Przy zakładaniu firmy w Finlandii nie ma znaczenia obywatelstwo osób je tworzących. Zarówno osoby fizyczne, jak i prawne muszą jedynie zarejestrować się w tym kraju.
Istnieją jednak pewne branże, w których założenie firmy wymaga koncesji. Generalnie jednak zakres licencjonowanej działalności gospodarczej jest w Finlandii węższy niż w wielu krajach członkowskich UE.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Finlandii to:
- przedsiębiorca jednoosobowy,
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- prywatna spółka akcyjna,
- publiczna spółka akcyjna,
- oddział.
Rejestr handlowy podmiotów gospodarczych działających w Finlandii prowadzi Urząd Patentów i Rejestracji. Przed rozpoczęciem działalności trzeba złożyć w nim, na specjalnym formularzu, zgłoszenie zawierające podstawowe dane o podmiocie gospodarczym.
W przypadku podmiotu zagranicznego mającego siedzibę lub centralę poza Europejskim Obszarem Gospodarczym w zgłoszeniu należy dodatkowo podać nazwę państwa, którego prawu podmiot ten podlega.
Przedsiębiorca jednoosobowy to najprostsza forma prowadzenia własnego biznesu. Żeby otworzyć taką firmę, wystarczy wpis do rejestru handlowego. Jeśli ma być ona prowadzona dłużej niż trzy miesiące, przed rozpoczęciem działalności polski przedsiębiorca zobowiązany jest do zarejestrowania na policji miejsca swojego pobytu w Finlandii. Musi przy tym posiadać wystarczające środki utrzymania.
Zagraniczny przedsiębiorca sprzedający towary bezpośrednio konsumentom fińskim zawsze rejestruje się w urzędzie skarbowym dla potrzeb VAT, którego jest płatnikiem. Dodatkowo, jeżeli ma stałe miejsce prowadzenia działalności w Finlandii, musi odprowadzać tam podatek dochodowy.
W spółce jawnej wspólnicy solidarnie odpowiadają za długi i inne nabyte zobowiązania wobec osób trzecich. Natomiast w komandytowej jedni odpowiadają bez ograniczeń, inni zaś do kwoty zainwestowanego kapitału.
Spółka akcyjna to najpopularniejsza forma prawna prowadzenia działalności gospodarczej w Finlandii, także z punktu widzenia obcokrajowców. Występuje w dwóch postaciach: spółki akcyjnej prywatnej i publicznej. Prywatna spółka akcyjna może oferować publicznie swoje akcje. Jej minimalny kapitał zakładowy wynosi 8 tys. euro. W wypadku spółki publicznej jest to 80 tys. euro. Udziały może sprzedawać tylko konkretnym oferentom, a nie w publicznej subskrypcji.
Formy, w jakich może działać oddział firmy zagranicznej, to: agent, importer lub jednostka produkcyjna. Oddział nie ma osobowości prawnej. Działa w imieniu i na rachunek swojej zagranicznej spółki matki. Może nim kierować jedynie osoba na stałe mieszkająca w Finlandii.
Formalności związane z utworzeniem oddziału w Finlandii trwają ok. trzech tygodni. Warto skorzystać z pomocy fińskiego prawnika. Trzeba pamiętać, że składane organom administracji dokumenty muszą być przetłumaczone na język fiński lub szwedzki przez tłumacza przysięgłego.
Fiński rząd stosuje wiele zachęt podatkowych, wspierając przy ich pomocy przede wszystkim eksport oraz prace badawczo-rozwojowe.
Najważniejsze fińskie podatki to:
- dochodowy od osób fizycznych,
- dochodowy od osób prawnych,
- VAT,
- akcyza.
Podatek dochodowy od osób fizycznych w Finlandii składa się z dwóch części. Jedna trafia do budżetu państwa, druga do gminy. Ma on charakter progresywny (stawki od 9 do 32 proc.).
Z punktu widzenia Polaków uzyskujących dochody w Finlandii, także z indywidualnej działalności gospodarczej, istotne jest ustalenie miejsca opodatkowania. Kwestię tę reguluje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z 26 października 1977 r., która przewiduje tzw. metodę proporcjonalnego odliczenia. Z zasady jest ona niekorzystna dla naszych rodaków. Dochody uzyskiwane w Finlandii, także przez pracowników oddelegowanych, są opodatkowane w Polsce, chyba że osoba taka jest fińskim rezydentem podatkowym. Oczywiście zaliczki na podatek w obydwu wypadkach płaci w trakcie roku w Finlandii. Dlatego każdy pracownik zobowiązany jest wystąpić do urzędu skarbowego w miejscu zatrudnienia o wydanie karty podatkowej. Otrzyma przy tej okazji tymczasowy numer PESEL.
Jeżeli nasz rodak pozostaje polskim rezydentem, to w terminie do 30 kwietnia następnego roku podatkowego musi złożyć zeznanie w Polsce z zastosowaniem polskiej skali i polskich stawek podatkowych, odpowiednio 19, 30 lub 40 proc. Od obliczonego PIT odejmuje kwotę wolną, tj. 1320 zł, oraz kwoty podatku zapłacone w Finlandii (pomniejszone już o diety), a do naszego fiskusa odprowadza tylko różnicę. Rozliczenie w Polsce składa się na druku PIT-36, do którego należy dołączyć druk PIT-ZG, właściwy dla uzyskujących dochody z zagranicy. Osoby, które dodatkowo uzyskują jeszcze jakieś dochody w Polsce, muszą połączyć je z zarobkami z Finlandii i obliczyć PIT od ich sumy.
Inaczej wygląda sytuacja tych, którzy uzyskali certyfikat fińskiej rezydencji podatkowej, co oznacza, że tam przenieśli centrum swoich interesów życiowych. Wtedy od zagranicznych dochodów płacą PIT tylko w Finlandii.
Jeśli chodzi o ubezpieczenia społeczne, to fiński pracodawca odprowadza od każdego pracownika składkę w wysokości od 3,6 do 8,6 proc. Do tego pracownik dopłaca 6,35 proc. swojego wynagrodzenia brutto. Stawka za ubezpieczenie zdrowotne wynosi 2,05 proc. dochodu.
Stawka fińskiego podatku dla przedsiębiorstw, czyli według polskiej nomenklatury dochodowego od osób prawnych, wynosi 26 proc. Płaci się go od wszystkich rodzajów dochodów przedsiębiorstwa. Zwolnione z tego podatku są: kapitały pokryte przez udziałowców, zwroty podatku dochodowego (z wyłączeniem odsetek) i przekazy ze spółek.
Po przekroczeniu rocznego limitu obrotów 8,5 tys. euro przedsiębiorcy muszą w Finlandii płacić również VAT. Podstawowa stawka wynosi 22 proc. Obowiązują też dwie stawki zredukowane – 17 proc. i 8 proc., oraz stawka zerowa.
VAT 17-proc. obejmuje: artykuły spożywcze oraz pasze dla zwierząt. Natomiast 8 proc. podatku trzeba zapłacić od: lekarstw, książek, spektakli kinowych, przewozu pasażerów, hoteli, usług mieszkaniowych, biletów wstępu do teatru, cyrku, na przedstawienia muzyczne i taneczne, imprezy sportowe, do ogrodów zoologicznych, muzeów. Stawka zerowa dotyczy: subskrypcji gazet i periodyków, usług poligraficznych, sprzedaży, wynajmu i czarteru statków (z wyłączeniem służących dla celów sportowych i wypoczynkowych), eksportu.
Fiński VAT dopuszcza również zwolnienia tzw. podmiotowe. Podlegają im: usługi medyczne, usługi opieki społecznej, usługi oświatowe, usługi finansowe i część transakcji dotyczących papierów wartościowych, usługi ubezpieczeniowe i brokerskie, dzieła sztuki, loterie i gry pieniężne, honoraria artystów, sportowców, niektóre transakcje dokonane przez niewidomych, tłumaczenia dla osób niesłyszących, sprzedaż i wynajem nieruchomości, usługi świadczone przez cmentarze publiczne, sprzedawane przez zbieraczy jagody i inne owoce leśne.
Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym w Finlandii podlegają m.in.: paliwa, alkohol, wyroby tytoniowe, energia elektryczna i źródła energii, w tym węgiel, torf i gaz naturalny, olej sosnowy służący do celów grzewczych, napoje orzeźwiające, opakowania napojów alkoholowych i orzeźwiających.
Z akcyzy zwolnione są natomiast: towary wywożone poza obszar Unii Europejskiej, zaopatrzenie statków i samolotów w międzynarodowym ruchu komercyjnym, produkty w ilościach określonych limitami przywożone przez podróżnych, wyroby alkoholowe nieprzeznaczone do bezpośredniej konsumpcji.
W Finlandii płaci się również podatki: komunalny, od dochodów kapitałowych i kościelny.
Stawka podatku komunalnego wynosi w zależności od gminy od 16 do 20 proc. Jest on pobierany od wszystkich dochodów i nie ma dolnego limitu. Trafia do budżetów samorządowych.
Podatek od dochodów kapitałowych płaci się od odsetek bankowych, dywidend, dochodów z wynajmu lokali. Jego stawka jest liniowa i wynosi 28 proc.
Stawka podatku kościelnego waha się od 1 do 2 proc. Mogą go jednak pobierać tylko dwa kościoły: Fiński Kościół Ewangelicko-Luterański oraz Kościół prawosławny.
W 2006 r. dochód narodowy Finlandii brutto wyniósł 168 mld euro, tj. o 11 mld euro więcej niż rok wcześniej. W rozwiniętej gospodarce 6,5-proc. tempo wzrostu to duże osiągnięcie, szczególnie w warunkach starzejącego się społeczeństwa i braku rąk do pracy. Żeby utrzymać tempo rozwoju, Finlandia potrzebuje rocznie 40 tys. nowych mieszkańców. Częściowo popyt ten zaspokajają również Polacy. Pracuje ich tam już ok. 2 tys. Najczęściej poszukiwani są lekarze, informatycy, inżynierowie. Część z nich zamiast pracy najemnej wybiera własny biznes i zakłada jednoosobowe firmy.
Jeśli chodzi o większe polskie inwestycje w Finlandii, to kraj ten ciągle jeszcze nie jest popularny wśród naszych rodaków. Być może niektórych zrażają stosunkowo wysokie podatki, ale przecież mimo to Finlandia przeżywa boom gospodarczy. Do inwestowania mogą zachęcać proste zasady zakładania i prowadzenia działalności, możliwość osiągania wysokich dochodów, a także legalne zatrudnianie pracowitych i stosunkowo niedrogich, jeśli chodzi o wynagrodzenia, Polaków.
Ambasada Polski w Finlandii
00-570 Helsinki
Armas Lindgrenin tie 21
tel. 0035 89 618 280
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Polski w Finlandii
00-570 Helsinki
Risto Rytin tie 7
tel. 0035 896 849 188
Urząd Patentów i Rejestracji
00-100 Helsinki
Arkadiankatu 6a
tel. 0035 896 939 500
Ambasada Finlandii w Polsce
00-559 Warszawa
ul. Chopina 4/8
tel. 0048 22 598 95 00
