Potrąceń ze świadczeń określonych w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (test jedn. DzU z 2023 r., poz. 2780) dokonuje się od 2019 r. na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 66a ust. 1 ustawy zasiłkowej). To oznacza m.in., że obowiązują takie same, jak w przypadku emerytur i rent, kwoty wolne od egzekucji i potrąceń z zasiłku chorobowego, opiekuńczego, wypadkowego i macierzyńskiego oraz ze świadczenia rehabilitacyjnego. A te podlegają corocznej waloryzacji na zasadach określonych dla emerytur i rent, tj. od 1 marca każdego roku. Obowiązujące od 1 marca 2024 r. ogłoszono w komunikacie Prezesa ZUS z 14 lutego 2024 r. (MP poz. 133). Należy je stosować do wszystkich świadczeń wypłaconych od 1 marca 2024 r. do 28 lutego 2025 r., niezależnie jakiego okresu dotyczy wypłata.

>Kwoty wolne od potrąceń od 1 marca 2024 r. do 28 lutego 2025 r.

Rodzaj potrącenia

Kwota wolna

do 29 lutego 2024 r.

od 1 marca 2024 r.

sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi

681,97 zł

764,62 zł

należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego

681,97 zł

764,62 zł

sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych (np. kredyty, pożyczki) wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi

1125,26 zł

1261,64 zł

Należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1-2b i 6-9 ustawy emerytalnej, tj. m.in. świadczenia wypłacone zaliczkowo lub nienależnie pobrane

900,22 zł

1009,33 zł

W przypadku gdy zasiłek przysługuje tylko za część miesiąca, kwotę wolną należy zmniejszyć:

- dzieląc ją przez 30,

- mnożąc wynik przez liczbę dni, za które przysługuje świadczenie.

Limity potrąceń

Poza kwotą wolną wysokość potrącenia z zasiłku zależy również od drugiego limitu – tzw. maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia. To odpowiedni procent z zasiłku brutto. Przy egzekucji na poczet alimentów można zabrać maksymalnie 60 proc. świadczenia, a jeśli potrącenie dotyczy świadczeń niealimentacyjnych – 25 proc.

W przypadku zbiegu egzekucji należności alimentacyjnych z egzekucją należności innych niż alimentacyjne potrąceń dokonuje się w odpowiedniej kolejności, z tym że łącznie potrącenie nie może przekraczać 60 proc. kwoty zasiłku (art. 140 ust. 6 pkt 1 ustawy emerytalnej).

Z zasiłków nie dokonuje się potrąceń należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych (art. 66a ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Pensja za czas choroby

Powyższych zasad nie stosuje się do potrąceń dokonywanych z wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego przez pracodawcę na podstawie art. 92 kodeksu pracy. Tu należy postępować według reguł dokonywania ujęć z wynagrodzenia za pracę, tj. zgodnie z art. 87–91 k.p.

Kwotę wolną od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia chorobowego, tak jak z wynagrodzenia za pracę, zmniejsza się proporcjonalnie wyłącznie do wymiaru czasu pracy, bez względu na liczbę dni przepracowanych w danym miesiącu.

Zbieg egzekucji

Jeśli w jednym miesiącu pracownik osiąga zarówno wynagrodzenie ze stosunku pracy (w tym wynagrodzenie chorobowe), jak i zasiłek z ubezpieczenia społecznego, wysokość potrąceń z tych należności należy ustalić odrębnie.