- Z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności często zlecam kierowcom aut osobowych 24-godzinne dyżury w domu. Czy jest to dopuszczalne?

Nie

W każdej dobie kierowcy należy zapewnić co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Dyżur nie może wobec tego trwać dłużej niż 13 godzin. Potwierdza to art. 14 ustawy o czasie pracy kierowców.

- Moi kierowcy jeżdżą pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony. Obsada za kółkiem jest zazwyczaj podwójna. Mimo to przy długich trasach nie możemy im zapewnić 11 godzin odpoczynku dobowego. Czy wolno w takiej sytuacji rozliczać odpoczynek dwóch kierowców w ciągu 30 kolejnych godzin?

Nie

Kierowca z kilkuosobowej załogi musi skorzystać z kolejnego dziennego odpoczynku w ciągu 30 godzin od zakończenia dziennego lub tygodniowego odpoczynku. Stanowi tak art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 561/2006. Ten kolejny odpoczynek ma wówczas trwać co najmniej dziewięć godzin. Ale uwaga! Wymienionego przepisu nie stosujemy do kierowców pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony. Oznacza to, że kierowcom mniejszych aut trzeba zapewnić co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego podczas 24-godzinnej doby roboczej.

- Jestem właścicielem firmy transportowej. Kierowcom na etatach wypłacam ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych. Często okazuje się on jednak za niski w stosunku do przepracowanej liczby godzin. Czy w takiej sytuacji przysługuje im roszczenie o dopłatę? Dodam, że – podpisując umowę – każdy kierowca zaakceptował wysokość ryczałtu.

Ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych należy ustalić tak, by odpowiadał przewidywanej liczbie godzin nadliczbowych. Jeżeli zatrudniony przepracował więcej nadgodzin od zakładanych, może wystąpić o dodatkowe wynagrodzenie. Sąd Najwyższy stwierdził, że umowa stron może określać stały ryczałt za godziny nadliczbowe. Jednak mimo to pracownik ma roszczenie o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe nieobjęte ryczałtem. Ponadto umowa o pracę nie może naruszać uprawnień, które wynikają z norm czasu pracy.

- Zatrudniam kierowców w międzynarodowym transporcie drogowym. Wypłacam im ryczałt za godziny nadliczbowe i w porze nocnej. Muszę prowadzić ewidencję czasu pracy?

Tak

Pracodawca musi prowadzić ewidencję czasu pracy niezależnie od tego, w jakim systemie czasu pracy pracują kierowy, i od przyjętego sposobu ich wynagradzania za godziny nadliczbowe w rozliczeniu dobowym, tygodniowym i przyjętym okresie rozliczeniowym. Wynika tak z art. 25 ustawy o czasie pracy kierowców.

- Kierowcy przewożą rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony. Czasami pracują po cztery godziny w nocy. Czy prawdą jest, że w takiej sytuacji nie mogą pracować dłużej niż dziesięć godzin na dobę?

Nie

Zasady tej nie stosujemy bowiem do kierowców prowadzących pojazdy przeznaczone do przewozu towarów, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony. W pozostałych przypadkach dobowy czas pracy kierowców pracujących w porze nocnej przez co najmniej cztery godziny nie może przekraczać dziesięciu godzin na dobę. Wynika tak z art. 21 ustawy o czasie pracy kierowców.

- Szoferzy wykonują międzynarodowe przewozy drogowe. Czy przysługują im obowiązkowe 45-minutowe przerwy w pracy. Jeśli tak, to jak wynagradzać za ten czas?

Część tej przerwy trwającą 15 minut wliczamy do czasu pracy, o ile dobowy wymiar czasu pracy wynosił co najmniej sześć godzin. Natomiast 30 minut obowiązkowej przerwy zaliczamy do dyżuru. Kierowcy przysługuje za ten czas wynagrodzenie w wysokości określonej w zakładowych przepisach płacowych, ale nie niższej od 50 proc. stawki godzinowej wynikającej z osobistego zaszeregowania pracownika. Przerwy te reguluje art. 7 rozporządzenia nr 561/2006.

- Czy kierowcy wykonujący przewozy regularne na trasach do 50 kilometrów muszą składać oświadczenie o dodatkowym zatrudnieniu?

Nie

Obowiązek taki wynika z art. 24 ust. 2 w związku z art. 22 ustawy o czasie pracy kierowcy. Przepisów tych nie stosujemy jednak do kierowców wykonujących przewozy regularne na trasach do 50 km.

- Prowadzimy firmę przewozową. Nasz nowy pracownik będzie jeździł samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony. Prawo jazdy typu C zdobył w czerwcu br. Jakie dokumenty musi dostarczyć, skoro jest zatrudniany pierwszy raz jako kierowca?

Wymaganie to określa art. 39a ustawy o transporcie drogowym. Kierowca zatrudniany przez przedsiębiorcę lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy musi mieć aktualne badania lekarskie i psychologiczne. Powinien ponadto ukończyć kurs na przewóz rzeczy. Bez tego kursu nie może wykonywać przewozów na państwa rzecz, ponieważ nie spełnia wymagań określonych w ustawie o transporcie drogowym (m.in. art. 5 ust. 3 pkt 4). Kurs na przewozy rzeczy prowadzą m.in. wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego i stowarzyszenia przewoźników. Ponadto szofer wykonujący przewóz drogowy rzeczy pojazdem lub zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 7,5 t ma mieć ukończone 21 lat. Przy prowadzeniu pojazdów o mniejszej dopuszczalnej masie całkowitej tego wymogu nie ma.

- Czy operator koparki, który porusza się po drodze krajowej, musi mieć ukończone 21 lat, ukończyć specjalne kursy, mieć winietę i spełniać inne warunki z ustawy o transporcie drogowym?

Koparka jest pojazdem, który nie podlega ustawie o transporcie drogowym. Operator nie musi zatem spełniać określonych warunków, ale te wynikające z prawa o ruchu drogowym. Ma także legitymować się uprawnieniami kategorii B, C, D lub T prawa jazdy.

- Mamy licencję na przewozy. Nasz kierowca jeździ tylko po Polsce w transporcie drogowym. Zjechał do bazy 23 listopada br. o 18.30, a wyjechał 25 listopada o 19. Wykorzystał więc obowiązkowy tygodniowy odpoczynek (minimum 45 godzin). W tachografie cały czas kręciła się tarcza, która potwierdza, że kierowca nie pracował, a samochód stał. Czy – wyjeżdżając 25 listopada o 19, powinien mieć jeszcze inne potwierdzenie, że odbył 45-godzinną przerwę?

Tak

Kierowca postąpił nieprawidłowo. W razie kontroli poniósłby odpowiedzialność na podstawie kodeksu wykroczeń. Podmiot wykonujący przewóz drogowy dostałby natomiast kary: za zbyt długie zapisywanie wykresówki zgodnie z załącznikiem do ustawy o transporcie drogowym w kwocie 200 zł i za niewyposażenie kierowcy w odpowiednie dokumenty (zaświadczenie o nieprowadzeniu zgodnie z poz. 1.7 załącznika do tej ustawy) w wysokości 500 zł. Tarczę można wykorzystywać najdłużej przez okres, na jaki została przeznaczona, czyli z reguły przez 24 godziny. Wynika tak z art. 15 ust. 2 rozporządzenia 3821/85. Powinien mieć zaświadczenie wystawione przez przedsiębiorcę.

- Jak takie zaświadczenie wygląda zgodnie z przepisami i kto je wystawia dla kierowcy, który jeździ tylko po Polsce?

Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców przedsiębiorca wystawia kierowcy zaświadczenie o tym, że 24 listopada odbierał odpoczynek tygodniowy. Przepisy nie określają wzoru zaświadczenia. Mówią, że ma zawierać:

– imię i nazwisko kierowcy,

– okres, którego dotyczy,

– przyczynę braku wykresówek lub wydruków oraz nieużywania karty,

– miejsce i datę wystawienia,

– podpis pracodawcy lub innego podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonywał przewóz.

Kierowcy przebywającemu na zwolnieniu lekarskim, na urlopie wypoczynkowym lub prowadzącemu pojazd wyłączony spod rozporządzenia nr 561/2006 trzeba wystawić zaświadczenie o nieprowadzeniu. Obowiązek ten wynika z decyzji Komisji nr 2007/230/ WE z 12 kwietnia 2007 r. w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym (DzUrz UE L 99 z 14 kwietnia 2007 r., str. 14).

Kierowca podpisuje to zaświadczenie. Przepisy te stosuje się odpowiednio do kierowcy niezatrudnionego przez przedsiębiorcę, lecz wykonującego osobiście przewozy na jego rzecz, oraz do przedsiębiorcy osobiście wykonującego przewozy drogowe (ten ostatni składa oświadczenie). Dokumenty wypełnia się na komputerze. Wzór zaświadczenia jest na stronie internetowej http://www.ec.europa.eu/transport/road/policy/social_provision/social_form_en.htm. Kierowca musi wozić takie zaświadczenie ze sobą.

- Jako kierowca jeżdżę po kraju. Prowadzę pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t. Byłem na urlopie. Dotychczas szefowa wystawiała nam dokumenty, że nie prowadziliśmy w tym czasie samochodu, i to wystarczało. Dowiedziałem się, że inspektorzy nie honorują już w takich sytuacjach wszystkich zaświadczeń. Jak udokumentować urlop, by uniknąć problemów z inspektorem?

Od 3 listopada br. obowiązują nowe wzory zaświadczeń, które już wcześniej obowiązywały w całej Unii Europejskiej. Nie można już wpisać na żółtej wykresówce, że kierowca miał wolne, albo udokumentować (w formie pisemnej), że np. odpoczywał. Teraz trzeba skorzystać z wzoru, do którego link podaliśmy wyżej. Adres do formularza znajduje się też na stronie GITD (www.gitd.gov.pl) w zakładce informującej o nowelizacji ustawy o transporcie drogowym z 3 listopada 2007 r.