Jak ustalić kwotę wsparcia ze środków Funduszu Pracy, które trzeba zwrócić

Starosta może z Funduszu Pracy:

- zrefundować podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego w wysokości określonej w umowie bądź

- przyznać bezrobotnemmu jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej.

Tak stanowi art. 46 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=269029]ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.[/link], dalej ustawa o promocji zatrudnienia).

W obu przypadkach starosta (powiatowy urząd pracy) postępuje zgodnie z zasadami określonymi w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=308534]rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 17 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej (DzU nr 62, poz. 512 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie o refundacjach).

[srodtytul]Zwrot w odcinkach[/srodtytul]

Z § 4 i 8 rozporządzenia o refundacjach wynika obowiązek dokonania zwrotu przyznanych środków wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia ich otrzymania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania starosty we wskazanych w tym rozporządzeniu wypadkach. Ma to nastąpić, gdy:

- podmiot prowadzący działalność gospodarczą, który otrzymał refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, zatrudniał na utworzonym stanowisku pracy skierowanego lub skierowanych bezrobotnych w pełnym wymiarze czasu pracy łącznie przez okres krótszy niż 24 miesiące albo naruszył inne warunki umowy o refundację (w tym pierwszym wypadku w wysokości proporcjonalnej do okresu niezatrudniania na utworzonych stanowiskach pracy skierowanych bezrobotnych, wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia uzyskania środków),

- osoba, która otrzymała z FP jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, prowadziła działalność gospodarczą lub była członkiem spółdzielni socjalnej przez okres krótszy niż 12 miesięcy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotyczące przyznania tych środków.

Jednak stosownie do art. 76 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia starosta może odroczyć termin płatności lub rozłożyć na raty zwrot refundacji oraz jednorazowo przyznanych środków albo umorzyć te należności w całości bądź w części. W takiej sytuacji konieczne będzie ustalenie wartości pomocy.

[srodtytul]Wiele przepisów[/srodtytul]

Aby obliczyć wartość pomocy publicznej, trzeba sięgnąć do przepisów:

- ustawy o promocji zatrudnienia,

- rozporządzenia o refundacjach,

- traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską z 25 marca 1957 r. (DzUrz UE C 1992 nr 224, str. 1),

- rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis (DzUrz UE L 379 z 28 grudnia 2006 r., str. 5, dalej rozporządzenie o pomocy de minimis),

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185281]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (DzU z 2007 r. nr 59, poz. 404 ze zm., dalej ustawa o pomocy publicznej)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0F4BF047686FB60D6704D2AE5889F585?id=174863]rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (DzU nr 194, poz. 1983 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie o obliczaniu pomocy) oraz

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=342154]rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 17 lutego 2010 r. w sprawie przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych (DzU nr 30, poz. 155)[/link].

[srodtytul]KIEDY WSPARCIE JEST KORZYSTNIEJSZE NIŻ OFEROWANE NA RYNKU[/srodtytul]

[b]Od odpowiedzi na to pytanie zależy, czy działanie podjęte przez starostę będzie uznane za pomoc publiczną. A w konsekwencji, czy trzeba ustalać jego wysokość[/b]

Chodzi o wsparcie w postaci jednego z działań starosty wymienionych w art. 76 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia, podjęte w zakresie refundacji podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznania bezrobotnemu jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Skoro tak, to w razie konieczności zwrotu tych środków będziemy mieli do czynienia z przedsiębiorcami. Poza tym wsparcie w formie umorzenia, odroczenia, rozłożenia na raty pochodzi ze środków publicznych i ma charakter selektywny.

Decyzja o ich zastosowaniu jest bowiem podejmowana uznaniowo i grozi zakłóceniem lub zakłóci konkurencję. Dlatego konieczna staje się ocena, czy przedsiębiorca otrzymuje wsparcie na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku.

[srodtytul]Lepiej zapomnieć o długu[/srodtytul]

Z art. 76 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia płynie ogólny wniosek dotyczący warunków, w których starosta (powiatowy urząd pracy) może umorzyć te należności w całości albo w części. Ma prawo to zrobić w razie ich nieściągalności, gdy egzekucja powodowałaby dla organu konieczność poniesienia kosztów przekraczających wartość należności, które mogą zostać wyegzekwowane (brak majątku, pozbawienie niezbędnych środków utrzymania, śmierć dłużnika, przewaga kosztów egzekucyjnych).

Gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że egzekucja wierzytelności będzie bezskuteczna, wówczas także prywatny wierzyciel raczej zwolniłby dłużnika z długu czy zrzekł się roszczenia, niż ponosił koszty takiej egzekucji.

Warunki umorzenia według art. 76 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia nie są zatem korzystniejsze od funkcjonujących na rynku. Wobec tego nie zostaje spełniona przesłanka uznania takiego wsparcia za pomoc publiczną. Stąd, w razie umorzenia należności na podstawie tego przepisu, nie mamy do czynienia z pomocą publiczną. W konsekwencji, w tym zakresie, nie ma potrzeby ustalania wartości pomocy publicznej.

[srodtytul]W częściach lub później[/srodtytul]

Odroczenie i rozłożenie na raty zwrotu refundacji i jednorazowo przyznanych środków dokonywane jest również na podstawie art. 76 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia. Również w tym wypadku konieczna jest więc ocena, czy przedsiębiorca otrzymuje wsparcie na warunkach korzystniejszych niż warunki oferowane na rynku.

[srodtytul]Odsetki kontra stopa referencyjna[/srodtytul]

Zwrotu refundacji lub jednorazowo przyznanych środków należy dokonać wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania tych pieniędzy przez uprawniony podmiot. Odroczenie i rozłożenie na raty dotyczy otrzymanych środków wraz z tak naliczonymi odsetkami.

W razie konieczności zwrotu okazuje się, że pomoc udzielona w formie refundacji czy jednorazowego dofinansowania zostaje sprowadzona do czasowego tylko korzystania przez przedsiębiorcę ze środków publicznych, do momentu ich zwrócenia.

Aby stwierdzić, czy takie korzystanie ze środków publicznych jest pomocą publiczną, należy przyrównać pobierane odsetki ustawowe do rynkowych kosztów kredytu, które odzwierciedla stopa referencyjna.

Przez stopę referencyjną rozumie się stosowaną zastępczo do stopy rynkowej stopę oprocentowania równą sumie stopy bazowej i odpowiedniej marży ustalonej przez Komisję Europejską (§ 2 pkt 3 rozporządzenia o obliczaniu pomocy).

Ustala się ją przez dodanie do stopy bazowej odpowiedniej marży określonej w komunikacie KE w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (DzU C 14 z 19 stycznia 2008 r., str. 6) .

[ramka][b]Indywidualnie dla każdego[/b]

Komisja Europejska przyjęła zasadę indywidualnego ustalania stopy referencyjnej dla każdego przedsiębiorcy wnioskującego o udzielenie pomocy publicznej. Wysokość stopy bazowej jest ogłaszana przez KE w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej oraz, dla celów informacyjnych, w Internecie pod adresem [link=http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/reference_rates.html]http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/reference_rates.html[/link].

Od 1 stycznia 2010 r. wynosi ona 4,49 proc. Z kolei wysokość marży, wyrażona w punktach bazowych, ustalana jest na podstawie dwóch kryteriów: kategorii ratingu, którą określa się, biorąc pod uwagę sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorcy i poziom zabezpieczeń związanych z udzieleniem pomocy.

Wysokość stopy referencyjnej dla celów wyliczania pomocy publicznej będzie zatem sumą:

- stopy bazowej,

- marży właściwej dla przedsiębiorcy, wynoszącej od 60 do 1000 punktów bazowych (tj. od 0,6 do 10 punktów procentowych), dla najniższej kategorii ratingu (zła, trudności finansowe) i niskiego poziomu zabezpieczeń.

Porównywane ze stopą referencyjną odsetki ustawowe wynoszą 13 proc. rocznie. Taki ich poziom obowiązuje od 15 grudnia 2008 r. na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=292325]rozporządzenia Rady Ministrów z 4 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (DzU nr 220, poz. 1434)[/link]. [/ramka]

[srodtytul]Wygrywający z góry wiadomy[/srodtytul]

Trudno sobie wyobrazić, aby w okresie, w którym pobierane są odsetki ustawowe od zwracanych kwot refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy czy przyznanych bezrobotnemu jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, wysokość odsetek była niższa od stopy referencyjnej. Wynika to z kilku powodów.

[b]PO PIERWSZE:[/b] najniższą kategorię ratingową łączy się z bardzo wysokim ryzykiem kredytowym nawet przy sprzyjających warunkach gospodarczych.

[b]PO DRUGIE: [/b]ustalenie marży na poziomie 1000 punktów bazowych wymaga oprócz najniższej kategorii ratingowej także niskiego poziomu zabezpieczeń, który występuje w razie nieustanowienia jakiegokolwiek formalnego zabezpieczenia (w postaci np. zastawu czy weksla).

[b]PO TRZECIE:[/b] ustalenie marży na najwyższym z kolei poziomie 650 punktów bazowych wymaga albo najniższej kategorii ratingu i standardowych zabezpieczeń, albo niskiej kategorii ratingu i niskiego poziomu zabezpieczeń.

[b]PO CZWARTE: [/b]rozporządzenie o refundacjach w odniesieniu do refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia wymaga dołączenia do wniosku oświadczenia o:

- niezaleganiu w dniu złożenia wniosku z wypłacaniem w terminie wynagrodzeń pracownikom oraz z opłacaniem w terminie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

- niezaleganiu w dniu złożenia wniosku z opłacaniem w terminie innych danin publicznych,

- nieposiadaniu w dniu złożenia wniosku nieuregulowanych w terminie zobowiązań cywilnoprawnych, a także

- nieznajdowaniu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w rozumieniu komunikatu KE „Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw” (DzUrz UE C 244 z 1 października 2004 r., str. 2).

[b]PO PIĄTE:[/b] zgodnie z rozporządzeniem o refundacjach formami zabezpieczenia zwrotu – przez podmiot refundacji, a przez bezrobotnego otrzymanych środków na podjęcie działalności gospodarczej – może być poręczenie, weksel z poręczeniem wekslowym (aval), gwarancja bankowa, zastaw na prawach lub rzeczach, blokada rachunku bankowego albo akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika.

Nie jest to jednak relacja niezmienna. Może się bowiem zmienić wartość stawki odsetek ustawowych, stopy bazowej, kategoria ratingu czy poziomu zabezpieczeń. Mogą też zostać zmodyfikowane zasady ustalania odpowiedniej marży. Jednak z założenia wysokość odsetek ustawowych powinna odpowiadać rynkowym kosztom korzystania z pieniędzy innych podmiotów.

[srodtytul]SPECYFICZNA FORMA STANDARDOWE WARUNKI[/srodtytul]

[b]Odroczenie terminu zwrotu lub rozłożenie na raty jest przykładem pomocy publicznej, która nie ma postaci dotacji pieniężnej. Mimo to wiadomo, jakie wzory stosować[/b]

Wynika to z rozporządzenia o pomocy de minimis. Tu zostało zapisane, że kwoty przyznanej pomocy, które nie mają formy dotacji pieniężnych, powinny być przeliczane na ekwiwalent dotacji brutto.

[srodtytul]Tylko odpowiednio[/srodtytul]

Z kolei w § 2 rozporządzenia o obliczaniu pomocy zostało wskazane, że przez ekwiwalent dotacji brutto (EDB) należy rozumieć kwotę pomocy, którą otrzymałby podmiot uprawniony do pomocy lub podmiot ubiegający się o pomoc, gdyby uzyskał pomoc w formie dotacji, bez uwzględnienia opodatkowania podatkiem dochodowym, wyrażoną z dokładnością dwóch miejsc po przecinku. To rozporządzenie określa także szczegółowy sposób ustalania EDB.

[b]UWAGA:[/b] Rozłożenie na raty i odroczenie zwrotu refundacji oraz jednorazowo przyznanych środków nie wydaje się w świetle § 4 rozporządzenia o obliczaniu pomocy typową formą pomocy ze środków publicznych. Jest to forma specyficzna, inna, dla której zgodnie z § 6 tego rozporządzenia jego § 4 stosuje się odpowiednio.

Zwrotowi refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego bądź przyznanych jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej zawsze towarzyszyć będą odsetki ustawowe.

Nalicza się je bowiem od dnia otrzymania wsparcia. Ich licznik nie bije w okresie od dnia wydania decyzji odraczającej lub rozkładającej na raty do dnia upływu terminu zapłaty określonego w tej decyzji.

Nie znajdą zatem zastosowania do obliczania EDB pkt 13 i 15 z § 4 rozporządzenia o obliczaniu pomocy. Przewidują one bowiem, że termin płatności dopiero nadejdzie. Tymczasem przy odroczeniu czy rozłożeniu na raty stan powstaje taki, jakby termin ten wystąpił już w momencie wypłaty środków beneficjentowi.

[srodtytul]Skutki spóźnienia[/srodtytul]

Jeżeli w terminie określonym w decyzji nie zostanie dokonana zapłata należności odroczonej lub rozłożonej na raty, od kwot pozostałych do spłaty nalicza się odsetki za zwłokę. Nalicza się je od terminu płatności, tj. od dnia wypłacenia zwracanych świadczeń przez starostę. Tak stanowi art. 76 ust. 9 zd. drugie ustawy o promocji zatrudnienia.

Aktualizujący się w ten sposób obowiązek zapłaty odsetek może powodować (obecnie będzie powodował), że wsparcie przestaje być korzystniejsze niż oferowane na rynku. Wcześniej udzielone wsparcie, kiedy nie były naliczane odsetki, staje się nieaktualne i traci charakter pomocy publicznej.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy publicznej podmioty udzielające pomocy wydają beneficjentowi pomocy zaświadczenie stwierdzające, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis albo pomocą de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

[srodtytul]Potrzebne zaświadczenie[/srodtytul]

Według ust. 3a tego przepisu, w przypadku gdy wartość faktycznie udzielonej pomocy de minimis jest inna niż wartość pomocy wskazana w wydanym zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 3, podmiot udzielający pomocy, w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia tego faktu, wydaje nowe zaświadczenie. Wskazuje w nim właściwą wartość pomocy i stwierdza utratę ważności poprzedniego zaświadczenia.

W każdym zatem wypadku zmiany w zakresie wartości faktycznie udzielonej pomocy powiatowy urząd pracy powinien wydać nowe zaświadczenie, stwierdzając utratę ważności poprzedniego w terminie 14 dni liczonych (najlepiej) od zaistnienia zmiany.

[i]Autor jest radcą prawnym[/i]

[ramka][b]Sprawdź [link=http://grafik.rp.pl/grafika2/492980]JAK OBLICZYĆ KWOTĘ WSPARCIA (pdf)[/link][/b][/ramka]