Momentem uzyskania przez pracownika przychodu, zależnie od jego rodzaju, jest:

- w przypadku regulowania podwładnym należności pieniężnych (np. wynagrodzenia) – dzień postawienia do dyspozycji zatrudnionego gotówki lub dzień obciążenia rachunku bankowego pracodawcy, w związku z realizacją przelewu dla zatrudnionego (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 lipca 2009 r., IPPB5/423-198/09-3/MB).

- w przypadku świadczeń pozapłacowych (np. świadczeń w naturze) – dzień przekazania ich zatrudnionemu lub dzień postawienia ich do jego dyspozycji.

Należne, ale niewypłacone podwładnemu wynagrodzenie za pracę, nie stanowi podstawy wymiaru składek zusowskich. Potwierdza to m.in. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r. (I UZP 5/09), w której czytamy:

„(...) podstawą wymiaru składki są (fizycznie) otrzymane – wypłacone środki pieniężne, albo też takie środki postawione do dyspozycji pracownika (a więc środki pieniężne wypłacone, ale z przyczyn leżących po stronie pracownika niepobrane przez niego, a więc należność przekazana do dyspozycji pracownika jako prawnie mu przysługująca) – tak rozumiany jest przychód w ustawie o podatku dochodowym, co skądinąd jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę, że podatek dochodowy jest należny od środków pieniężnych, którymi podatnik dysponuje albo może dysponować. Nie jest więc prawnie możliwe uwzględnianie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników jakichkolwiek należności, które nie stały się przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód powstaje dopiero w momencie rzeczywistego otrzymania lub postawienia go do dyspozycji pracownika, stąd przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest, czy powstał przychód z tytułu stosunku pracy, a więc czy nastąpiła wypłata należności lub jej postawienie do dyspozycji ubezpieczonego (...)".

Podstawa liczona narastająco

Przy ustalaniu rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku, uwzględnia się przychód podlegający oskładkowaniu uzyskany w tym roku, licząc narastająco począwszy od 1 stycznia tego roku.

Przykład

Pracownik od 2 lat jest zatrudniony w firmie, która dokonuje wypłat wynagrodzeń za dany miesiąc 10. dnia następnego miesiąca. Do końca marca 2017 r. uzyskiwał on wynagrodzenie w wysokości 13 500 zł miesięcznie, a od 1 kwietnia 2017 r. podwyższono je do 14 200 zł.

Zakładając, że do końca 2017 r. jego pensja nie ulegnie już zmianie, roczny limit zusowski (czyli 127 890 zł) osiągnie w październiku 2017 r. >patrz tabela.

Kilka źródeł informacji

Ustalając moment osiągnięcia przez zatrudnionego granicy limitu składek ZUS, pod uwagę należy brać wszystkie jego tytuły do ubezpieczeń, od których w obrębie danego roku rozliczane były składki emerytalne i rentowe – bez względu na to, czy są to ubezpieczenia obowiązkowe, czy dobrowolne.

Pracodawca zaprzestaje naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe z powodu rocznego ograniczenia ich podstawy w oparciu o:

- własną dokumentację płacową (np. listy płac),

- informację uzyskaną z ZUS, jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości rocznej podstawy wymiaru składek stwierdzi on uiszczanie należności składkowych od nadwyżki,

- oświadczenie ubezpieczonego – w sytuacji, gdy do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik.

W przypadku wątpliwości lub braku możliwości uzyskania oświadczenia od ubezpieczonego (np. po jego zwolnieniu) zakład pracy może wystąpić do właściwej terenowej jednostki organizacyjnej ZUS o potwierdzenie, czy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, od której zostały rozliczone składki za tę osobę, nie osiągnęła w danym roku rozliczeniowym górnego pułapu.

Ubezpieczony odpowie za wprowadzanie w błąd

Jeśli ubezpieczony, składając oświadczenie, poda informacje niezgodne ze stanem faktycznym i z tego powodu powstanie niedopłata składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, będzie zobligowany do uregulowania całości niedopłaty wraz z należnymi odsetkami za zwłokę. Tak wynika z § 10 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.