Arkadiusz Turczyn: Równouprawnienie kościołów i związków wyznaniowych

Konstytucyjne ujęcie równouprawnia kościołów i innych związków wyznaniowych określone zostało w art. 25 ustawy zasadniczej (zwłaszcza w ust. 1 uzupełnionym o ust. 2 i 3), niemniej również w tym artykule ustrojodawca nie wprowadził jednego dla tego typu organizacji unormowania stosunków z nimi, dokonując rozróżnienia w ust. 4 i 5, co sprawia co najmniej, że przeświadczenie o równouprawnieniu tych organizacji może zostać zaburzone.

Jak wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zasada równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych oznacza, że wszystkie kościoły i związki wyznaniowe posiadające wspólną cechę istotną powinny być traktowane równo, a jednocześnie zasada ta zakłada odmienne traktowanie kościołów i związków wyznaniowych, które nie posiadają wspólnej cechy istotnej z punktu widzenia danej regulacji. Z art. 25 Konstytucji RP wynika ponadto dla organów władzy publicznej obowiązek poszukiwania w sferze stosunków z kościołami i związkami wyznaniowymi rozwiązań prawodawczych o charakterze konsensualnym, które znajdują akceptację adresatów. Ustawodawca nie może podejmować jednostronnych ingerencji w sferę stosunków między poszczególnymi kościołami i związkami wyznaniowymi (wyrok TK z 2 kwietnia 2003 r., K 13/02, orzecznictwo TK dostępne na https://ipo.trybunal.gov.pl/). Zauważono też, że z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych jest istotne, aby sfera uprawnień przysługujących poszczególnym kościołom i związkom wyznaniowym była poddana jednolitej regulacji. Sfera uprawnień poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych nie jest wyczerpująco uregulowana ustawami o stosunku państwa do poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych, a uzupełniają je akty prawne regulujące różne przejawy życia społecznego, związane z działalnością kościołów i związków wyznaniowych (wyrok TK z 5 maja 1998 r., K 35/97).