Zasady naliczania zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy

Co do zasady zleceniobiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego od 91. dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Nie musi to być jednak ubezpieczenie z aktualnej umowy. Czasem można doliczyć również jego okresy z wcześniejszych tytułów >patrz ramka.

Zleceniobiorca nie musi spełniać warunku posiadania okresu wyczekiwania w okolicznościach uzasadniających przyznanie mu świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Wtedy zasiłek dostanie od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego, nawet jeśli nie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego.

Wyjątkowo od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku z tego ubezpieczenia mają zleceniobiorcy, którzy:

- ?są absolwentami szkół lub szkół wyższych i przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych; za datę ukończenia szkoły przyjmuje się datę podaną w świadectwie, natomiast datą uzyskania dyplomu jest ta znajdująca się na dyplomie, a więc dzień złożenia egzaminu dyplomowego,

- ?sprawowali mandat posła lub senatora i podjęli pracę w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji,

- ?u których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do lub ?z pracy.

Zleceniobiorcy, w przeciwieństwie do pracowników, nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Dotyczy ich tylko obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego – i to pod warunkiem, że inny tytuł ?i osiągana z niego podstawa składek nie zwalnia ich z konieczności opłacania tych składek ze zlecenia.

Dobrowolnie lub wcale

Zleceniobiorca może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie, na wniosek – pod warunkiem, że obowiązkowo jest objęty ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi. Tak wskazuje art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 11 ust. 2 ustawy ?z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1442 ze zm.; dalej ustawa o sus). Daje mu to prawo korzystania ze świadczeń w razie choroby i macierzyństwa.

Bez wstecznych dat

Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego zleceniobiorca może złożyć w dowolnie wybranym przez siebie terminie. Co do zasady ZUS obejmuje wykonawcę umowy cywilnej ubezpieczeniem chorobowym od dnia, który wskaże on we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia jego złożenia.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zleceniobiorca chce przystąpić do ubezpieczenia chorobowego od tego samego dnia, od którego kontrakt stał się dla niego tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Gdy w zgłoszeniu – złożonym ?w terminie siedmiu dni od dnia, w którym to się stało, wskaże zarówno ubezpieczenia emerytalno-rentowe, jak i chorobowe, zostanie nimi objęty z datą wsteczną wskazaną we wniosku.

Choroba na starcie

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków zasadą – która dotyczy również zleceniobiorców – jest sięganie do zarobków z ostatnich 12 miesięcy. W przypadku wykonawców umów-zleceń pod uwagę bierze się ich przeciętny miesięczny przychód stanowiący podstawę składki chorobowej za ten okres. Jeśli jednak ubezpieczenie trwało krócej, podstawę zasiłkową stanowi przeciętny miesięczny przychód z faktycznego okresu ubezpieczenia – za jego pełne miesiące kalendarzowe.

Pod uwagę bierze się przy tym przychód, jaki zleceniobiorca uzyskał za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, ?z tytułu którego przysługuje mu zasiłek. Uznaje się, że są to również okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu w ciągłości, czyli kolejne umowy-zlecenia zawarte z tym samym zleceniodawcą. Przerwy przypadającej na dni ustawowo wolne od pracy nie traktuje się tu jako przerwania ciągłości ubezpieczenia chorobowego.

Na pieniądze trzeba poczekać

Okres wyczekiwania na prawo do zasiłku dla osób objętych ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnie – w tym zleceniobiorców – wynosi 90 dni. Do tego okresu wlicza się nie tylko czas trwania tego ubezpieczenia z aktualnie trwającej umowy, ale też z poprzednich tytułów – np. pracy na umowę czy prowadzenia działalności. Można je doliczyć pod warunkiem, że był to okres nieprzerwany, a jeśli przerwa wystąpiła – nie przekroczyła 30 dni lub została spowodowana urlopem bezpłatnym, wychowawczym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej.

Młodzi wykonawcy poza systemem

Zasady obejmowania ubezpieczeniami zleceniobiorców nie dotyczą osób, które są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami w wieku do ukończenia 26 lat. Nie podlegają one ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym  i nie mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Dlatego nie mogą też liczyć na jakiekolwiek świadczenia za czas niezdolności do pracy z tego ubezpieczenia.