Prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

- urodził się po 31 grudnia 1948 r.,

- ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

- osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

- ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5–9 i art. 11 ustawy emerytalnej, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Wychowawcy i pedagodzy

Nauczyciele, wychowawcy i  inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w szkołach i przedszkolach (publicznych i niepublicznych), placówkach kształcenia ustawicznego oraz w placówkach, o których mowa w  art. 2 pkt. 5 i 7 Karty Nauczyciela, będą mogli wygasić swoją aktywność zawodową wcześniej niż w wieku emerytalnym, tj. przed ukończeniem 60 lat życia – kobiety i 65 lat życia – mężczyźni.

Do osiągnięcia wieku emerytalnego będą otrzymywać finansowane z budżetu państwa świadczenia kompensacyjne odpowiadające emeryturom pomostowym.

Aby nabyć prawo do świadczenia kompensacyjnego, trzeba:

- rozwiązać stosunek pracy,

- mieć staż ubezpieczeniowy wynoszący 30 lat, w tym 20 lat pracy jako nauczyciel w jednostkach, o których mowa wyżej,

- osiągnąć wiek, który w latach 2009–2014 wynosić będzie 55 lat, a w kolejnych będzie stopniowo wydłużany aż do 59 lat u kobiet i 64 lat u mężczyzn – w latach  2031–2032.

Nie zmieniają się też warunki nabywania prawa do świadczeń przedemerytalnych.

Zamiast częściowej

Zapewne osoby, które stracą pracę, zamiast przejść na częściową emeryturę, będą wolały świadczenie przedemerytalne. Zwłaszcza że warunki nabycia prawa do tego świadczenia są łagodniejsze niż te wymagane do emerytury częściowej. Może się o nie bowiem ubiegać kobieta, która ukończyła 56 lat oraz ma staż ubezpieczeniowy wynoszący tylko 20 lat, lub mężczyzna, który ukończył 61 lat oraz ma staż tylko 25 lat.

Aby nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego, trzeba mieć:

- ukończone do dnia rozwiązania stosunku pracy 56 lat (kobiety) lub 61 lat (mężczyźni) i mieć odpowiedni staż pracy – 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni), a zwolnienie musi nastąpić z powodu likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności,

- ukończone 55/60 lat (kobiety/mężczyźni), ale wtedy okresy składkowe i nieskładkowe muszą wynosić 30/35 lat (kobiety/mężczyźni), a zwolnienie ma nastąpić z winy pracodawcy,

- staż pracy wynoszący minimum 35 lat (kobiety) i 40 lat (mężczyźni), a utrata pracy wynika z winy pracodawcy – wtedy świadczenie dostaniemy niezależnie od wieku.

Ustawa precyzyjnie określa okres szczególnej ochrony zatrudnienia niektórych osób w wieku przedemerytalnym – w związku z wydłużeniem wieku emerytalnego. Chodzi tu o kobiety urodzone od 1953 do 1956 r. oraz mężczyzn urodzonych od 1948 do 1951 r., którzy w dniu wejścia w życie ustawy z 11 maja 2012 r. będą już objęci ochroną z art. 39 kodeksu pracy lub mogliby być nią objęci.

Obecnie ochrona ta będzie trwać do  chwili osiągnięcia nowego, wydłużonego wieku emerytalnego. Artykuł 16 ustawy zapewnia jednocześnie spójność w stosowaniu art. 39 k.p., powoływanego w różnych przepisach prawa pracy.

Przywileje dla rolników i prokuratorów

Pewne grupy zawodowe przez najbliższych pięć lat, poczynając od 1 stycznia 2013 r., będą mogły przechodzić na wcześniejsze świadczenia, wciąż korzystając z obecnych zasad.

Rolnicy ubezpieczeni w KRUS zachowają prawo do emerytury rolniczej, pod warunkiem że do 31 grudnia 2017 r. łącznie spełnią następujące warunki:

- ukończą 55 lat – kobiety, 60 lat – mężczyźni,

- podlegali ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 30 lat,

- zaprzestaną prowadzenia działalności rolniczej.

Teraz rolnicy mogą przejść na wcześniejszą emeryturę po ukończeniu 60 lat (mężczyźni) i 55 lat (kobiety), jeżeli podlegali ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 30 lat. Jeżeli spełnią te warunki do końca 2017 r., mogą liczyć na wcześniejsze świadczenie.

W praktyce oznacza to, że kobieta ubezpieczona w KRUS, urodzona w 1962 r., przejdzie na emeryturę w wieku 55 lat, natomiast jej rówieśnica podlegająca powszechnemu ubezpieczeniu społecznemu będzie musiała pracować do osiągnięcia 63 lat i 4 miesięcy.

Również sędziowie i prokuratorzy będą mogli przejść w stan spoczynku na własny wniosek.

Kobiety po ukończeniu 55 lat, jeżeli przepracowały na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 25 lat, a mężczyźni po ukończeniu 60 lat z okresem pracy nie mniej niż 30 lat.

Prawo do przejścia w stan spoczynku będzie przysługiwało tym sędziom i prokuratorom, którzy te warunki spełnią do końca 2017 r. Takie rozwiązania obejmą kobiety urodzone do 30 września 1973 r. i mężczyzn urodzonych do 30 września 1953 r.