Przedsiębiorca, który korzysta z ulgi na start, w tym okresie nie podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Ulga na start...
To oznacza, że gdy zachoruje, będzie opiekować się dzieckiem lub chorym członkiem rodziny albo gdy urodzi mu się dziecko, nie otrzyma:
- zasiłku chorobowego,
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- zasiłku macierzyńskiego,
- zasiłku opiekuńczego.
W czasie korzystania z ulgi na start nie będzie też objęty ubezpieczeniem wypadkowym. Dlatego też nie będzie mieć prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, np.:
- zasiłku chorobowego,
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- renty z tytułu niezdolności do pracy,
- jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Czytaj także: Składki ZUS: przedsiębiorca sam może wybrać ulgę
... zaważy na emeryturze
Okres ulgi na start, w którym przedsiębiorca nie opłaca składek na ubezpieczenie emerytalne, nie zostanie również uwzględniony przy ustalaniu prawa do emerytury i jej wysokości. Osoba, która urodziła się po 31 grudnia 1948 r., otrzyma emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat – kobieta, 65 lat – mężczyzna) i udowodnieniu jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia. Jeżeli jednak jej świadczenie będzie niższe niż najniższa emerytura, ZUS podwyższy je do tej kwoty tylko wtedy, gdy udowodni ona co najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych (kobieta) albo 25 takich lat (mężczyzna).
Okresu korzystania z ulgi na start ZUS nie zalicza także do okresu, który bierze pod uwagę, gdy ustala prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i obliczaa jej wysokość. Aby uzyskać prawo do takiej renty nie wystarczy, że dana osoba jest niezdolna do pracy. Musi jeszcze udowodnić wymagany okres składkowy i nieskładkowy (zależy on od wieku, w którym stała się niezdolna do pracy) oraz, że jej niezdolność do pracy powstała w tych okresach lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.
Przykład
Michał N. (urodzony w kwietniu 1983 r.) zgłosił w czerwcu 2018 r. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Udokumentował 6 lat pracy. Od kwietnia 2016 r. do kwietnia 2018 r. nie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W maju 2018 r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i skorzystał z ulgi na start. Lekarz orzecznik orzekł częściową niezdolność do pracy, która powstała w maju 2018 r. Pan Michał otrzymał jednak decyzję odmawiającą przyznania renty, bo jego niezdolność do pracy nie powstała w okresach składkowych ani nieskładkowych, ani też w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Preferencyjne zasady
Decyzja o opłacaniu preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne ma z kolei wpływ na wysokość przysługujących świadczeń z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego:
- zasiłku chorobowego,
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- zasiłku macierzyńskiego,
- zasiłku opiekuńczego.
Czytaj także: ZUS: niższe składki dla małych firm
Gdy przedsiębiorca będzie opłacać składki od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, to te świadczenia będą obliczane od tej kwoty. Na przykład zasiłek chorobowy będzie wynosił 80 proc. tej kwoty (średniej z 12 miesięcy), a za okres pobytu w szpitalu – 70 proc. Zasiłek 100-proc. (także za pobyt w szpitalu) przedsiębiorca otrzyma, gdy jego niezdolność do pracy będzie spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, wykonywaniem badań lekarskich dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, zabiegiem ich pobrania, czy też będzie przypadać w czasie ciąży.
Ważne!
Aby otrzymać zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy czy świadczenie rehabilitacyjne, trzeba opłacać składki w ustawowym terminie. Inaczej ubezpieczenie chorobowe ustanie.
Przykład:
Piotr P., który prowadzi działalność pozarolniczą, podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 marca 2017 r. Zadeklarował, że będzie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne (w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) w wysokości preferencyjnej, tj. od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Zatem od marca do grudnia 2017 r. podstawę wymiaru składek stanowiła kwota 600 zł, a od stycznia 2018 r. – 630 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne opłacał terminowo i w należnej wysokości.
Od 1 do 30 czerwca 2018 r. pan Piotr był niezdolny do pracy z powodu choroby. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, tj. za okres od czerwca 2017 r. do maja 2018 r. Przychodem są kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty. Podstawa wymiaru zasiłku wyniosła 528,53 zł, co wynika z następujących obliczeń:
- 13,71 proc. z kwoty 600 zł = 82,26 zł,
- 600 zł – 82,26 zł = 517,74 zł,
- 13,71 proc. z kwoty 630 zł = 86,37 zł,
- 630 zł – 86,37 zł = 543,63 zł,
- [(517,74 zł x 7 miesięcy) + (543,63 zł x 5 miesięcy)] : 12 miesięcy = 528,53 zł.
Piotr P. ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Za czerwiec przysługuje mu zasiłek chorobowy w kwocie 423 zł, co wynika z następujących obliczeń:
- 528,53 zł : 30 dni = 17,62 zł,
- 17,62 zł x 80 proc. = 14,10 zł,
- 14,10 zł x 30 dni = 423 zł.
Gdy przedsiębiorca opłaca preferencyjne składki, to ma to również wpływ na wysokość świadczeń, które przysługują z:
- ubezpieczenia wypadkowego (m.in. zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego),
- ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (emerytury, renty).
Działalność nieewidencjonowana
Osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną w ogóle nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu. W związku z tym nie korzysta z ochrony, którą te ubezpieczenia gwarantują i nie otrzyma świadczeń, m.in. w razie choroby czy macierzyństwa.
Okres prowadzenia takiej działalności nie zostanie też uwzględniony przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych lub świadczeń przysługujących członkom rodziny – w razie śmierci prowadzącego tę działalność. W okresie prowadzenia działalności nieewidencjonowanej nie podlega się również ubezpieczeniu wypadkowemu. Dlatego nie można skorzystać ze świadczeń z tego ubezpieczenia. Dotyczy to także członków rodziny osoby prowadzącej taką działalność (w razie jej śmierci).
Przykład
Julia L. od maja 2018 r. prowadzi działalność nieewidencjonowaną. Jej przychód z tego tytułu wynosi 900 zł miesięcznie, czyli nie przekracza 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (o warunkach prowadzenia działalności nieewidencjonowanej można przeczytać na www.biznes.gov.pl). W czerwcu 2018 r. Julia L. miała wypadek w czasie wykonywania swoich obowiązków wynikających z prowadzonej działalności. Zgłosiła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Ponieważ w dniu, w którym uległa wypadkowi przy pracy, nie podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu, ZUS nie może jej przyznać renty wypadkowej.
- Bez prawa do bezpłatnego lekarza
Prowadzenie działalności nieewidencjonowanej nie stanowi również tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Nie ma więc prawa do korzystania z usług publicznej opieki zdrowotnej (np. bezpłatnej wizyty u lekarza), chyba że osoba prowadząca taką działalność:
- będzie ubezpieczona z innego tytułu (np. z umowy o pracę),
- zgłosi się do ubezpieczenia zdrowotnego dobrowolnie,
- zostanie zgłoszona do tego ubezpieczenia jako członek rodziny, np. przez pracującą żonę.
