Data zgłoszenia wniosku wpływa na kwotę emerytury

To zainteresowany decyduje, czy zacząć pobierać emeryturę, czy zrezygnować z niej przez kilka miesięcy lub rok, aby była wyższa.

Od czego zależy

W zależności od daty urodzenia ubezpieczonego oraz rodzaju emerytury sposób obliczania jej wysokości określają art. 25–26a, 53, 55 i 183 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna).

Data zgłoszenia wniosku o emeryturę obliczaną według dotychczasowych zasad ma szczególne znaczenie na początku roku kalendarzowego. Od 1 marca zmienia się bowiem wysokość kwoty bazowej, która istotnie wpływa na ostateczny poziom świadczenia. Kształtuje ona pierwszy składnik świadczenia, który stanowi 24 proc. kwoty bazowej. Wpływa też na wielkość podstawy wymiaru emerytury, którą wraz z uwzględnionymi okresami składkowymi i nieskładkowymi bierze się pod uwagę przy obliczeniu świadczenia.

Przy mieszanym sposobie obliczania emerytury data zgłoszenia wniosku wpływa na określenie części świadczenia ustalanego na dotychczasowych zasadach. Odnosi się to m.in. do poziomu kwoty bazowej przyjętej do obliczenia emerytury. Natomiast przy części emerytury obliczonej według nowych zasad data zgłoszenia wniosku może wpływać na wielkość przyjmowanego do jej określenia dalszego trwania życia.

Przy nowych zasadach termin zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury istotnie wpływa na jej wielkość. Rośnie ze wzrostem podstawy jej obliczenia i obniżką średniego dalszego trwania życia.

W myśl starych zasad

O wysokości świadczenia przyznanego na dotychczasowych zasadach decydują m.in. staż pracy, zarobki, a także kwota bazowa. Emerytura wynosi:

- 24 proc. kwoty bazowej obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę (od 1 marca 2013 r. do 28 lutego 2014 r. kwota ta wynosi 3080,84 zł),

- po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

- po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Podstawę wymiaru emerytury według dotychczasowych zasad ZUS oblicza, mnożąc wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową.

Przykład

Pani Krystyna, urodzona 15 kwietnia 1953 r., spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury. Do 31 grudnia 2008 r. ukończyła wymagany wiek - 55 lat oraz udokumentowała 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnym charakterze. Nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego (OFE).

Jeżeli złoży wniosek o emeryturę przed 15 kwietnia 2013 r., według jakich zasad ZUS ją obliczy? Gdyby zainteresowana chciała mieć świadczenie na dotychczasowych zasadach, powinna złożyć wniosek o jego przyznanie przed 15 kwietnia 2013 r., czyli przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

Jeżeli natomiast wniosek złoży po ukończeniu tego wieku, ZUS przyzna jej prawo do emerytury według tzw. mieszanego sposobu.

Według mieszanego sposobu

Urodzonemu po 31 grudnia 1948 r., który zgłosi wniosek o przyznanie emerytury na nowych zasadach, i który nie jest członkiem OFE, ZUS w pierwszej kolejności obliczy ją wyłącznie na nowych zasadach. Potem określi według mieszanego sposobu, a następnie zacznie wypłatę świadczenia w korzystniejszej wysokości.

Emerytura przyznana na wniosek ubezpieczonego, który wiek uprawniający do świadczenia osiągnął w 2013 r. i 2014 r., wynosi:

- 20 proc. emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz

- 80 proc. emerytury obliczonej na podstawie art. 26 tej ustawy.

Przykład

Urodzona 16 kwietnia 1954 r. spełnia warunki do wcześniejszej emerytury. Ma ponad 23-letni staż pracy, w tym 17 lat w szczególnych warunkach. Nie przystąpiła do OFE. Nadal chce pracować i przejść na świadczenie za rok, po ukończeniu podwyższonego wieku emerytalnego, tj. 16 października 2014 r. Ponieważ jej pensja przekracza 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, nie będzie pobierała emerytury.

Ważne!

Emerytura ustalona według mieszanego sposobu przysługuje tym, którzy nie są członkami OFE albo złożyli wniosek o przekazanie zgromadzonych tam pieniędzy za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Nowe reguły

Podstawę obliczenia nowej emerytury stanowi kwota składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego ten, od którego przysługiwać będzie świadczenie. Kwota ta obejmuje zgromadzone na koncie składki emerytalne, ich coroczną waloryzację oraz zwaloryzowany kapitał początkowy (dla tych, którzy podlegali ubezpieczeniom przed 1 stycznia 1999 r.).

Przykład

Pani Anna, urodzona 5 kwietnia 1953 r., zgłosiła pracodawcy chęć przejścia na emeryturę z ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego, czyli od 5 czerwca 2013 r.

Ubezpieczona ma ustalony kapitał początkowy, jest członkiem OFE i wykazała 38 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Zakład chciałby, aby pracowała do końca 2013 r. Czy dla niej korzystniej przejść na emeryturę od 5 czerwca 2013 r., czy od 1 stycznia 2014 r.?

Zainteresowana powinna przystać na propozycję firmy i przejść na emeryturę od 1 stycznia 2014 r. A to dlatego, że każde, nawet niewielkie odsunięcie momentu przejścia na nią jest korzystne dla ubezpieczonego, choćby dlatego, że z każdym miesiącem rośnie należne świadczenie.

Czy warto opóźniać

Decyzję o tym, od kiedy mieć prawo do emerytury według dotychczasowych lub mieszanych zasad, jeśli ubezpieczony może wybrać ten termin, powinien podjąć w miesiącu poprzedzającym termin waloryzacji. Wówczas zna już nową i dotychczasową kwotę bazową oraz wskaźnik waloryzacji świadczeń. Może się bowiem okazać, że emerytura ustalona od dotychczasowej kwoty bazowej, a następnie zwaloryzowana, jest korzystniejsza niż poziom świadczenia obliczonego od nowej kwoty bazowej.

Nowa emerytura wzrasta wraz z podniesieniem podstawy jej obliczenia i obniżką średniego dalszego trwania życia. Wysokość podstawy wymiaru, a w konsekwencji samej emerytury zwiększy więc każda dodatkowa składka oraz zmniejszenie średniego dalszego trwania życia, a więc odsunięcie w czasie daty przejścia na świadczenie.

Niełatwy wybór

Trudno wskazać, który ze sposobów obliczania emerytury jest korzystniejszy - w całości według nowych czy mieszanych zasad. Ubezpieczony, który długo pracował przed 1998 r. i wtedy osiągał stosunkowo wysokie zarobki, ma ustalony wysoki kapitał początkowy.

Emerytura obliczona w całości w myśl nowych zasad prawdopodobnie byłaby wyższa od tej ustalonej według mieszanego sposobu. Natomiast przy niewielkim stażu i niskich zarobkach przed 1999 r. emerytura przysługująca w powszechnym wieku, obliczona całkowicie na nowych zasadach, byłaby niższa od tej ustalonej zgodnie z mieszanym sposobem.