W ubiegłym roku firmy leasingowe udzieliły finansowania o wartości prawie 23 mld zł. Oznacza to rekordowy w historii tej branży, 30-proc. spadek w porównaniu z rokiem poprzednim. Niewielu ekspertów spodziewało się tak słabych wyników. Szacowano na ogół, że spadek wyniesie najwyżej 15 – 20 proc.

Dla porównania w 2007 r. wartość usług firm leasingowych wzrosła aż o 50 proc., a w 2008 r. – o 1 proc. Branża leasingowa odczuła skutki ograniczania inwestycji przez przedsiębiorstwa już w drugiej połowie 2008 r.

Jak mówi Mariusz Kurzac, prezes ING Lease, kryzys najbardziej dotknął branż, które są głównymi odbiorcami usług leasingowych: transportowej, logistycznej, metalowej, eksportowej i meblarskiej. Spowolnienie mniej odczuła np. branża spożywcza czy firmy związane z rozwojem infrastruktury drogowej.

Firmy leasingowe najbardziej ucierpiały z powodu kłopotów swojego największego klienta – branży transportowej (głównie przewozów międzynarodowych).

– W pierwszych kwartałach 2009 r. spadek w sektorach: spedycja, logistyka i transport przekroczył 70 proc., licząc rok do roku. Miało to negatywny wpływ na jakość portfela wielu spółek leasingowych. Parkingi szybko wypełniły się naczepami i ciągnikami siodłowymi, a leasingodawcy restrukturyzowali umowy – mówi Ireneusz Jabłoński, prezes Bankowego Funduszu Leasingowego.

Jak wskazuje Mariusz Zawada, dyrektor Departamentu Sprzedaży w Fortis Lease Polska – BNP Paribas Group, środki transportu nie są dotowane z funduszy UE. Dodatkowo przyczyniło się to do większego spadku obrotów w branży transportowej.

– Oczekiwaliśmy zwiększonych zakupów w firmach obsługujących budowę dróg i autostrad oraz obiektów sportowych związanych z Euro 2012. Z firm tych faktycznie wpłynęło więcej zapytań – mówi Sławomir Derdowski, prezes Finserv.

Duży spadek wartości transakcji leasingu w dużym stopniu jest spowodowany wstrzymaniem inwestycji przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Poza tym zostały zaostrzone procedury przyznawania finansowania. Priorytetem dla firm leasingowych stało się bezpieczeństwo transakcji. Domagały się zatem dodatkowych zabezpieczeń i wyższych wpłat własnych. Wzrosło oprocentowanie oraz marże.

[ramka][b]Finansowanie inwestycji[/b]

- Z danych Związku Polskiego Leasingu wynika, że w 2009 roku łączna wartość należności leasingowych wyniosła 55 mld zł, a saldo kredytów inwestycyjnych udzielonych firmom przez banki wyniosło 59,9 mld zł.

- Udział leasingu w finansowaniu inwestycji wyniósł ok. 10,5 proc. W poprzednich latach sięgał nawet ok. 17 proc. Średnio w Europie wskaźnik ten wynosi 12 – 14 proc. W przypadku inwestycji w ruchomości udział leasingu w końcu 2009 r. wyniósł prawie 23 proc. wobec ponad 31 proc. rok wcześniej.[/ramka]

Część firm leasingowych miała problem z finansowaniem swojej działalności, co bardzo odbiło się na ich obrotach. Lepiej poradziły sobie te, które miały dostęp do pożyczek od międzynarodowych instytucji.

Największy spadek – o 35 proc., do nieco ponad 12 mld zł – odnotował leasing pojazdów. Najgorzej było z ciągnikami, naczepami i przyczepami, nieco lepiej z autami osobowymi i ciężarówkami do 3,5 tony.

W segmencie maszyn i urządzeń spadek wyniósł 21 proc. (do 7,6 mld zł). Najbardziej zmalało finansowanie maszyn poligraficznych (o 41 proc., do nieco ponad 400 mln zł).

Natomiast, co ciekawe, wzrosło finansowanie sprzętu medycznego (o 27 proc., do ok. 490 mln zł), maszyn rolniczych (o 15 proc., do prawie 1,2 mld zł), maszyn dla przemysłu spożywczego (o 8 proc., do 272 mln zł) i sprzętu gastronomicznego (o 5 proc., do 122 mln zł).

– We wszystkich europejskich spółkach Deutsche Leasing odnotowaliśmy spadek w segmencie maszyn poligraficznych, ponieważ sytuacja w tej branży bardzo się pogorszyła – mówi Tomasz Wilk z Deutsche Leasing Polska.

Natomiast rolnicy nie przestali inwestować. Popyt na maszyny rolnicze w ostatnich miesiącach ubiegłego roku i na początku bieżącego pozytywnie zaskoczył nie tylko producentów, ale również firmy finansujące. Jest to spowodowane przede wszystkim unijnym wsparciem. Agencja Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” wypłaciła rolnikom ponad 1,56 mld zł.

Wysoki poziom inwestycji utrzymuje się w branży medycznej. Leasing sprzętu medycznego w pierwszych dziewięciu miesiącach 2009 r. wykazywał dwucyfrową dodatnią dynamikę.

– Odporny na spowolnienie gospodarcze był również sektor IT. Skurczył się o niecałe 13 proc. (do ok. 470 mln zł – od red.) w stosunku do 2008 r. – mówi Radosław Woźniak, wiceprezes Europejskiego Funduszu Leasingowego.

Na niewielkim plusie był także leasing samolotów, statków i wagonów (5 proc., do 544 mln zł). Stało się tak dzięki finansowaniu kolei (wzrost o 18 proc., do 357 mln zł). Jednak wszystkie te segmenty stanowią stosunkowo niewielką część portfela firm leasingowych.

Duży spadek odnotował leasing nieruchomości (37 proc.). Zmalało zainteresowanie obiektami przemysłowymi. Zwiększył się natomiast leasing budynków handlowych i usługowych.

[ramka][b]Robert Samsel, członek zarządu, dyrektor sprzedaży SG Equipment Leasing[/b]

W ubiegłym roku pogorszyła się dyscyplina płatnicza klientów. Pojawiły się zatory płatnicze. Banki znacznie zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów obrotowych, co miało negatywny wpływ na bieżącą płynność spółek.

Pierwsze symptomy osłabienia koniunktury w branży leasingowej były widoczne już w czwartym kwartale 2008 r. Październik i listopad 2008 r. były znacznie gorsze od oczekiwań.

To, co wydarzyło się w styczniu 2009 r., było niemalże katastrofą. Spadek nowo zawartych umów był bardzo wysoki.[/ramka]

[ramka][b]Krzysztof Famulski, członek zarządu VB Leasing Polska[/b]

To był trudny, ale i ciekawy rok. Odsłonił mocne i słabe strony polskiej przedsiębiorczości. Szczególnie krytyczny był początek roku. Ówczesna sytuacja makroekonomiczna była wielką niewiadomą. Wiele firm stanęło przed strategicznymi decyzjami.

Po dwóch pierwszych kwartałach przybyło optymizmu, ponieważ w gospodarce pojawiły się pierwsze jaskółki ożywienia. Prognozy dotyczące leasingu ruchomości, które wówczas powstały, w dużej mierze się sprawdziły.

Od dłuższego czasu obserwujemy wzrost zainteresowania kompleksowymi produktami finansowymi i finansowaniem z gwarancją serwisu. Oferty te cechują się zazwyczaj uproszczonymi procedurami oraz wartością dodaną np. w postaci serwisu.[/ramka]

[ramka][b]Tomasz Górski, koordynator ds. leasingu nieruchomości w BZ WBK Finanse & Leasing[/b]

W czasie spowolnienia gospodarczego popularny wśród przedsiębiorców stał się leasing zwrotny, zwłaszcza nieruchomości. Dzięki niemu firma może odmrozić znaczny kapitał i dysponować nim według własnych potrzeb. A opłaty za użytkowanie nieruchomości są pokrywane z wpływów z bieżącej działalności.

Zauważalny był również rozwój usług dodatkowych oferowanych przez firmy leasingowe wraz z finansowaniem. Chodzi przede wszystkim o ubezpieczenia, których sprzedaż była dodatkowym źródłem dochodów. Do coraz bogatszych pakietów polis komunikacyjnych były dodawane polisy majątkowe lub ubezpieczenia ochrony prawnej, gwarantujące pomoc w dochodzeniu roszczeń w razie kolizji czy szkody całkowitej. Tendencja ta będzie się rozwijać również w 2010 r. Firmy leasingowe szukały nisz rynkowych i proponowały nowe, niestandardowe produkty. Przykładem może być finansowanie przez nas nowych i używanych elektrowni wiatrowych. Polskie firmy wykazują coraz większe zainteresowanie technologiami ekologicznymi. Jednak ich wykorzystanie nadal jest na niewystarczającym poziomie, m.in. z powodu ograniczonej oferty finansowania takich rozwiązań.[/ramka]

[b][link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/dobrafirma/pdf/leasing2009.pdf]Zobacz wartość środków oddanych w leasing w 2009 r.[/link][/b]