- Od której godziny zaczyna się szósty dzień tygodnia, liczony jako dzień wolny od pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy?

Dzień dodatkowo wolny od pracy wynikający z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy nie powinien obejmować niedzieli. Niedziela jako dzień ustawowo wolny od pracy to, w myśl art. 133 § 3 kodeksu pracy, 24 kolejne godziny, poczynając od 6.00 w niedzielę kalendarzową, chyba że u pracodawcy została ustalona inna godzina.

Przyjmując zatem regulację kodeksową, tzw. wolna sobota, jako dzień wolny od pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, powinna obejmować nie mniej niż 24 kolejne godziny, liczone wstecz od 6.00 w niedzielę kalendarzową.

Dodatkowy dzień wolny od pracy wynikający z 5-dniowego tygodnia pracy może jednak przypadać nie tylko w sobotę. Może to być każdy inny dzień, jeśli tak zostanie on określony w przepisach wewnętrznych u pracodawcy. Wówczas należy przyjąć, że obejmuje on co najmniej 24 kolejne godziny, liczone od zakończenia doby pracowniczej.

- Jak zatem policzyć tę dobę pracowniczą?

Według art. 128 § 3 pkt 1 k.p. doba pracownicza to 24 kolejne godziny, poczynając od tej, w której zatrudniony zaczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem. Jeśli przychodzi do pracy np. na 8.00 w poniedziałek, to doba robocza kończy się o 8.00 we wtorek. Zatrudniony nie powinien zatem zaczynać pracy przed tą godziną, bo wpadłby w nadgodziny.

- Czy pracownikowi, który nie może pracować w niedzielę, pracodawca może zlecić pełnienie dyżuru w tym dniu?

Zgodnie z art.151§ 1 k.p. pracodawca może zobowiązać, aby pracownik poza normalnymi godzinami pracy pozostawał w gotowości do wykonywania pracy. Z tego wynika, że celem dyżuru jest możliwość wezwania zatrudnionego w razie potrzeby do świadczenia pracy. Wniosek ten potwierdza § 2 art. 151k.p., który wyraźnie przesądza dopuszczalność świadczenia pracy w czasie dyżuru. W konsekwencji wykluczyć należy możliwość zlecania dyżuru w niedzielę pracownikowi, który nie może pracować w tym dniu.

O tym, kto może być zatrudniany w niedzielę, mówi art. 151k.p. Przykładowo tego dnia wolno zatrudniać osoby w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, przy niezbędnych remontach, w transporcie i komunikacji, rolnictwie i hodowli, w placówkach handlowych, gastronomii itd.

- Jak w świetle art.151§ 2 k.p. należy rozumieć pojęcie "kierownik wyodrębnionej komórki organizacyjnej"?

W rozumieniu art. 151k.p. kierownikiem wyodrębnionej komórki organizacyjnej jest pracownik kierujący komórką organizacyjną, wyodrębnioną w strukturze organizacyjnej zakładu pracy, jeżeli kierując nią, nie wykonuje jednocześnie pracy na równi z członkami kierowanego zespołu. Tak określił to Sąd Najwyższy w wyroku z 17 listopada 1981 r. (I PR 92/81).

Zatem kierownikiem wyodrębnionej komórki organizacyjnej nie jest np. brygadzista, bo równocześnie kieruje on brygadą i wykonuje pracę na równi z pozostałymi członkami brygady. Takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 13 stycznia 2005 r. (II PK 114/04).

- Jak ustalić czas pracy dla niepełnosprawnego?

W pierwszej kolejności czas pracy pracowników niepełnosprawnych reguluje ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 ze zm.).

Zgodnie z jej art. 15 czas pracy niepełnosprawnego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin. Pamiętać jednak trzeba o kolejnym ograniczeniu wynikającym z ustawy. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoby niepełnosprawnej nie wolno zatrudniać w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Stosownie do art. 16 ustawy tych ograniczeń nie stosuje się do osób niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu. Takich barier nie ma także szef, gdy na wniosek pracownika niepełnosprawnego lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub lekarz sprawujący opiekę nad tym pracownikiem zgodzi się na jego dłuższe zatrudnienie. W tych wypadkach do pracowników niepełnosprawnych stosuje się ogólne kodeksowe przepisy o czasie pracy.

Ponadto niepełnosprawnemu pracownikowi przysługuje prawo do dodatkowej, wliczanej do czasu pracy, przerwy od pracy na gimnastykę. Trwa ona 15 minut.