Jeśli opieki pooperacyjnej wymaga dwóch trzylatków, ich ubezpieczony ojciec może liczyć na finansowe wsparcie, nawet gdy stale z dziećmi przebywa ich nieubezpieczona matka. Tak orzekł 22 października 2013 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (XU 488/13), podważając decyzję ZUS odmawiającą pracownikowi prawa do zasiłku opiekuńczego.

Wystarczy jedna osoba

Organ rentowy nie kwestionował w tej sprawie prawa do świadczenia z tytułu samej hospitalizacji dzieci. Podważył jednak zasadność wypłaty zasiłku ze względu na całodobowe sprawowanie opieki przez niepracującą żonę ubezpieczonego. Uznał, że kobieta mogła zająć się pooperacyjną opieką dwóch niepełnosprawnych synów bez pomocy ich ojca. Poglądu tego nie podzielił jednak sąd. Stwierdził, że skoro operację miał każdy z synów, to zaistniała konieczność sprawowania nad nimi opieki przez oboje rodziców.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159 ze zm.) zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem ?w wieku do 14 lat. Literalne brzmienie tego przepisu wskazuje, że świadczenie przysługuje z tytułu sprawowania opieki nad „chorym dzieckiem".

Co do zasady ubezpieczony rodzic ma prawo do zasiłku z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem w czasie jego pobytu na oddziale, gdy:

Więcej troski

Ustawodawca nie przewidział sytuacji, że jednocześnie zachorować mogą bliźniaki, a opieka jednego rodzica okaże się niewystarczająca. Zdaniem SA konieczność sprawowania opieki przez oboje rodziców, z uwagi na jednoczesne zachorowanie ich niepełnosprawnych synów, była uzasadniona. Konieczność sprawowania takiej podwójnej opieki potwierdzało zwolnienie lekarskie wystawione ojcu tylko na czas pobytu dzieci w szpitalu (dwa dni).

Decyduje lekarz

Zasiłek na chorego potomka wypłaca się na podstawie zwolnienia lekarskiego. Pobyt dziecka na oddziale nie jest przeszkodą do wydania zaświadczenia, jeśli rodzic faktycznie sprawuje nad nim opiekę.

Jeżeli piecza nad chorym potomkiem (do lat 14) przypada na czas jego pobytu w szpitalu, świadczenie przysługuje pod warunkiem, że konieczność przebywania w tym czasie z dzieckiem potwierdzi w zaświadczeniu lekarz, który je leczy. Jeżeli taki dokument wydaje lekarz pracujący ?w szpitalu, jest ono równoznaczne ze stwierdzeniem konieczności opieki.

Problem pojawia się wtedy, gdy to zwolnienie wystawi inny lekarz – np. pediatra z poradni dziecięcej. Wówczas fakt, że niezbędna jest opieka rodzica nad dzieckiem podczas jego hospitalizacji, powinien dodatkowo potwierdzić lekarz leczący potomka w szpitalu.

Niezbędne formalności

Nie ma oficjalnego wzoru zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego konieczność sprawowania przez rodzica osobistej opieki nad dzieckiem przebywającym w szpitalu. Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2012 r., poz. 444) nie zawiera wzoru takiego dokumentu.

Po przyjęciu malucha na oddział, szpital na prośbę rodzica może wystawić zaświadczenie o hospitalizacji i konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Po zakończeniu leczenia, także na prośbę rodzica, szpital może też wystawić podobne zaświadczenie obejmujące cały okres hospitalizacji. Tego typu zaświadczenie jest podstawą do uzyskania zwolnienia lekarskiego ZUS ZLA w macierzystej poradni pediatrycznej, w której leczone jest dziecko.

Oprócz ZLA potwierdzającego chorobę malucha, trzeba też wypełnić wniosek na druku ZUS Z-15. Jego wzór określa załącznik nr 6 do ww. rozporządzenia. Ten formularz jest też dowodem stanowiącym podstawę przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego.

Niemowlakiem zajmie się mama i babcia

Zasiłku opiekuńczego nie dostanie pracownik, jeżeli poza nim są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę choremu dziecku. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym maluchem w wieku do ukończenia dwóch lat. Prawo do świadczenia przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, z tym że wypłaca się je tylko jednemu z rodziców – temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres. Jednak na chorego malucha, który nie ukończył dwóch lat, finansowe wsparcie przysługuje nawet wtedy, gdy oprócz mamy zajmuje się nim np. tata czy babcia.