Inwestycje to przede wszystkim aktywa finansowe, nieruchomości oraz wartości niematerialne ?i prawne, które służą osiągnięciu korzyści ekonomicznych przez jednostkę. W jakich sytuacjach dochodzi do trwałej utraty ich wartości i w jaki sposób dokonać odpisu aktualizującego? – pyta czytelnik.
Wartość nieruchomości inwestycyjnych można określić, stosując, tak jak w przypadku środków trwałych, wycenę według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz o odpisy ?z tytułu trwałej utraty wartości. Alternatywą jest wycena według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej. Decyzja co do stosowanej metody wyceny należy do właściciela aktywów.
Spośród nieco innych metod wyceny można wybierać, jeżeli ustala się obowiązujące w jednostce zasady wyceny udziałów zaliczanych do inwestycji długoterminowych. Jednostka może je wyceniać według:
- ?ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub
- ?wartości godziwej albo
- ?skorygowanej ceny nabycia.
Wyniki zgodne ?z rzeczywistością
Aktualizacja wartości bilansowej inwestycji do realnej wysokości służy zapewnieniu rzetelnego i wiernego obrazu jednostki oraz wyniku finansowego prezentowanego ?w księgach rachunkowych ?i w sprawozdaniu finansowym. Chroni również przed wykazywaniem w bilansie inwestycji ?w zawyżonej wartości. Związana z aktualizacją konieczność weryfikowania zdolności aktywów do przynoszenia jednostce w przyszłości korzyści ekonomicznych uzasadnia stosowanie przez jednostki rozwiązań ?i wskazówek w tym zakresie opisanych w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 4 „Utrata wartości aktywów".
Należy przede wszystkim pamiętać, że określenie wartości składników aktywów powinno przebiegać z zachowaniem zasady ostrożności. Nakazuje ona aktualizację wyceny aktywów wykazywanej w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym do wartości możliwej do odzyskania. Szczególnie, jeśli jest ona niższa od wykazywanej ?w dniu bilansowym wartości danego składnika. Oznacza to konieczność uwzględniania przesłanek, które mogłyby mieć wpływ na trwałą utratę wartości aktywów.
Ocena oczekiwanych korzyści
Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowana przez jednostkę inwestycja nie przyniesie w przyszłości (w znaczącej części lub w całości) oczekiwanych korzyści ekonomicznych. Taki stan uzasadnia uwzględnienie odpisu aktualizującego, który doprowadza wartość składnika inwestycji wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej ?w inny sposób wartości godziwej.
Przesłankami, że dana inwestycja nie przyniesie w przyszłości oczekiwanych korzyści, są:
- ?pogarszająca się sytuacja finansowa jednostki, w której mamy udziały,
- ?postawienie jednostki, ?w której posiadamy udziały, w stan likwidacji lub upadłości,
- ?spadek cen rynkowych posiadanych akcji jednostek notowanych,
- ?ujemne kapitały własne jednostki, w której mamy udziały, oraz ponoszone przez nią straty finansowe,
- ?spadek cen na rynku nieruchomości.
Cena sprzedaży netto składnika inwestycji jest definiowana jako możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i zrealizowaniem tej sprzedaży.
Uwaga! Jeśli ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów nie jest możliwe, to jego wartość godziwą na dzień bilansowy należy ustalić ?w inny sposób.
Wartość godziwą można ustalić na przykład, korzystając z fachowych usług rzeczoznawcy lub poprzez porównanie ostatnich cen sprzedaży inwestycji na rynku.
Pamiętajmy, że za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, ?a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.
Jak księgować
Odpis z tytułu trwałej utraty wartości nieruchomości inwestycyjnych ujmuje się w korespondencji z pozostałymi kosztami operacyjnymi. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości aktywów finansowych księguje się natomiast w korespondencji z kosztami finansowymi.
W kolejnych okresach sprawozdawczych, po przeprowadzeniu procedury aktualizacji wyceny inwestycji, zasadne może się okazać podwyższenie lub odwrócenie odpisu aktualizującego wykazanego uprzednio w toku wyceny bilansowej. Każdorazowe przeprowadzenie procedury aktualizacji wyceny inwestycji ?i odwrócenie odpisu aktualizującego ich wycenę, w tym przeprowadzonych ocen, szacunków i obliczeń, wymaga odpowiedniego udokumentowania, odniesienia w księgach rachunkowych oraz ujawnienia danych dotyczących utraty wartości aktywów.
Odwrócenie – częściowe lub całkowite – odpisu z tytułu trwałej utraty nieruchomości inwestycyjnych następuje ?w korespondencji z pozostałymi przychodami operacyjnymi. Jeżeli dochodzi do odwrócenia odpisu z tytułu trwałej utraty wartości aktywów finansowych, to ujmuje się je ?w korespondencji z przychodami finansowymi.
Autorka jest junior managerem w dziale audytu Baker Tilly Poland
O klasyfikacji decyduje przeznaczenie składnika aktywów
Inwestycje to aktywa pozyskane przez dany podmiot w celu:
- ?osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów,
- ?uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów ?w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej.
