Nawet emeryt zapłaci składki ZUS, gdy nadzoruje spółkę

Od 1 stycznia 2015 r. ubezpieczeniami społecznymi objęto członków rad nadzorczych. Od tego dnia zmieniły się także zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej z tego tytułu. To skutek nowelizacji ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121, dalej ustawa o sus).

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby, które na obszarze Polski są członkami rad nadzorczych (RN) wynagradzanymi za pełnienie tej funkcji. Dotyczy to wszystkich członków RN, którzy pobierają takie wynagrodzenie, bez względu na to, czy mają inny tytuł do ubezpieczeń społecznych i czy posiadają uprawnienia do emerytury lub renty.

Ustawodawca nie przewidział natomiast obowiązku ubezpieczenia chorobowego oraz wypadkowego dla członków RN. W związku z tym nie nabędą prawa do zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego.

Od kiedy

Nowe przepisy odnoszą się tylko do członków rad nadzorczych, w których dosłownie występuje ten organ. Wymogiem tym nie będą więc objęci członkowie organów sprawujących funkcje tożsame lub zbliżone do RN, ale o innych nazwach.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym członkowie RN podlegają od dnia powołania do tego gremium, ale nie wcześniej niż od dnia, w którym zaczął odpłatnie wykonywać tę funkcję, do dnia zaprzestania jej pełnienia. Gdy członek RN od powołania na funkcję wykonuje ją nieodpłatnie, nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Jeśli jednak zacznie pobierać za to wynagrodzenie, z chwilą nabycia prawa do niego powstanie obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Przykład

Członka rady nadzorczej powołano do tego gremium 1 lutego 2015 r. Do 28 lutego 2015 r. robił to nieodpłatnie, natomiast od 1 marca 2015 r. przyznano mu prawo do wynagrodzenia. Dlatego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z racji pełnienia tej funkcji podlega dopiero od 1 marca 2015 r.

Co wliczać

Zgodnie z ogólnymi zasadami podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych członków rad nadzorczych stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do tych osób odpowiednio stosuje się też § 2–4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). Określają one składniki przychodu niestanowiące podstawy wymiaru składek.

Przykład

Członek rady nadzorczej otrzymał dietę za podróż służbową na posiedzenie rady w wysokości 50 zł. Zgodnie z przepisami diety z tytułu delegacji do 30 zł nie stanowią podstawy wymiaru składek społecznych. Dlatego kwotę 20 zł należy doliczyć do podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych.

Finansowanie składek społecznych członków rad nadzorczych odbywa się na zasadach ogólnych. Oznacza to, że składki na ubezpieczenia emerytalne członków rad nadzorczych finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek. Natomiast składki rentowe finansują z własnych środków w wysokości 1,5 proc. podstawy wymiaru ubezpieczeni i w wysokości 6,5 proc. podstawy wymiaru płatnicy składek.

Ubezpieczenie zdrowotne

Od 1 stycznia 2015 r. do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej członków RN stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, ale nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną. Nie stosuje się też ograniczenia z art. 19 ust. 1 ustawy o sus (limit 30-krotności).

Podstawę wymiaru składki pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Nie wszystkie obciążenia

Za członków rad nadzorczych nie opłaca się składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych. Natomiast przy składce na Fundusz Pracy obowiązek jej opłacania będzie istniał, jeśli zostaną spełnione warunki określone ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 149).

—­oprac. pracownicy ZUS