W lipcu ubiegłego roku po raz pierwszy do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy ?o rachunkowości.

Projekt nowelizacji miał na celu przeniesienie zapisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej ?w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, tzn. tak zwanych jednostek mikro. Celem nowelizacji było ustanowienie dla jednostek mikro uproszczonych wymogów w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.

Po trwającym ponad rok procesie legislacyjnym 21 sierpnia br. zmienione zapisy ustawy o rachunkowości zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw. Nowelizacja weszła w życie 5 września br.

Co w bilansie i rachunku wyników

Jednostki mikro zdefiniowano jako spółki akcyjne, spółki z o.o. i spółki komandytowo-akcyjne (jak również spółki osobowe tworzone przez nie), które ?w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyły dwóch z trzech kryteriów:

- ?sumy bilansowej do 1,5 mln zł,

- ?przychodów ze sprzedaży towarów i produktów do 3 mln  zł,

- ?średniorocznego zatrudnienia w roku obrotowym w przeliczeniu na etaty do dziesięciu osób.

Ustawa rozszerzyła katalog jednostek mikro m.in. o osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych i spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość ?w złotych nie mniej niż 1,2 mln euro i nie więcej niż 2 mln euro za poprzedni rok obrotowy.

W poprzednim stanie prawnym podmioty te po przekroczeniu progu 1,2 mln zł zobowiązane były do prowadzenia pełnej księgowości.

Uproszczenia sprawozdawczości obejmują możliwość sporządzania skróconego sprawozdania finansowego. Uproszczony bilans będzie się składał jedynie z dwóch pozycji aktywów, a mianowicie:

- ?aktywów trwałych

- ?aktywów obrotowych, z wydzieleniem pozycji zapasów ?i należności

i z dwóch pozycji pasywów.

Po stronie pasywów jednostki mikro będą wykazywać:

- ?kapitały oraz

- ?rezerwy i zobowiązania.

Uproszczony został także rachunek zysków i strat.

Jednostki mikro będą musiały prezentować jedynie przychody podstawowej działalności operacyjnej oraz cztery rodzaje podstawowych kosztów operacyjnych:

- ?amortyzację

- ?zużycie materiałów i energii

- ?wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia oraz

- ?pozostałe koszty

Pozostałe przychody i zyski oraz koszty i straty, w tym aktualizację wartości aktywów, jednostki mikro będą mogły być zaprezentowane w jednej pozycji.

Uwaga! Jednostki mikro mogą nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.

Informacja dodatkowa ?w skrócie

Mikrojednostki zwolnione zostały także ze sporządzania pełnej informacji dodatkowej oraz sprawozdania z działalności. Aby nie sporządzać tych elementów sprawozdania, muszą jednak ?w przypisach do bilansu ujawnić informacje o stosowanych zasadach rachunkowości, zobowiązaniach z tytułu gwarancji i poręczeń, pożyczkach udzielonych osobom zarządzającym i nadzorującym oraz wybranych informacjach o nabytych akcjach/udziałach własnych.

Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych mikrojednostek zawiera załącznik nr 4 do ustawy.

Kolejne uproszczenie dotyczy wyceny aktywów i pasywów. Jednostki mikro, które będą korzystać z uproszczeń, nie mogą stosować wartości godziwej oraz skorygowanej ceny nabycia do wyceny aktywów ?i pasywów. Dotyczy to również spółek, których sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, zobligowanych do stosowania postanowień rozporządzenia ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. ?w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.

Kiedy stosować

Uproszczenia w sprawozdawczości dla jednostek mikro będą miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie ustawy, czyli sprawozdań finansowych za rok 2014. Oczywiście pod warunkiem, że w tym roku obrotowym oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy jednostka nie przekroczyła co najmniej dwóch z wymienionych w ustawie wielkości.

Związki zawodowe i organizacje dobroczynne

Do mikrojednostek zaliczono także stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje dobroczynności i opieki społecznej, jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej. Podmioty te dodatkowo zostały zwolnione ?z obowiązku zachowania zasady ostrożności przy wycenie aktywów ?i pasywów.

Aleksandra ?Jaraczewska, z-ca dyrektora ds. konsolidacji ?i polityki rachunkowości

Uproszczenia dotyczące zasad rachunkowości i sprawozdawczości jednostek mikro są krokiem zmierzającym do poprawy ?warunków wykonywania działalności gospodarczej.

Podjęte działania pozwolą na obniżenie kosztów przygotowania sprawozdania finansowego oraz kosztów prowadzenia ?rachunkowości. Rządowe Centrum Legislacji szacuje, ?że z zaproponowanych uproszczeń będzie mogło skorzystać ?34 tys. jednostek, co w rezultacie może zredukować koszty ?związane ze sporządzaniem sprawozdań finansowych ?o kwotę rzędu 17 mln zł.

Zastosowanie przez jednostki mikro uproszczeń przewidzianych ?w nowelizacji ustawy nie będzie obowiązkowe. To jedynie ?opcja. Decyzję w tym zakresie podejmuje ostatecznie organ zatwierdzający.

W niektórych przypadkach sporządzanie przez mikrojednostki sprawozdań finansowych według nowych uproszczonych zasad może okazać się bezcelowe. Mikrojednostki należące do grup kapitałowych, których jednostki dominujące sporządzają pełne skonsolidowane sprawozdania finansowe, nadal będą musiały ?swoim spółkom matkom przekazywać pełną rozbudowaną ?informację finansową. A dla ich przygotowania uproszczone ?zasady będą z pewnością niewystarczające.