[srodtytul]Podanie trafia do zatrudniającego lub do ZUS[/srodtytul]

[b] Pracownik jest zatrudniony w małej spółce z dziesięcioosobowym personelem. Domaga się wliczenia do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków nagród uznaniowych, które pominęliśmy. Powołuje się przy tym na [b]wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca br. (SK 16/06)[/b]. W 2007 r. przebywał w sumie na 60-dniowym zwolnieniu lekarskim. Nie wie, do kogo ma się zwrócić z wnioskiem o przeliczenie zasiłku chorobowego. Musi też do ZUS czy wystarczy do pracodawcy, który przekaże dokumentację dalej? [/b]

Zasadą jest, że wnioski o uzupełnianie świadczeń chorobowych zatrudnieni zgłaszają swoim płatnikom. Tymi ostatnimi są podmioty, które ustalają im prawo do świadczeń chorobowych, macierzyńskich czy opiekuńczych oraz je wypłacają. W opisanej sprawie mamy do czynienia z zakładem, który 30 listopada 2007 r. zgłaszał zapewne do ubezpieczenia chorobowego poniżej 21 osób. Skoro tak, to w 2008 r. nie jest on płatnikiem zasiłków dla swojej załogi. Wynika tak z art. 61 ust. 1 i 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.)[/link]. Wniosek o przeliczenie wypłaconych w 2007 r. zasiłków opisany pracownik kieruje zatem do ZUS.

[b] A co w takim razie z wynagrodzeniem chorobowym, jakie mu uregulowaliśmy w 2007 r. Gdzie powinien złożyć podanie o jego wyrównanie?[/b]

To inna sprawa. Wynagrodzenie chorobowe określone w art. 92 kodeksu pracy ustala i wypłaca każdy zakład, choćby miał jednego pracownika. Dlatego to on jest zawsze jego płatnikiem. Reasumując, w tej sytuacji opisana osoba musi złożyć dwa wnioski:

– do pracodawcy o przeliczenie wynagrodzenia chorobowego za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w 2007 r.;

– do ZUS o przeliczenie zasiłku chorobowego za dalszą absencję, czyli za okres od 34 do 60 dnia absencji zdrowotnej w poprzednim roku.

[srodtytul]Nagrody zwykle zwiększają świadczenia [/srodtytul]

[b] Personel spółdzielni zalał ją wnioskami o ponowne ustalenie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, macierzyńskich i wypadkowych wypłaconych w ciągu trzech ostatnich lat. Pracownicy żądają uwzględnienia w nich indywidualnych nagród, jakie dostawali za wykonywanie zadań wykraczających poza zakres ich obowiązków lub poza godziny robocze, np. za przygotowanie i obsługę zebrania przedstawicieli członków, za przygotowanie dokumentacji i uchwał do wyodrębnienia lokali spółdzielczych i za pozytywny raport po lustracji. Od wszystkich nagród odprowadziła składki chorobowe. Czy nagrody te należy włączyć do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych w wyniku orzeczenia Trybunału z 24 czerwca 2008 r.? [/b]

W takich sytuacjach Trybunał podpowiada następujący tryb postępowania: jeśli przepisy milczą na temat wypłaty danego składnika pensji za czas choroby, przeprowadzamy weryfikację, czy:

– odprowadziliśmy od niego składkę chorobową,

– nie uiściliśmy go faktycznie za czas niedyspozycji zdrowotnej.

Gdy składkę przekazaliśmy i nie było wypłaty za czas choroby, nagroda wchodzi do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Spółdzielnia powinna zatem respektować wnioski podwładnych i przeliczyć świadczenia. Tym bardziej że z samej istoty wskazanych nagród wynika, że przysługują one za dodatkową pracę, a więc nie za czas absencji chorobowej.

[b] Regulamin premiowania spółki przewiduje premie kwartalne za realizację zadań, ustalane i wypłacane do 10 miesiąca pierwszego po zakończeniu danego kwartału. Stanowią one 10 proc. płacy zasadniczej określonej w umowie o pracę a nieuiszczonej za czas przepracowany w miesiącu. Jeśli jednak podwładny przepracuje w kwartale mniej niż 42 dni, nie dostaje ani grosza premii. Czy po wyroku Trybunału z 24 czerwca br. musimy te premie przyjmować do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych?[/b]

To zależy. Wyłączamy je pracownikom, którzy przepracują 42 dni w kwartale. Dlatego że za okres zwolnienia lekarskiego otrzymują pełne premie, niepomniejszane, czyli niejako obok wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Nie są zatem stratni. Potwierdza to ponadto regulamin, nakazujący szacować premie od pełnej pensji podstawowej określonej w angażu, czyli należnej za cały miesiąc. Na innej pozycji znajdują się natomiast przewlekle chorzy, którzy opuścili w kwartale więcej niż 42 dni robocze i w związku z tym nie zyskali premii. Znaczy to, że w ich przypadku premie są zawieszane za czas niedyspozycji zdrowotnej. Nie ma zatem podstaw do wykluczania im premii z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłków. Gdybyśmy je wyłączyli, świadczenia te nie odzwierciedlałyby ich normalnego wynagrodzenia.

[b] No dobrze, ale w jakiej wysokości mamy włączać te premie zatrudnionym nieobecnym w kwartale ponad 42 dni: uzupełnionej czy faktycznie wypłaconej? [/b]

Uzupełnionej, a więc w kwocie 10 proc. pensji podstawowej za kwartał. A tak ukształtowane premie przyjmujemy w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych po uzupełnieniu.

[srodtytul]Wypłata naliczona od pensji z angażu poza podstawą[/srodtytul]

[b] Firma angażująca mniej niż 21 osób wypłaciła dobrowolnie pracownikom w lipcu 2008 r. nagrodę z zysku. Pracownicy zarzucają ją wnioskami o przeliczenie uiszczonych im w ciągu trzech lat wstecz zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych i świadczeń rehabilitacyjnych. Problem w tym, że w regulaminie płacowym nic nie ma o premii, ale prezes polecił je naliczać jako procent pełnego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego podanego w indywidualnych angażach. Od wszystkich tych nagród odprowadziliśmy składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Czy zwiększają one wymienione świadczenia?[/b]

[b]Nie.[/b] Nawet po wyroku Trybunału z 24 czerwca br. zakładowe przepisy pomijające pewien składnik poborów to jeszcze nie powód wyłączenia tego składnika z podstawy wymiaru wymienionych świadczeń. W takiej sytuacji Trybunał zaleca analizę wątpliwego składnika wynagrodzenia pod kątem, czy:

– odprowadziliśmy składkę chorobową od tego składnika,

– nie wypłaciliśmy go za czas choroby czy innej absencji zasiłkowej, np. opieka nad dzieckiem.

Opisana nagroda nie spełnia drugiego warunku: skoro stanowi odsetek miesięcznej płacy zasadniczej określonej w umowie o pracę, przysługuje niejako za czas przebywania przez zatrudnionego na zwolnieniu lekarskim czy za okres sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym chorym. Dlatego wyłączamy ją z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, zasiłków chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego.

[b] Wszystkie te wnioski możemy zatem załatwić odmownie?[/b]

[b]Tak.[/b] Dodam jednak, że podwładni niepotrzebnie je składali. Nie musieliby ich zgłaszać nawet wtedy, gdyby opisana nagroda z zysku powiększała zasiłki. Skoro została ona uiszczona w lipcu 2008 r., wpływałaby ewentualnie na świadczenia wypłacane począwszy od sierpnia br. Podstawę wymiaru zasiłków stanowi bowiem przychód wypłacony pracownikowi za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy. A do wynagrodzenia chorobowego i zasiłków przysługujących 7 lipca 2008 r. i później stosujemy już w pełni wyrok Trybunału. Znaczy to, że płatnik powinien ewentualnie sam, z urzędu, przyjąć taką nagrodę do podstawy ich wymiaru.

[b] Pracodawca uiścił zatrudnionemu w marcu 2008 r. nagrodę roczną za 2007 r. Regulamin oceny okresowej, na podstawie którego przyznaje on te należności, nie zawiera postanowienia o zachowywaniu do nich prawa za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Nagrody te szacujemy jednak według zsumowanego wynagrodzenia zasadniczego za czas przepracowany, chorobowego i urlopowego. Wynika z tego, że podwładni zachowują do niej prawo za czas przebywania na wynagrodzeniu chorobowym, ale nie na zasiłku. Co z pracownikiem, który chorował od 21 lipca do 31 sierpnia br., czyli przez 42 dni? Do podstawy wynagrodzenia chorobowego przyjmujemy ją w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej za poprzedni rok? [/b]

[b]Nie.[/b] Zupełnie odwrotnie. Mamy do czynienia z sytuacją, kiedy wprawdzie lakoniczne przepisy firmowe pomijają temat relacji między nagrodą roczną i świadczeniami chorobowymi, ale wskazówki wynikają ze zwyczajów przyjętych w zakładzie. Skoro nagroda jest szacowana według m.in. wynagrodzenia chorobowego, oznacza to, że nie jest obniżania za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego zatrudnionego w roku. Dlatego w ogóle nie wliczamy jej do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a uiszczonej obok niego nie oskładkowujemy. Nagroda ta wchodzi jednak do podstawy wymiaru zasiłków chorobowych, czyli w tym wypadku za ostatnie dziewięć dni zwolnienia lekarskiego.

[srodtytul]Dodatkowe profity na różnych zasadach[/srodtytul]

[b] Zarząd spółki przyznał zatrudnianym osobom z okazji kwietniowych świąt bony towarowe w jednakowej procentowej wartości dla wszystkich. Sfinansował je z własnych środków obrotowych. Oskładkowaliśmy je i opodatkowaliśmy. Zwiększają one świadczenia chorobowe?[/b]

[b]Nie.[/b] Przynajmniej takie stanowisko zajął ZUS (pismo z 22 października 2008 r., 992800/6000/ 374/2008/ SKu/ 10; pisaliśmy o tym w DF z 29 października br.). Kwestia jest jednak dyskusyjna. Niemniej ZUS uważa, że nie stanowią one podstawy wymiaru.

[b] Jeden z handlowców zatrudniony na etacie w spółce komputerowej osiąga ponadprzeciętne wyniki; wyrabia prawie połowę zysku swojego działu. Prezes niedawno go awansował i dodatkowo przyznał w nagrodę zagraniczną wycieczkę dla niego i jego rodziny w cenie 30 tys. zł. Odprowadziliśmy od niej składki na ubezpieczenia społeczne. Czy wartość tej wycieczki wpływa na wysokość przyszłych świadczeń chorobowych i opiekuńczych tego pracownika?[/b]

[b]Tak.[/b] Nie ma podstaw, by wartość wycieczki wykluczyć z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Zatrudniony dostał ją w nagrodę za dobre wyniki pracy, stanowi jego oskładkowany przychód, a przepisy zakładowe nie mówią o zachowywaniu przez podwładnych prawa do wycieczki podczas pobierania świadczeń z tytułu niedyspozycji zdrowotnej.

[ramka][b]Kiedy składniki płacy zwiększają świadczenia chorobowe[/b]

Cytowany [b]wyrok Trybunał Konstytucyjnego z 24 czerwca 2008 r. (SK 16/06)[/b] zmienił sposób wliczania premii, nagród i dodatków do wynagrodzenia do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych i wypadkowych. Sentencja orzeczenia podpowiada następujący sposób postępowania z oskładkowanymi elementami pensji, jeśli:

- przepisy bądź zwyczaj zakładowy przewiduje pośrednio lub wprost zachowanie do nich prawa przez pracowników za czas wymienionych niedyspozycji zdrowotnych, wyłączamy je;

- według tych przepisów lub zwyczaju są one pomniejszane za okres takich absencji, uwzględniamy je w kwocie:

– uzupełnionej, jeżeli stanowią procent wynagrodzenia

– faktycznie wypłaconej, gdy w grę wchodzi redukcja kwotowa

- przepisy milczą na temat relacji danego składnika oraz wynagrodzenia chorobowego i zasiłków; sprawdzamy wtedy, czy rzeczywiście wypłaciliśmy go za okres choroby lub nieobecności zasiłkowej; jeśli tak, to go pomijamy; jeśli nie, włączamy do podstawy wymiaru.[/ramka]