Przewidziana w polskich przepisach prawa ubezpieczeń społecznych kategoria „pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze" (łącznie nazywana dla potrzeb niniejszego artykułu pracą szczególną), wykonywanej przez osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., ma swoje znaczenie prawne w kontekście nabycia prawa do jednego rodzaju świadczenia – emerytury, a przede wszystkim emerytury pomostowej.
Zgodnie z art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) co do zasady prawo do emerytury pomostowej mają ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., wykonujący pracę szczególną. Zasady, warunki i tryb ustanawiania tych emerytur określa ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (dalej: ustawa pomostowa).