Mężczyzna zakłada działalność gospodarczą i będzie płacił tzw. mały ZUS. Chce wprowadzić żonę jako osobę współpracującą, również przy preferencyjnym oskładkowaniu. Załóżmy, że kobieta zajdzie w ciążę. Czy dostanie zasiłek macierzyński, a jeśli tak, to w jakiej wysokości?
– pyta czytelnik.
Osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą może liczyć na zasiłek macierzyński, jeśli przystąpi do ubezpieczenia chorobowego i urodzi dziecko w czasie tego ubezpieczenia.
Wysokość zasiłku będzie zależała od zadeklarowanej podstawy wymiaru składki chorobowej. Ale uwaga! Osoba współpracująca nie może być na „małym ZUS”.
Co obowiązkowo, a co dobrowolnie
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące podlegają z tych tytułów obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny, ale mogą do niego przystąpić tylko osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo.
Za osobę współpracującą w rozumieniu przepisów ubezpieczeniowych uważa się osobę, która spełnia określone przesłanki, tzn. jest małżonką przedsiębiorcy pozostającą z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, współpracującą przy prowadzeniu działalności. Tak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm., dalej ustawa systemowa).
Przedsiębiorcy pozostają w obowiązkowych ubezpieczeniach od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania (z wyłączeniem okresu zawieszenia), a osoby współpracujące – od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu działalności do dnia jej zakończenia.
Zgłoszenia do ubezpieczeń zarówno siebie, jak i współpracującej małżonki dokonuje przedsiębiorca w ciągu siedmiu dni od momentu powstania obowiązku ubezpieczeń. To on opłaca w całości z własnych środków miesięczne składki za siebie i współpracownika.
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku w tej sprawie, ale tylko gdy zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane terminowo. W przeciwnym razie zaczyna się od dnia wskazanego we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.
Wyłącznie dla prowadzących
Przedsiębiorcy płacą składki emerytalno-rentowe za siebie i osoby współpracujące od zadeklarowanej podstawy wymiaru, jednak nie niższej niż kwota odpowiadająca 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek ogłoszonego w Monitorze Polskim na dany rok kalendarzowy.
Nowa podstawa obowiązuje przez cały rok, od 1 stycznia do 31 grudnia (art. 18 ust. 8 ustawy systemowej). W 2011 r. wynosi ona 2015,40 zł.
Jednak przedsiębiorcy startujący z własnym biznesem mogą przez okres pierwszych 24 miesięcy korzystać z ulgi polegającej na wpłacaniu składek społecznych (tylko społecznych, nie zdrowotnej) od niższej podstawy wymiaru, tj. 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, co znacznie obniża koszt ubezpieczenia. Obecnie jest to kwota 415,80 zł.
Ulga dotyczy prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, którzy:
- nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadzili pozarolniczej działalności,
- nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Zatem tzw. mały ZUS nie dotyczy osób współpracujących, lecz tylko osób prowadzących firmę. Za współpracowników trzeba płacić pełny ZUS, na ogólnych zasadach.
Małżonka w ciąży
Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego – dobrowolnego bądź obowiązkowego – urodziła dziecko lub je przysposobiła. Przy zasiłku macierzyńskim nie obowiązuje tzw. okres wyczekiwania, czyli odpowiednio długi okres pozostawania w tym ubezpieczeniu.
Warto zaznaczyć, że nabycie uprawnień do zasiłku zależy od tego, czy zachowana jest ciągłość ubezpieczenia chorobowego, tzn. nie można doprowadzić do jego wygaśnięcia. Dlatego składki chorobowe trzeba płacić terminowo. Ubezpieczenie chorobowe ustaje bowiem od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono należnej składki w oznaczonym terminie.
Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres przewidziany w przepisach kodeksu pracy dla urlopu macierzyńskiego i wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Podstawę wymiaru z kolei stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc porodu. Jeżeli poród odbył się przed upływem 12-miesięcznego okresu, podstawą jest przychód za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Przychód to kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe współpracownicy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składki chorobowej. Podstawa wymiaru składki chorobowej jest taka sama jak dla składek emerytalnej i rentowej, z tym że podlega ograniczeniu, tzn. nie może przekraczać miesięcznie 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Zatem im płatnik zadeklaruje wyższą podstawę wymiaru składki chorobowej, tym wyższy będzie później zasiłek macierzyński.
Jeśli współpracownica zaplanuje urodzenie dziecka, można asekuracyjnie opłacać odpowiednio wcześniej składki chorobowe od wyższej podstawy wymiaru niż minimalna (z uwzględnieniem ograniczenia), by w przyszłości otrzymywać większe świadczenie z ZUS.
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
