich zasadach

Zdarza się, że przedsiębiorca wybudował budynek bez pozwolenia na budowę lub w inny sposób złamał prawo. Nie zawsze udaje się mu naprawić popełniony błąd. Wtedy ostatecznością jest nakaz rozbiórki.

Co mówią przepisy

Z prawa budowlanego jasno wynika, że nadzór budowlany w drodze decyzji administracyjnej nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na  budowę, albo zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ (starostę lub wojewodę). Mówi o tym konkretnie art. 48 i 49b.

I tak, nadzór budowlany wyda decyzję nakazującą rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, gdy (art. 48):

- budowa jest niezgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności: z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy,

- budowa narusza przepisy, w tym przepisy techniczno-budowlane, w sposób uniemożliwiający doprowadzenie obiektu lub jego części do stanu zgodnego z prawem, albo

- inwestor nie spełnił w wyznaczonym terminie obowiązków nałożonych przez nadzór budowlany mających na celu doprowadzenie budowy do stanu zgodnego z prawem, lub

- inwestor nie uiścił w terminie opłaty legalizacyjnej.

Można się odwołać

Inwestor ma prawo się odwołać od nakazu. Organem drugiej instancji jest wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego (a jeżeli to on wydał nakaz, to główny inspektor nadzoru budowlanego). Jeśli utrzyma on nakaz rozbiórki w mocy, wówczas można jeszcze wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

5561 nakazów rozbiórki

wydano w 2011 r. na terenie całego kraju

Jeśli wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego nie będzie satysfakcjonujący, inwestorowi pozostaje już tylko skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego – pod warunkiem uchybień we wcześniejszych postępowaniach.

Skarga kasacyjna musi być wniesiona przez prawnika, nie może jej napisać sam zobowiązany.

Uwaga!

Decyzja nakazująca rozbiórkę podlega wykonaniu z dniem, kiedy stała się ostateczna. Co do zasady decyzja staje się ostateczna, jeżeli minie 14 dni od jej doręczenia i nikt jej w tym czasie nie zaskarży.

466

- tyle tylko w ub.r. zalegalizowano w całej Polsce samowoli budowlanych

Gdy jednak dojdzie do złożenia odwołania do wojewody, wówczas staje się ona ostateczna z chwilą wydania decyzji przez wojewodę (jeżeli wojewoda nie uwzględnił odwołania i potwierdzi zasadność decyzji).

Nie ma przy tym znaczenia, że z kolei decyzja wojewody została np. zaskarżona do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Najczęstszym sposobem opóźnienia rozbiórki jest odwołanie się. Nie ma co jednak liczyć na to, że nakaz się przedawni.

Poza tym inwestora, który zwleka z rozbiórką, nadzór może przymusić grzywną. Może też zlecić wykonanie rozbiórki, a jej kosztami obciążyć inwestora. Wtedy wydaje postanowienie o wpłacie zaliczki na poczet wykonania zastępczego.

Na zasadach sprzed lat

W przypadku ustalenia przez nadzór budowlany faktu samowolnego zrealizowania obiektu budowlanego przed datą 31 grudnia 1994 r. organ ten może wydać nakaz rozbiórki dopiero w przypadku ustalenia, że zachodzi jedna z negatywnych przesłanek określonych w  art. 37 ust. 1 pkt 1 lub 2 prawa budowlanego z 1974 r., a mianowicie obiekt budowlany lub jego część:

- znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę lub

- powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

Do orzeczenia nakazu rozbiórki wystarczy, że obiekt budowlany spełnia jedną z ww. przesłanek. Przy czym nadzór musi wykazać naruszenie art. 37 ust. 1 w sposób niebudzący wątpliwości.

Z wokandy

Istota unormowania zawartego w art. 48 Prawa budowlanego, w przypadku gdy wymagane jest pozwolenie na budowę, polega na tym, że sankcja przewidziana w tym przepisie dotyczy osoby, która nie uzyskała wymaganego pozwolenia na budowę, a mimo to wybudowała lub buduje obiekt budowlany.

Przepis ten więc nie może mieć zastosowania, gdy budowa obiektu została rozpoczęta na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę oraz była kontynuowana po wstrzymaniu wykonania tej decyzji i stwierdzeniu jej nieważności (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego   z 14 kwietnia 2010 r.  II OSK 175/2009).