Ograniczenia w eksporcie są nakładane tylko w wyjątkowych sytuacjach. Uzasadnieniem dla nich może być potrzeba ochrony bezpieczeństwa kraju oraz porządku międzynarodowego. Obowiązek podjęcia w tym zakresie odpowiednich kroków spoczywa również na Polsce. Po pierwsze wynika to z przynależności naszego kraju do Unii Europejskiej i konieczności przestrzegania unijnych rozporządzeń, po drugie zobowiązań międzynarodowych, jakie przyjął na siebie nasz kraj (np. związanych z przynależnością do organizacji Wassenaar). Dlatego też państwo (ale i przedsiębiorca) ma obowiązek zapobiegać sytuacjom, w których uzbrojenie, jego elementy lub urządzenia, które potencjalnie mogą służyć celom wojskowym mogłyby trafić w ręce osób niepowołanych lub do państw powszechnie uważanych za zagrażające międzynarodowemu pokojowi.

O ile jednak firmy specjalizujące się w produkcji uzbrojenia i jego komponentów mają z reguły świadomość co do istnienia przepisów wymagających uzyskania odpowiednich zezwoleń lub koncesji na eksport, o tyle firma wysyłająca swoje towary do cywilnych klientów nie musi już o tym wiedzieć. Zwłaszcza gdy nie jest to sprzęt bezpośrednio związany z wojskowością. Wystarczy jednak, że zostanie zaliczony do grupy towarów strategicznych, aby na ich eksport wymagane było zezwolenie.

[srodtytul]Produkty podwójnego zastosowania[/srodtytul]

Co jest zaliczane do kategorii towarów strategicznych? Przede wszystkim broń i uzbrojenie. Ta kategoria jest dość oczywista. Jednak to nie wszystko. Do grupy takich towarów zalicza się również tzw. produkty podwójnego zastosowania (dual-use items). Są to te towary, które w pewnych okolicznościach, np. po niewielkich przeróbkach, mogą zostać z łatwością zastosowane do celów wojskowych lub paramilitarnych. Łatwo to sobie wyobrazić na przykładzie produkcji części do silników odrzutowych, które formalnie przeznaczone do samolotów cywilnych mogą służyć jako napędy rakiet lub pocisków.

Do towarów podwójnego zastosowania może być zaliczona produkcja układów mikroprocesorowych i mikrokomputerowych, próżniowych lamp elektronowych i katodowych, tranzystorów mikrofalowych, a nawet komputerów (np. takich, które są przystosowane do pracy w temperaturach powyżej 85 st. C lub poniżej -45 st. C). Potencjalnym źródłem takich produktów może być także przemysł związany z optoelektroniką, laserami, napędami, automatyką pomiarową, elementami baterii przemysłowych, produkcją substancji chemicznych, wszelkich nowoczesnych technologii (w tym oprogramowania), a nawet techniki i elementów maszyn mechanicznych.

Część tych urządzeń wiąże się z bardzo zaawansowanymi badaniami i niewiele firm w Polsce zajmuje się ich produkcją. Jednak na listach takich strategicznych produktów mogą się znaleźć również takie wyroby, jak: łożyska, tygle, tokarki, frezarki i obrabiarki. Oczywiście nie wszystkie, lecz tylko te, które spełniają pewne dodatkowe kryteria.

Definicję towarów podwójnego zastosowania zawiera rozporządzenie 1334/2000 i zastępujące je od 27 sierpnia tego roku rozporządzenie 428/2009 (mimo upływu terminu ważności tego pierwszego będzie jeszcze obowiązywać dla wszystkich spraw rozpoczętych na jego podstawie przed 27 sierpnia). Zgodnie z art. 2 tego aktu wyroby podwójnego zastosowania oznaczają produkty, włącznie z oprogramowaniem i technologią, które mogą być stosowane zarówno w celach cywilnych, jak i wojskowych, oraz obejmują wszystkie towary, które mogą być użyte zarówno w zastosowaniach niewybuchowych, jak i w jakikolwiek sposób do wspomagania wytwarzania broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchu jądrowego.

[srodtytul]Gąszcz regulacji[/srodtytul]

Zarówno przepisy prawa polskiego, jak i europejskiego wymagają uzyskania zezwolenia na obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym. Zgodnie z podanymi wyjaśnieniami będą to towary ujęte w listach uzbrojenia oraz towary, które potencjalnie mogą być wykorzystywane na potrzeby zbrojenia i wojskowości. Jednak w określonych przypadkach takie zezwolenie może być wymagane także na obrót towarami niefigurującymi na listach kontrolnych, co znacząco komplikuje sytuację eksportera.

Równocześnie na wiele krajów nakładane są przez organizacje międzynarodowe (np. Unię Europejską, Organizację Narodów Zjednoczonych, Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) różnego rodzaju sankcje i ograniczenia, które nie są wprost związane z wykazami towarów strategicznych. Jak zatem spełnić wszystkie wymagane prawem warunki w takich skomplikowanych przypadkach?

[srodtytul]Listy kontrolne[/srodtytul]

Zgodnie z ustawą z 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 229, poz. 2315 ze zm., dalej: ustawa o obrocie z zagranicą) oraz rozporządzeniem Rady (WE) nr 1334/2000 z 22 czerwca 2000 r. ustanawiającym wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania (DzUrz UE nr L 159 z 30 czerwca 2000 r. ze zm.) na eksport towarów strategicznych wymienionych w załączniku do tego rozporządzenia wymagane jest zezwolenie. Jest to pierwsza ogólna reguła.

Aby mieć pewność, czy dany towar (produkt, technologia) należy do tzw. dual-use items, należy się zapoznać z załącznikiem. Co istotne, określenie, czy towar, który ma być wyeksportowany, znajduje się w wykazie towarów o znaczeniu strategicznym i wymaga w związku z tym uzyskania zezwolenia na ten eksport, należy do przedsiębiorcy (może to zrobić samodzielnie lub przy pomocy ekspertów, przy czym udział tych ostatnich może okazać się czasem niezbędny ze względu na stopień szczegółowości tego załącznika; liczy on ponad 200 stron).

Dla porządku należy zaznaczyć, że drugim wykazem towarów, na które niezbędne będzie zezwolenie, jest lista uzbrojenia. Ta została opublikowana w rozporządzeniu ministra gospodarki z 13 listopada 2008r. w sprawie wykazu uzbrojenia (DzU z 2008 r. nr 214, poz. 1350).

[b]Gdy zatem produkt, który firma chce eksportować, znajduje się na jednej z tych list, to bezwzględnie wymagane będzie uzyskanie zezwolenia na taki obrót. [/b]

[srodtytul]Produkty i komponenty[/srodtytul]

Co istotne, obowiązek kontroli towarów nałożony niniejszym rozporządzeniem i jego załącznikiem nie może być omijany przez eksport jakichkolwiek towarów (produktów), które wprawdzie nie znajdują się w wykazie, lecz zawierają w sobie jeden lub więcej składników podlegających kontroli. Będzie tak, w szczególności gdy taki komponent (komponenty) stanowi zasadniczy element takiego produktu i możliwe jest przy tym jego oddzielenie i zastosowanie do innych celów. Przy rozstrzyganiu, czy kontrolowany komponent lub komponenty mają być uważane za elementy zasadnicze, konieczne jest rozważenie takich czynników, jak: ilość, wartość, zawartość technologicznego know-how i innych szczególnych okoliczności, które mogą zdecydować, że kontrolowany komponent jest zasadniczym elementem takiego towaru. Ponadto towary wymienione w załączniku odnoszą się zarówno do towarów nowych, jak i używanych.

[srodtytul]Gdy firma jest poinformowana...[/srodtytul]

Przyjmijmy, że produkt nie znajduje się na żadnej liście kontrolnej. Nie musi to jednak oznaczać, że nie będzie wymagane zezwolenie na jego eksport. Art. 4 unijnego rozporządzenia wprowadza bowiem dalsze ograniczenia. Zgodnie z jego treścią eksport towarów podwójnego zastosowania, mimo że nie są one wymienione w załączniku, podlega kontroli w drodze wydawania zezwoleń, w ramach tzw. kategorii catch all. Dotyczy to bardzo szczególnej sytuacji, gdy eksporter został poinformowany przez właściwe organy państwa, że:

- wskazane towary są używane lub mogą zostać wykorzystane w całości lub w części do celów związanych z wdrażaniem, produkcją, eksploatacją, obsługą, konserwacją, przechowywaniem, wykrywaniem, identyfikacją lub rozprzestrzenianiem broni chemicznej, biologicznej lub jądrowej albo innych wybuchowych urządzeń jądrowych albo z wdrażaniem, produkcją, utrzymaniem, magazynowaniem pocisków zdolnych do dostarczania (przenoszenia) takich broni;

- państwo kupujące lub państwo przeznaczenia podlega embargu na broń wprowadzonym przez wspólne stanowisko lub wspólną akcję podjętą przez Radę Unii Europejskiej lub decyzję Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie lub embargu na broń nałożonym przez wiążącą rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ i jeżeli eksporter został poinformowany, że towary, o których mowa, są lub mogą być w całości lub w części wykorzystane w ostatecznym celu dla potrzeb wojska.

[srodtytul]... lub ma podejrzenia[/srodtytul]

Podobne zastrzeżenie zawiera art. 6 ust. 7 przywołanej wyżej ustawy o obrocie z zagranicą. Narzuca on na przedsiębiorcę obowiązek weryfikacji pewnych faktów. Jeżeli wie on (podejrzewa), że towary, mimo iż nie znajdują się w żadnym z wykazów, zostaną lub mogą zostać wykorzystane niezgodnie z ich przeznaczeniem i służyć w szczególności celom wojskowym, to ma obowiązek wystąpić o stosowne zezwolenie.

Przykładowo jednym z sygnałów wskazującym przedsiębiorcy na potrzebę wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia na eksport towarów, które nie zostały wymienione w wykazach towarów o znaczeniu strategicznym, jest przypadek, gdy towar miałby zostać wyeksportowany do państwa objętego zakazem lub ograniczeniem eksportu.

Lista takich państw jest podana w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=050BE90FCB9C60969D5603CEBB8408B9?id=175826]rozporządzeniu Rady Ministrów z 23 listopada 2004 r. w sprawie wprowadzenia zakazu i ograniczenia obrotu towarami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa (DzU z 2004 r. nr 255, poz. 2557 ze zm.[/link]).

To samo dotyczy państw objętych sankcjami i restrykcjami Unii Europejskiej, figurujących w odpowiednich wykazach (np. [link=http://www.ec.europa.eu/external_relations/cfsp/sanctions/measures.htm]www.ec.europa.eu/external_relations/cfsp/sanctions/measures.htm[/link]).

Innymi słowy, jeżeli przedsiębiorca wie, podejrzewa lub na podstawie posiadanych informacji nie wyklucza, że jego towary mogłyby zostać wykorzystane na potrzeby wojska (grup paramilitarnych, terrorystycznych), to powinien dla własnego bezpieczeństwa wystąpić o stosowne zezwolenie na eksport.

[ramka][b]Obrót to więcej niż eksport[/b]

Warto zauważyć, że ustawa o obrocie z zagranicą w art. 6 posługuje się terminem „obrót towarami”, a nie „eksport” towarów podwójnego zastosowania. Dlatego może on również obejmować wywóz takiego produktu na wystawy i targi, jak i jego nieodpłatne użyczenie, a nie tylko sprzedaż.[/ramka]

[ramka][b]Kiedy potrzebne jest zezwolenie[/b]

Nie obejdzie się bez niego, gdy towar:

- znajduje się on na listach kontrolnych (towary podwójnego zastosowania, załącznik do unijnego rozporządzenia),

- znajduje się w wykazie uzbrojenia,

- wysyłany jest do kraju objętego restrykcjami,

- podejrzewamy, że może zostać wykorzystany do celów wojskowych.[/ramka]

[ramka][b]Towary strategiczne[/b]

Lista towarów strategicznych, jaka jest ujęta w załączniku do unijnego rozporządzenia, podzielona jest na dziesięć kategorii i obejmuje:

- 0 – materiały, instalacje i urządzenia jądrowe,

- 1 – materiały, substancje chemiczne, mikroorganizmy i toksyny,

- 2 – przetwarzanie materiałów,

- 3 – elektronikę,

- 4 – komputery,

- 5 – telekomunikację i ochronę informacji,

- 6 – czujniki i lasery,

- 7 – nawigację i awionikę,

- 8 – urządzenia okrętowe,

- 9 – kosmonautykę, aeronautykę, napęd.[/ramka]

[ramka][b]Kto może skontrolować[/b]

Przykładowe urzędy celne znajdujące się na liście uprawnionych do kontroli towarów strategicznych:

- Urząd Celny w Białej Podlaskiej

- Urząd Celny w Zamościu

- Urząd Celny w Lublinie

- Urząd Celny w Białymstoku

- Urząd Celny w Łomży

- Urząd Celny w Suwałkach

- Urząd Celny w Gdyni

- Urząd Celny w Gdańsku

- Urząd Celny w Słupsku

- Urząd Celny w Katowicach

- Urząd Celny w Rybniku

- Urząd Celny w Częstochowie

- Urząd Celny w Bielsku-Białej

- Urząd Celny w Kielcach

- Urząd Celny w Krakowie

- Urząd Celny w Nowym Targu

- Urząd Celny w Nowym Sączu

- Urząd Celny w Łodzi

- Urząd Celny w Piotrkowie Trybunalskim

- Urząd Celny w Olsztynie

- Urząd Celny w Elblągu

- Urząd Celny w Opolu

- Urząd Celny w Poznaniu

- Urząd Celny w Pile

- Urząd Celny w Lesznie

- Urząd Celny w Kaliszu

- Urząd Celny w Przemyślu

- Urząd Celny w Rzeszowie

- Urząd Celny w Krośnie

- Urząd Celny w Zielonej Górze

- Urząd Celny w Gorzowie Wielkopolskim

- Urząd Celny w Szczecinie

- Urząd Celny w Koszalinie

- Urząd Celny w Bydgoszczy

- Urząd Celny w Toruniu

- Urząd Celny w Warszawie

- Urząd Celny w Radomiu

- Urząd Celny w Pruszkowie

- Urząd Celny w Siedlcach

- Urząd Celny w Ciechanowie

- Urząd Celny we Wrocławiu

- Urząd Celny w Legnicy

- Urząd Celny w Wałbrzychu[/ramka]

[b]CO MUSI ZAWIERAĆ WNIOSEK O WYDANIE ZEZWOLENIA[/b]

[b]Zgodnie z ustawą o obrocie z zagranicą obrót towarami podwójnego zastosowania może być dokonywany wyłącznie na podstawie zezwolenia na eksport, na wykonywanie usług pośrednictwa, a także na świadczenie pomocy technicznej i w zakresie określonym w tym zezwoleniu[/b]

Taki dokument wydawany jest na wniosek przedsiębiorcy, który powinien zawierać m.in.:

- oznaczenie osoby fizycznej lub prawnej, określenie jej siedziby i adresu,

- numer w rejestrze przedsiębiorców,

- określenie rodzaju i zakresu wykonywanej przez osobę fizyczną lub osobę prawną działalności gospodarczej,

- oznaczenie eksportera lub importera, określenie ich siedziby i adresu,

- oznaczenie producenta i końcowego użytkownika, określenie ich siedziby i adresu,

- określenie towarów o znaczeniu strategicznym, usług pośrednictwa lub pomocy technicznej, które będą przedmiotem obrotu z zagranicą, ich opis, określenie ich wartości i ilości,

- informację o sposobie wykorzystania towarów o znaczeniu strategicznym (podwójnego zastosowania) przez końcowego użytkownika,

- określenie kraju końcowego przeznaczenia,

- oświadczenie, że osoba fizyczna lub prawna podejmie niezbędne działania, aby towary, o których mowa we wniosku, dotarły do końcowego użytkownika, i poinformuje zagranicznego importera, że zmiana sposobu wykorzystania lub końcowego użytkownika wymaga uprzedniej zgody polskiego organu kontroli obrotu (Ministerstwa Gospodarki).

Do wniosku należy dołączyć załączniki. Przykładowo będzie to umowa handlowa dotycząca obrotu danym towarem oraz certyfikat importowy lub oświadczenie końcowego użytkownika w przypadku eksportu.

Za wydanie zezwolenia nie pobiera się opłat. Może ono zostać udzielone na okres nie dłuższy niż jeden rok. Resortem odpowiedzialnym za kontrolę eksportu i wydawanie zezwoleń jest Ministerstwo Gospodarki.

[srodtytul]Tylko z ISO 9000[/srodtytul]

Z wnioskiem może wystąpić jedynie ta firma, która ma utworzony wewnętrzny system kontroli (musi być certyfikowany zgodnie z wymaganiami międzynarodowych norm serii ISO 9000). To dzięki temu systemowi musi kontrolować, a w szczególności przed złożeniem wniosku upewnić się, czy:

- końcowy użytkownik ma zamiar wykorzystać uzbrojenie do łamania lub tłumienia praw człowieka i podstawowych swobód,

- dostawa uzbrojenia będzie stanowić zagrożenie dla pokoju lub w inny sposób przyczyni się do zakłócenia stabilizacji w regionie,

- kraj końcowego przeznaczenia popiera, ułatwia lub zachęca do terroryzmu lub przestępczości międzynarodowej,

- uzbrojenie może być użyte w innym celu niż do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb obrony i bezpieczeństwa państwa odbiorcy.

Jeżeli przedsiębiorca nie jest w stanie samodzielnie określić, czy nie występują takie okoliczności, może się zwrócić do Ministerstwa Gospodarki o wydanie wiążących wyjaśnień w tej sprawie. Jeżeli natomiast firma nie posiada wdrożonego wewnętrznego systemu kontroli z wnioskiem w jej imieniu, może wystąpić podmiot posiadający taki system. Na stronach MG znajduje się wykaz takich przedsiębiorstw. Dokonując obrotu towarami o znaczeniu strategicznym, należy również prowadzić ewidencję takiego obrotu i co najmniej raz na sześć miesięcy przekazywać informację o jego realizacji.

[srodtytul]Dostawy wewnątrzwspólnotowe[/srodtytul]

Zasady regulacji obrotu dotyczą w szczególności eksportu. Jak w takim razie wygląda sytuacja przy wewnątrzwspólnotowych dostawach. W tej sytuacji należy rozdzielić sprzęt wojskowy i uzbrojenie od produktów podwójnego zastosowania. O ile uzbrojenie (jeśli figuruje na listach kontrolnych) wymaga zezwolenia również w obrocie wewnątrzunijnym, o tyle dostawa towarów dual-use takiego zezwolenia nie wymaga.

Transakcje wewnątrzunijne związane z towarami i technologiami podwójnego zastosowania podlegają jedynie obowiązkowi ewidencjonowania, a same towary muszą być oznaczone jako wymagające zezwolenia w przypadku ich eksportu do krajów trzecich. Wyjątkiem od tego są towary wymienione w załączniku czwartym do rozporządzenia 1334/2000 (np. materiały pochłaniające fale elektromagnetyczne, zestawy zapłonowe do detonatorów, silniki rakietowe na paliwo ciekłe). Na dostawy tych produktów nawet do któregoś z państw członkowskich UE wymagane jest zezwolenie.

Natomiast w przypadku tranzytu przez Polskę zagranicznego towaru podwójnego zastosowania wymagane jest pozwolenie wydane przez naczelnika granicznego urzędu celnego. Ponadto należy pamiętać, że eksport, import lub tranzyt takich towarów mogą się odbywać wyłącznie w wyznaczonych urzędach celnych.

[srodtytul]Co grozi za łamanie prawa[/srodtytul]

Zachowanie ostrożności przy określaniu, czy towar znajduje się w odpowiednich wykazach lub nie trafi do państwa objętego zakazem lub ograniczeniem eksportu, jest niezwykle istotne. Naruszenie reguł wiąże się bowiem z poważnymi sankcjami. Przedsiębiorca, który dokonuje obrotu bez wymaganego zezwolenia lub narusza jego warunki (nawet działając nieumyślnie), podlega karze pozbawienia wolności od roku do dziesięciu lat.

Ponadto w przypadku osoby prawnej dokonywanie obrotu bez ważnego zezwolenia grozi karą w wysokości do 200 tys. zł. Jeżeli jest to obrót niezgodny z warunkami uzyskanego zezwolenia, kara może stanowić do 100 tys. zł.

Natomiast na przedsiębiorcę, który dokonuje importu towarów podwójnego zastosowania bez zgłoszenia zamiaru dokonania takiego importu (gdy jest to wymagane), organ kontroli importu może nałożyć karę w wysokości do 100 tys. zł.

Warto jeszcze podkreślić, że nadzorowi w przypadku produktów podwójnego zastosowania podlegają nie tylko obrót nimi, lecz także technologia i informacje przekazywane na zewnątrz, a dotyczące tego wyrobu.

[ramka][b]Dokąd nie wyślemy[/b]

Towarów podwójnego zastosowania, czyli tych, które nawet potencjalnie mogą zostać wykorzystane do produkcji broni oraz samego uzbrojenia, nie można wysyłać do krajów,

które objęte są zakazem takiego eksportu. Ich listę zawiera załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów. W tej chwili znajdują się na niej takie państwa, jak:

- Irak

- Iran

- Demokratyczna Republika Konga

- Korea Północna

- Liban

- Liberia

- Myanmar (d. Birma)

- Rwanda

- Sierra Leone

- Somalia

- Sudan

- Uzbekistan

- Wybrzeże Kości Słoniowej

- Zimbabwe

W stosunku do wszystkich krajów obowiązuje zakaz eksportu, jeżeli produkty mogłyby trafić do członków organizacji al Kaida, talibów oraz innych związanych z tymi osobami i organizacjami. Ponadto w stosunku do wszystkich wymienionych wyżej państw obowiązują pewne wytyczne. Mogą one nieco liberalizować ogólnie nałożony zakaz eksportu i zezwalać na dokonywanie dostaw, np. na rzecz organizacji międzynarodowych, rządów tych państw, żołnierzy przebywających na misjach pokojowych lub stabilizacyjnych.

W przypadku Chińskiej Republiki Ludowej (dotyczy również Tajwanu), Kuby i Syrii obowiązuje ograniczenie eksportu towarów o znaczeniu strategicznym. Zgodę na ich wywóz może podjąć jedynie Rada Ministrów.[/ramka]

[ramka][b]Gdzie szukać przepisów[/b]

Najważniejsze akty prawne związane z regulacją eksportu:

- rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z 22 czerwca 2000 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli eksportu towarów i technologii podwójnego zastosowania (DzUrz UE nr L 159 z 30 czerwca 2000 r. ze zm.),

- rozporządzenie Rady (WE) nr 428/2009 z 5 maja 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania (DzUrz UE nr L 134 z 29 maja 2009 r.).

Wejdzie ono w życie 27 sierpnia br., zastępując rozporządzenie 1334/2000,

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175330]ustawa z 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 229, poz. 2350 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=283514A7EE93B3817ACB228DEBB373ED?id=244929]rozporządzenie ministra gospodarki z 13 listopada 2008 r. w sprawie wykazu uzbrojenia (DzU z 2008 r. nr 214, poz. 1350)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=99C672978E8F8A8E8657846CA029332A?id=175826]rozporządzenie Rady Ministrów z 23 listopada 2004 r. w sprawie wprowadzenia zakazu i ograniczenia obrotu towarami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa (DzU z 2004 r. nr 255, poz. 1557 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=53E4A4C9849677B4CDB9CDCAA17B4685?id=175334]rozporządzenie ministra gospodarki z 1 października 2004 r. w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji obrotu towarami o znaczeniu strategicznym (DzU z 2004 r. nr 231, poz. 2319)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=173113]rozporządzenie ministra finansów z 15 kwietnia 2004 r. w sprawie urzędów celnych, w których mogą być dokonywane eksport, import lub tranzyt towarów o znaczeniu strategicznym (DzU z 2004 r. nr 82, poz. 749 ze zm.)[/link].[/ramka]

[/ramka]