- W Polsce prowadzę działalność związaną z zakładaniem instalacji elektrycznych. Te usługi zamierzam wykonywać w Niemczech na podstawie umowy zawartej z tamtejszym kontrahentem. Czy podczas świadczenia usług w tym kraju mogę ubezpieczać się w ZUS?
– pyta czytelnik.
Tak. Umożliwia to art. 12 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/ 04 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU UE L z 30.04.2004 r.).
Jakie warunki
Zgodnie z nim osoba, która normalnie wykonuje działalność jako pracujący na własny rachunek w państwie członkowskim, a która udaje się po to, aby realizować podobną działalność w innym państwie Unii Europejskiej, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego. Pod warunkiem, że przewidywany okres takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.
Przepis ten pozwala na to, aby osoba prowadząca w Polsce działalność na własny rachunek, zamierzająca przez pewien okres świadczyć swoje usługi w innym państwie UE, opłacała składki społeczne w naszym kraju. Ma jednak spełnić następujące warunki określone w prawie wspólnotowym:
- przed przeniesieniem działalności za granicę osoba ta musi ją wcześniej prowadzić w Polsce,
- działalność za granicą ma mieć charakter podobny do tej prowadzonej w Polsce,
- świadczenie usług za granicą nie może trwać dłużej niż 24 miesiące.
Pierwszy z tych warunków przedsiębiorca spełni, gdy prowadzi działalność w Polsce przez co najmniej dwa miesiące przed datą jej przeniesienia za granicę. Przy czym nie chodzi o samo zarejestrowanie u nas, ale o faktyczne jej prowadzenie.
Faktury i umowy
Przedsiębiorca powinien dysponować dokumentami potwierdzającymi, że przez te dwa miesiące rzeczywiście świadczył usługi w Polsce w zakresie działalności prowadzonej nad Wisłą. Są to np. faktury czy umowy zawarte z kontrahentami w Polsce.
Również podobny charakter działalności zagranicznej do tej prowadzonej w Polsce ocenia się na podstawie stanu faktycznego. Warunku tego przedsiębiorca nie spełni, jeżeli za granicą będzie świadczył takie usługi, które są wprawdzie określone w jego polskim wpisie do ewidencji działalności, ale w rzeczywistości w Polsce ich nie wykonywał.
Będzie badanie
ZUS (jako właściwa instytucja) na podstawie dokumentów potwierdzających wykonane w Polsce usługi oraz umów z niemieckim kontrahentem oceni, czy spełnia tę przesłankę. Przedsiębiorca musi być więc przygotowany na to, że Zakład poprosi go o okazanie takich papierów.
Istotne jest też, aby po zakończeniu działalności poza krajem nadal ją prowadzić w Polsce. Z tego powodu ZUS może badać, czy podczas zagranicznej aktywności przedsiębiorca spełnia warunki do jej kontynuowania u nas. Chodzi o np. przynależność do izb zawodowych, rzemieślniczych, opłacanie podatków, utrzymywanie niezbędnej infrastruktury.
Na jakim druku
Jeżeli przedsiębiorca jest zainteresowany ubezpieczeniem w ZUS podczas działalności w innym kraju UE, powinien wystąpić do ZUS o potwierdzenie formularza A1.
Dokument ten zaświadcza, że osoba w nim wymieniona jest ubezpieczona w Polsce, a zarazem zwalnia ją to z obowiązku ubezpieczeń za granicą. ZUS zaaprobuje ten druk, jeżeli przedsiębiorca spełni wszystkie przedstawione warunki.
Jeżeli odmówi poświadczenia formularza A1, biznesmen podczas działalności za granicą będzie podlegał ubezpieczeniom w tym państwie, do którego przeniósł swoje usługi. W Polsce za ten okres powinien wyrejestrować się z ubezpieczeń w ZUS.
