– Nasza spółka wprowadza faktoring należności dla potrzeb finansowania działalności. Stosowane rozwiązania w zakresie ewidencji związanych z tym operacji w księgach rachunkowych są nam znane, jednak mamy wątpliwości dotyczące rachunku przepływów pieniężnych. W jaki sposób ująć faktoring w cash flow? – pyta czytelniczka.
Faktoring jest formą finansowania działalności jednostki i polega na tym, że wyspecjalizowana instytucja finansowa (faktor) nabywa w drodze cesji od klienta (faktoranta) jeszcze niewymagalne wierzytelności dotyczące prowadzonej działalności. Czytelniczka nie wskazała, jaki rodzaj faktoringu będzie u niej stosowany, dlatego przypominam, że rozróżniamy trzy formy faktoringu należności: pełny, niepełny, mieszany.
Wariant najbezpieczniejszy
W faktoringu pełnym wraz z cesją wierzytelności na faktora przechodzi ryzyko niewypłacalności dłużnika i w przypadku, gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić wierzytelności, faktor nie ma prawa regresu w stosunku do zbywcy wierzytelności (faktoranta). Ta forma faktoringu jest droższa, ale i bezpieczniejsza dla faktoranta, gdyż po sprzedaży towaru lub usługi na rzecz dłużnika faktorant od razu dysponuje środkami finansowymi i wyzbywa się odpowiedzialności za ewentualną niewypłacalność dłużnika. Ciężar odpowiedzialności za niewypłacalność dłużnika spoczywa na faktorze, który przy tej formie faktoringu analizuje głównie sytuację finansową dłużnika, jako zobowiązanego do zapłaty. Uwaga! Faktoring pełny traktowany jest jak umowa sprzedaży wierzytelności.
Bez przejęcia ryzyka
W faktoringu niepełnym cesja wierzytelności nie obejmuje przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika wobec faktora. Jest to de facto zaciągnięcie kredytu krótkoterminowego przez faktoranta – jeśli dłużnik nie zapłaci należności, to zbywca wierzytelności (faktorant) musi to uczynić na rzecz faktora.
Ta forma faktoringu powinna w pierwszej kolejności znaleźć zastosowanie przy finansowaniu kredytów kupieckich udzielanych przez dostawcę dla godnych zaufania odbiorców, kiedy wydłużone terminy płatności wynikają ze specyfiki prowadzonej działalności. Faktorant ponosi odpowiedzialność wobec faktora i musi o tym pamiętać, wnioskując o udzielenie faktoringu niepełnego, ponieważ obciążają go skutki niespłacenia kwoty wierzytelności w terminie. Faktoring ten dla celów bilansowych należy traktować jak umowę pożyczki lub kredytu >> patrz ramka.
Jak ująć faktoring niepełny w ewidencji
W przypadku faktoringu niepełnego do dnia spłaty należności przez dłużnika wierzytelność pozostaje w księgach rachunkowych wierzyciela (faktoranta). Podlega ona wyksięgowaniu dopiero z chwilą otrzymania informacji od faktora o spłacie wierzytelności przez dłużnika. Do dnia spłaty wierzytelności przez dłużnika to faktorant zatrzymuje całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z wierzytelnościami, więc do tego czasu podlegają one wykazaniu w księgach faktoranta. Taki sposób postępowania wynika z § 17 – 23 MSR 39 (lub § 3.2.4 – 3.2.9 MSSF 9).
Rozłożenie odpowiedzialności
Faktoring mieszany to połączenie faktoringu pełnego i niepełnego. Faktor przejmuje ryzyko odpowiedzialności dłużnika wyłącznie do pewnej kwoty, natomiast powyżej kwoty granicznej (limitu) odpowiedzialność spoczywa nadal na faktorancie. Rozwiązanie to jest rozłożeniem odpowiedzialności między faktora i faktoranta
PRZYKŁAD
W Spółce XYZ powstała należność w kwocie brutto 67 650 zł (kwota netto wynosiła 55 000 zł, a VAT 12 650 zł). Faktor zrealizował przelew na kwotę 60 885. Kwota przelewu została potrącona o wartość prowizji w wysokości brutto 6765 zł (z czego kwota netto wynosiła 5500 zł, a VAT 1265 zł). Stan środków pieniężnych na początek okresu wynosił 0 zł, co po wpływie kwoty od faktora dało stan końcowy w wysokości 60 885 zł.
WARIANT I
Spółka XYZ sporządza rachunek przepływów pieniężnych metodą pośrednią i stosuje faktoring niepełny.
Wpływ faktoringu na pozycje rachunku przepływów pieniężnych byłby następujący:
Powyższe liczby uzyskano z następujących działań:
– Wynik finansowy: 49 500 zł = 55 000 zł – 5500 zł,
– Zmiana stanu należności: – 68 915 zł = – 67 650 zł – 1265 zł,
– Zmiana stanu zobowiązań: 80 300 zł = 67 650 zł + 12 650 zł.
WARIANT II
Spółka XYZ sporządza rachunek przepływów pieniężnych metodą pośrednią i stosuje faktoring pełny.
Wpływ faktoringu na pozycje rachunku przepływów pieniężnych byłby następujący:
WARIANT III
Spółka XYZ sporządza rachunek przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią i stosuje faktoring pełny lub niepełny.
Wpływ na pozycje rachunku przepływów pieniężnych byłby następujący: